Neuro-endocriene longtumoren, ook bekend als pulmonale neuro-endocriene carcinomen, zijn een spectrum van kankers die ontstaan in neuro-endocriene cellen van de longen. De meeste zijn geclassificeerd als kleincellige longcarcinomen (SCLC's), agressieve kankers die neuro-endocriene en andere celtypen kunnen aantasten. Andere zijn carcinoïde tumoren, een zeldzame en minder invasieve vorm van kanker die alleen in neuro-endocriene cellen ontstaat.
Neuro-endocriene longtumoren zijn relatief zeldzaam en vertegenwoordigen slechts ongeveer 2% van alle longkankers. Toch is de long de tweede meest voorkomende plaats om neuro-endocriene cellen te vinden, na het maagdarmkanaal.
De langetermijnprognose voor neuro-endocriene tumoren, gemeten aan de hand van de overlevingskans van vijf jaar, is over het algemeen goed in vergelijking met andere vormen van longkanker.
Illustratie door Emily Roberts, Verywell
Soorten neuro-endocriene longtumoren
Neuro-endocriene cellen zijn gespecialiseerde cellen die verantwoordelijk zijn voor het repareren van epitheelweefsels die de luchtwegen, darmen en andere oppervlakken van het lichaam bekleden. Ze functioneren zowel als neuronen (zenuwcellen) als als endocriene cellen (verantwoordelijk voor de afscheiding van hormonen).
Er zijn vier verschillende soorten neuro-endocriene tumoren (NET's) van de longen. Een NET kan sterk variëren in termen van celtype, agressiviteit, respons op behandeling en prognose. Het enige gemeenschappelijke kenmerk is dat ze zich meestal ontwikkelen in de centrale luchtwegen, de bronchiën genaamd, die zich dichter bij het midden van de borstkas bevinden.
Elk type neuro-endocriene longtumor wordt ingedeeld naar ernst:
- Typische carcinoïde tumoren zijn een zeldzaam type tumor die zich alleen in neuro-endocriene cellen ontwikkelt. Ze worden beschouwd als laaggradige neuro-endocriene tumoren omdat ze over het algemeen langzaam groeien en zich minder snel verspreiden (metastaseren). Onder de microscoop zien de cellen er meer uit als normale cellen.
- Atypische carcinoïde tumoren zijn gerelateerd aan typische carcinoïde tumoren, maar komen veel minder vaak voor.Deze worden als tussenklasse beschouwd omdat de cellen minder goed gedifferentieerd zijn en de neiging hebben zich sneller te delen.
- Kleincellige longkanker (SCLC) is de meest voorkomende vorm van neuro-endocriene tumor. Het wordt als hoogwaardig beschouwd omdat het agressief is en zich sneller verspreidt. SCLC kan kanker veroorzaken in neuro-endocriene cellen, maar ook in cellen van de submucosale bekleding van de luchtwegen.
- Grootcellig longcarcinoom (LCC) is een type niet-kleincellige longkanker (NSCLC) dat slechts in zeldzame gevallen neuro-endocriene longkanker veroorzaakt. Het onderscheidt zich voornamelijk van SCLC door de grootte van de cellen en wordt ook als hoogwaardig beschouwd vanwege het verhoogde potentieel voor metastase.
Neuro-endocriene longtumorsymptomen
Omdat neuro-endocriene tumoren de neiging hebben de grote luchtwegen te beïnvloeden, manifesteren ze zich meestal met symptomen van luchtwegobstructie naarmate de tumor groeit en de luchtwegen begint te blokkeren.
Veel voorkomende tekenen en symptomen van neuro-endocriene longtumoren zijn onder meer:
- Aanhoudende hoest
- Piepende ademhaling
- Kortademigheid
- Heesheid
- Vermoeidheid
- Pijn op de borst
- Terugkerende longinfecties, zoals bronchitis en longontsteking
- Bloed ophoesten
Naarmate de ziekte vordert, ervaren mensen ook vaak onverklaarbaar gewichtsverlies.
Hormonale complicaties
Vanwege de rol van neuro-endocriene cellen bij het produceren van hormonen, is het bekend dat NET's overmatige hoeveelheden hormonen en soortgelijk werkende stoffen afscheiden naarmate de tumoren groeien en geavanceerder worden. Dit kan leiden tot een cluster van veel voorkomende en ongebruikelijke symptomen.
Neuro-endocriene longtumoren van alle typen kunnen overmatige hoeveelheden adrenocorticotroop hormoon (ACTH) afscheiden, wat leidt tot een aandoening die bekend staat als het syndroom van Cushing. Symptomen zijn onder meer gewichtstoename, zwakte, donker worden van de huid en overmatige haargroei op het lichaam en gezicht.
Neuro-endocriene longtumoren kunnen soms ook de overmatige productie van groeihormoon (GH) veroorzaken, wat leidt tot een aandoening die bekend staat als acromegalie, waarbij botten van het gezicht, handen en voeten abnormaal kunnen groeien.
