Wat is een hersenaneurysma?

Een hersenaneurysma treedt op wanneer een zwak of dun gebied in de wand van een hersenslagader - het type bloedvat dat zuurstofrijk bloed naar de hersenen transporteert - vergroot wordt door de druk van circulerend bloed. Er vormt zich een zak of uitstulping die de omliggende zenuwen en weefsels onder druk zet.

Als een hersenaneurysma lekt of scheurt (barst), wordt het een medisch noodgeval dat kan leiden tot een beroerte, hersenbeschadiging, coma of overlijden.

Een hersenaneurysma is ook bekend als een cerebraal aneurysma of intracranieel aneurysma.

Locaties en typen

Hersenaneurysma's kunnen overal in de hersenen voorkomen, maar ze worden meestal aangetroffen in gebieden waar grote slagaders zich in takken langs de basis van de schedel splitsen. Dit omvat de cirkel van Willis, een groep bloedvaten in het onderste centrale deel van de hersenen.

Veel voorkomende locaties van aneurysma's zijn onder meer:

• Anterieure communicerende slagader
• Achterste communicerende slagader
• Middelste hersenslagader

Er zijn drie soorten hersenaneurysma's:

• Sacculair aneurysma (bessenaneurysma): dit type is een bolvormige zak gevuld met bloed die lijkt op een bes aan een wijnstok. Het is bevestigd aan een hoofdslagader of een van zijn takken, en is het meest voorkomende type hersenaneurysma.
• Fusiform aneurysma: een spoelvormig aneurysma ballonnen of uitstulpingen aan alle zijden van de slagader en wordt vaak geassocieerd met atherosclerose (opbouw van plaque in slagaders).
• Mycotisch aneurysma: dit type vormt zich na een infectie die de slagader verzwakt en een uitstulping veroorzaakt.

Aneurysma's worden ook geclassificeerd op basis van hun grootte in breedte:

• Klein: minder dan 11 millimeter (mm) in diameter; gelijk aan een grote potloodwisser
• Groot: 11 tot 25 mm in diameter; ongeveer de breedte van een dubbeltje
• Reus: meer dan 25 mm in diameter; een breedte groter dan een kwart

Symptomen van een hersenaneurysma

Kleine aneurysma's veroorzaken vaak geen symptomen. Soms kan een klein hersenaneurysma tijdens de groei echter tegen nabijgelegen bloedvaten of andere structuren in de hersenen duwen en tot milde symptomen leiden, zoals hoofdpijn of pijn rond de ogen.

Zoek medische hulp als u een van de volgende symptomen ervaart van een groeiend aneurysma dat op weefsel of zenuwen drukt:

• Wazig of dubbel zien
• Hangend ooglid
• Verwijde leerling
• Pijn boven en achter één oog
• Zwakte en / of gevoelloosheid
• Verlamming aan één kant van het gezicht

Vaak dienen deze symptomen als een waarschuwing die aanleiding geeft tot een diagnose. Een effectieve behandeling kan dan worden gestart voordat er meer ernstige symptomen optreden.

Tekenen van breuk

Als een hersenaneurysma scheurt, is het meest voorkomende symptoom een ​​zogenaamde thunderclap-hoofdpijn, die veel mensen omschrijven als de 'ergste hoofdpijn van hun leven'.

Roep spoedeisende medische hulp in als u een van de volgende symptomen ervaart van een gescheurd aneurysma of de complicaties ervan:

• Plotseling optreden van ernstige hoofdpijn
• Dubbel zicht
• Misselijkheid
• Braken
• Gevoelloos of tintelend gevoel
• Stijve nek
• Gevoeligheid voor licht
• Epileptische aanvallen
• Verlies van bewustzijn (dit kan kort of langdurig zijn)
• Plotseling instorten
• Naar lucht happen

Bloeding en beroerte

Wanneer een hersenaneurysma scheurt, veroorzaakt dit bloeding (bloeding, wat kan leiden tot een hemorragische beroerte.