Carcinoïde tumoren kunnen met name overtollige serotonine en prostaglandines uitscheiden wanneer ze gevorderd zijn. Dit kan leiden tot een aandoening die bekend staat als carcinoïdesyndroom, die zich manifesteert met blozen in het gezicht, laesies in het gezicht, diarree, snelle hartslag en astma-achtige symptomen.
Neuro-endocriene longtumoren kunnen ook hormonale onevenwichtigheden veroorzaken die leiden tot hypercalciëmie (abnormaal hoog calciumgehalte in het bloed), waardoor spierkrampen, verwarring, onregelmatige hartslag en andere symptomen ontstaan.
Oorzaken
Soms kunnen neuro-endocriene cellen zich delen en abnormaal groeien en kankertumoren vormen. Degenen die in de longen ontstaan, worden pulmonale neuro-endocriene tumoren genoemd. (Afgezien van de longen kunnen neuro-endocriene tumoren zich ook ontwikkelen in de alvleesklier, de dikke darm, de lever, het rectum, de eierstokken, de prostaatklier, de testikels, de borst, de schildklier, de thymus, de hypofyse en de bijnieren.)
Hoewel de oorzaken van neuro-endocriene tumoren onduidelijk zijn, zijn er verschillende risicofactoren geïdentificeerd.
SCLC en LCC
SCLC en LCC zijn beide sterk verbonden met het roken van sigaretten. In feite is tot 95% van de mensen met deze vormen van longkanker huidige of voormalige rokers.
Milieuverontreinigende stoffen en beroepsmatige blootstelling aan kankerverwekkende stoffen (kankerverwekkende stoffen) zijn ook veelvoorkomende risicofactoren.
De gemiddelde leeftijd waarop deze kankers worden gediagnosticeerd, ligt rond de 70, waarbij mannen meer worden getroffen dan vrouwen.
Carcinoïde tumoren
De onderliggende oorzaak is veel minder duidelijk bij carcinoïde tumoren. Ze zijn minder vaak gekoppeld aan roken, milieuvervuiling of beroepstoxines.
Deze tumoren komen voor bij jonge volwassenen en zelfs bij kinderen. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen, en meer blanken worden getroffen dan niet-blanken.
Er wordt aangenomen dat genetica en familiegeschiedenis een rol spelen bij de ontwikkeling van carcinoïde tumoren. Carcinoïde tumoren zijn geassocieerd met een aantal genetische syndromen zoals multiple endocriene neoplasie type 1 (MEN1).
Studies suggereren dat maar liefst 10% van de mensen met MEN1 een carcinoïde tumor zal ontwikkelen, waarvan een op de zes dit doet vóór de leeftijd van 21 jaar. Kinderen van een ouder met MEN1 hebben niet minder dan 50/50 kans om het syndroom te erven. .
Diagnose
De diagnose van neuro-endocriene tumoren omvat meestal een combinatie van bloedonderzoeken, beeldvormende onderzoeken en een longbiopsie.
Bloedtesten
Bloedonderzoeken kunnen neuro-endocriene tumoren niet bevestigen, maar ze maken wel deel uit van het diagnostische proces omdat ze kunnen helpen onderscheid te maken tussen subtypen en daarmee de ernst van de ziekte.
De Ki67-proliferatie-index is een bloedmarkertest die wordt gebruikt om hoogwaardige en laaggradige tumoren te onderscheiden. Het kan ook worden gebruikt om de respons op de behandeling te schatten. Bij carcinoïde tumoren, bijvoorbeeld, zullen degenen met een Ki67 van meer dan 15% eerder reageren op chemotherapie, terwijl degenen met een laag niveau (minder dan 10%) meer kans hebben op chemotherapie. die waarschijnlijk reageren op een type geneesmiddel dat bekend staat als een somatostatine-analoog.
Naast het uitvoeren van een algemeen bloedchemiepaneel om te controleren op hypercalciëmie en andere afwijkingen, kan de arts bloedonderzoeken bestellen om ACTH, groeihormoon en andere hormoonspiegels te meten. Normaal gesproken zijn de hormoonspiegels buitensporig hoog wanneer neuro-endocriene longkanker vergevorderd is.
Imaging Studies
Een röntgenfoto van de borst is vaak de eerste test die wordt uitgevoerd wanneer longkanker wordt vermoed, maar carcinoïde tumoren worden gemakkelijk gemist in 25% van de gevallen. negen van de tien maligniteiten in de eerdere stadia.
Als neuro-endocriene kanker wordt vermoed, zal uw arts waarschijnlijk andere beeldvormende onderzoeken bestellen:
- Computertomografie (CT) -scans nemen meerdere röntgenfoto's om driedimensionale "plakjes" van inwendige organen en structuren te creëren. Voor neuro-endocriene kanker worden zowel de longen als de buik gescand.
- Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) -scans creëren zeer gedetailleerde beelden, met name van zachte weefsels, met behulp van krachtige magnetische en radiogolven.