Er zijn drie soorten intracerebrale bloeding:

• Subarachnoïdale bloeding: bloeding onder de arachnoïdale laag van de hersenvliezen.
• Intraparenchymaal (bloeding in het hersenweefsel zelf)
• Intraventriculair (bloeding in het ventrikel)

In deze gevallen krijgt het gebied van de hersenen dat normaal bloedtoevoer ontvangt van de bloedende slagader mogelijk niet voldoende bloedstroom, wat ook kan leiden tot een ischemische beroerte.

Oorzaken

Iedereen kan op elke leeftijd een hersenaneurysma hebben, maar ze komen het meest voor bij volwassenen van 30 tot 60 jaar. Ze komen ook vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Vasculaire veranderingen of ontstekingen kunnen bijdragen aan hersenaneurysma's en er zijn factoren die uw risico op het ontwikkelen ervan kunnen vergroten. Ze bevatten:

• Onbehandelde hypertensie (hoge bloeddruk)
• Atherosclerose van slagaders in de hersenen
• Het roken van sigaretten
• Drugsmisbruik, zoals cocaïne, amfetaminen of intraveneus drugsgebruik
• Zwaar alcoholgebruik
• Hoofd trauma
• Hersentumor
• Laag oestrogeen

In sommige gevallen zijn hersenaneurysma's aangeboren (er bij de geboorte) vanwege een afwijking in de slagaderwanden.

Er zijn ook enkele erfelijke risicofactoren voor hersenaneurysma's, waaronder:

• Overerfde bindweefselaandoeningen die slagaderwanden kunnen verzwakken
• Polycystische nierziekte (er vormen zich meerdere cysten in de nieren)
• Arterioveneuze misvormingen in de hersenen (AVM's, klitten van bloedvaten in de hersenen die de bloedstroom verstoren)
• Familiegeschiedenis van aneurysma, vooral bij een eerstegraads familielid

Risico op bloeding en breuk

Het risico op ruptuur en bloeding is het grootst voor mensen met grote of gigantische aneurysma's, vooral degenen met meerdere aneurysma's die al eerder een ruptuur hebben gehad.

Vrouwen, vooral degenen die ouder zijn dan 55, hebben ongeveer 1,5 keer meer kans op een ruptuur dan mannen. Mensen met een familiegeschiedenis van breuken in het hersenaneurysma kunnen ook een verhoogd risico hebben om er zelf een te krijgen.

Aneurysma's kunnen ook bloeden tijdens situaties waarin de bloeddruk buitensporig hoog is. Episoden van opmerkelijk hoge bloeddruk kunnen worden veroorzaakt door een aantal oorzaken, waaronder het gebruik van illegale drugs (cocaïne, amfetaminen) of grote schommelingen in de hart-, nier- of leverfunctie.

Geschat wordt dat ongeveer 2% van de mensen in de Verenigde Staten (ongeveer 1 op de 50 mensen) ten minste één hersenaneurysma heeft. Er wordt ook geschat dat tussen de 50% en 80% van de hersenaneurysma's nooit zullen scheuren.

Diagnose

Als u symptomen heeft die wijzen op een mogelijk hersenaneurysma, of als u een familiegeschiedenis heeft van hersenaneurysma's of erfelijke aandoeningen die uw risico daarop verhogen, kan uw arts beeldvormende tests bestellen om een ​​beeld van de hersenen te krijgen. Deze tests kunnen zijn:

• Computertomografie (CT-scan): gespecialiseerde röntgenfoto's kunnen driedimensionale beelden produceren.
• CT-angiografie (CTA): een kleurstof (bekend als contrast) wordt geïnjecteerd om de bloedvaten en de bloedstroom in de hersenen te kunnen observeren tijdens een CT-scan.
• Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI): een magnetisch veld en radiogolven worden gebruikt om twee- of driedimensionale beelden van de hersenen te krijgen.
• MR-angiografie (MRA): een kleurstof wordt geïnjecteerd om een ​​gedetailleerder beeld te krijgen van de bloedvaten en de bloedstroom in de hersenen tijdens een MRI.
• Cerebrale angiogram: een katheter die aan een camera is bevestigd, wordt door een slagader ingebracht en met schroefdraad naar de hersenen geleid; een kleurstof wordt geïnjecteerd om gedetailleerde röntgenfoto's te krijgen.

Sommige aneurysma's kunnen zichtbaar zijn met MRI- of CT-scans. Maar in veel gevallen is een cerebrale angiografie (CTA of MRA) nodig om een ​​aneurysma te vinden of om te bepalen of er een breuk en bloeding is. Cerebrale angiografie kan gedetailleerdere informatie bieden dan andere soorten beeldvorming, maar het is ook invasiever en brengt ernstige risico's met zich mee.Daarom is het doorgaans een vervolgtest als andere tests geen uitsluitsel geven.

Als u symptomen van breuk ervaart, kan uw arts ook een ruggenprik (lumbaalpunctie) bestellen. Een naald wordt in de lumbale wervelkolom ingebracht om een ​​monster van hersenvocht te verzamelen, dat wordt getest op tekenen van subarachnoïdale bloeding.

Behandeling

Sommige aneurysma's kunnen operatief of met neuro-interventionele procedures worden gerepareerd om het risico op bloedingen te verminderen.

De procedures die worden gebruikt om hersenaneurysma's te behandelen en bloedingen te voorkomen, zijn onder meer:

• Microvasculaire knippen: dit houdt in dat de bloedstroom naar het aneurysma wordt gestopt met een afknipapparaat en vereist een open hersenoperatie.
• Embolisatie met platina-spiraal: een katheter wordt in een slagader ingebracht, meestal in de lies, en door het lichaam naar het hersenaneurysma geregen. Een draad met afneembare platina-spoelen wordt vervolgens in de katheterbuis gestoken. De spiralen worden vrijgegeven om het aneurysma te blokkeren en het bloed dat erin stroomt te verminderen.
• Stroomomleidingsapparaten: deze worden gebruikt om zeer grote aneurysma's te behandelen en aneurysma's die niet met de bovenstaande opties kunnen worden behandeld. Het omvat het plaatsen van een kleine stent (flexibele mesh-buis) in de slagader om de bloedstroom naar het aneurysma te verminderen. De stent wordt ook via een katheter door het lichaam gestoken.

Hoewel effectief, brengt elk van deze procedures ernstige risico's met zich mee, zoals schade aan andere bloedvaten of beroerte.

Daarom hebben mensen met kleine hersenaneurysma's mogelijk alleen monitoring nodig, waaronder periodieke beeldvormende tests, zoals MRA of CTA, om te controleren op eventuele groei.

Of anderen al dan niet in aanmerking komen voor een reparatie van een hersenaneurysma, hangt af van de locatie en de grootte van het aneurysma, evenals van de algehele gezondheid en het vermogen om een ​​procedure veilig te verdragen.

Nadat een hersenaneurysma bloedt, kan een operatie nodig zijn om het bloed te verwijderen. Dit hangt af van de hoeveelheid bloed en de plaats van bloeding in de hersenen. Vaak lost het bloed echter vanzelf langzaam op en is een operatie niet nodig.

Prognose

Aneurysma's die niet scheuren blijven vaak onopgemerkt en hebben geen gevolgen.

De prognose na een aneurysma-ruptuur varieert en hangt af van de grootte van de bloeding, de locatie en de ontvangen behandeling, maar ongeveer de helft van de mensen met gescheurde aneurysma's overleeft het niet. Ongeveer 25% van de mensen met een gescheurd aneurysma overlijdt binnen de eerste 24 uur en nog eens 25% sterft binnen zes maanden aan complicaties.

Een subarachnoïdale bloeding kan leiden tot hersenbeschadiging, en degenen die dit type hersenbloeding ervaren, hebben vaak fysieke, spraak- en ergotherapie nodig om de verloren functie terug te krijgen en om te leren omgaan met blijvende handicaps.

Een woord van Verywell

Als bij u of uw geliefde een hersenaneurysma is vastgesteld, behandel de aandoening dan met de aandacht die deze verdient. Houd er echter rekening mee dat de meeste gevallen niet leiden tot hersenbloeding en dat er effectieve manieren zijn om dit te voorkomen.

Zelfs nadat een hersenaneurysma is gescheurd, herstellen veel mensen en blijven ze in de loop van de tijd verbeteren met nauwgezette medische zorg en revalidatie die sterk lijkt op revalidatie bij een beroerte.