- Positronemissietomografie (PET) -scans gebruiken milde radioactieve tracers om gebieden met verhoogde metabolische activiteit te detecteren (zoals bij kanker). Dit kan de arts helpen om te zien of de kanker gelokaliseerd is of zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam.
- Somatostatinereceptorscintigrafie (SRS) is een nieuwere procedure waarbij een milde radioactieve, hormoonachtige stof wordt gebruikt, octreotide genaamd, die specifiek kan binden aan carcinoïde tumoren en deze kan identificeren.
Longbiopsie
Een longbiopsie wordt beschouwd als de gouden standaard voor de diagnose van longkanker. Er zijn verschillende manieren waarop een arts een weefselmonster kan nemen voor evaluatie:
- Bronchoscopie is een procedure waarbij een buisachtige camera door de mond en in de bronchiën wordt gevoerd om de luchtwegen te bekijken. Tijdens de procedure kan een speciaal hulpstuk door de scoop worden gevoerd om een weefselmonster te verkrijgen.
- Endobronchiale echografie is een vergelijkbare procedure waarbij een smalle ultrasone transducer door de mond wordt gevoerd om de centrale luchtwegen te visualiseren en weefselmonsters te verkrijgen.
- Fijne naaldaspiratie (FNA) omvat het inbrengen van een holle naald in de borst om een klein stukje tumorweefsel te extraheren.
- Laparoscopische chirurgie is een minimaal invasieve vorm van chirurgie waarbij "sleutelgat" -incisies worden gemaakt zodat abnormale massa's en lymfeklieren kunnen worden verwijderd met behulp van gespecialiseerde operatieapparatuur.
- Open chirurgie wordt minder vaak gebruikt om biopsiemonsters te verkrijgen, tenzij er medische complicaties zijn die het gebruik ervan motiveren.
Een positieve diagnose van kanker door een longbiopsie kan als definitief worden beschouwd.
Kankerstadiëring
Zodra neuro-endocriene longkanker is gediagnosticeerd, wordt het geënsceneerd om de ernst van de ziekte te karakteriseren, de juiste behandeling te sturen en de waarschijnlijke uitkomst (prognose) te voorspellen.
LCC- en carcinoïde tumoren worden op dezelfde manier geënsceneerd als niet-kleincellige longkankers, met vijf stadia variërend van stadium 0 tot stadium 4. De stadiëring is gebaseerd op het TNM-classificatiesysteem dat de maligniteit karakteriseert op basis van de grootte van de tumor ( T), of er lymfeklieren bij betrokken zijn (L), en of de maligniteit is uitgezaaid (M). Stadia 0, 1, 2 en 3A worden beschouwd als longkanker in een vroeg stadium, terwijl stadia 3B en 4 gevorderd zijn.
Kleincellige longkankers worden anders geënsceneerd. In plaats van vijf fasen zijn er twee: een beperkt stadium en een uitgebreid stadium. SCLC in een beperkt stadium is beperkt tot een bepaald deel van de long en heeft een betere prognose, terwijl SCLC in een uitgebreid stadium zich heeft verspreid en een slechte prognose heeft.
Behandeling van hoogwaardige NET's
De behandeling van neuro-endocriene longtumoren kan variëren afhankelijk van het tumortype, het kankerstadium, de locatie van de tumor en de algemene gezondheidstoestand van de persoon die wordt behandeld.
De behandeling van hoogwaardige neuro-endocriene tumoren is niet anders dan die van elke andere vorm van SCLC of LCC:
- SCLC-behandeling kan lokale behandelingen omvatten (chirurgie, bestralingstherapie, ablatietherapieën) en systeembehandelingen (chemotherapie, gerichte therapieën, immunotherapie).
- LCC-behandeling kan een operatie, chemotherapie, bestralingstherapie, gerichte therapie, immunotherapie of een combinatie hiervan omvatten.
Behandeling van tussenliggende en laagwaardige NET's
Hetzelfde kan niet gezegd worden van carcinoïde tumoren van lage tot middelmatige graad, die niet reageren op nieuwere gerichte therapieën en immuuntherapieën voor bepaalde niet-kleincellige longkankers. Zelfs chemotherapie en bestralingstherapie worden niet op dezelfde manier gebruikt bij carcinoïde tumoren en hebben een verschillende mate van werkzaamheid.
Met dat gezegd, reageren carcinoïde tumoren op operaties en andere medicijnen die niet vaak worden gebruikt bij longkankertherapie.
Chirurgie
De prognose van carcinoïde tumoren is veel beter dan die van andere soorten longkanker. Wanneer het in de vroege stadia wordt opgemerkt, kan een operatie genezend zijn.
Bij carcinoïde tumoren in een vroeg stadium is longkankeroperatie de voorkeursbehandeling. Afhankelijk van de grootte van de tumor kan een arts een van de volgende aanbevelingen doen:
- Wedge-resectie, waarbij een letterlijke wig van longweefsel wordt verwijderd)
- Lobectomie, waarbij een lob van een long wordt verwijderd)
- Pneumonectomie, waarbij een hele long wordt verwijderd
Omringende lymfeklieren kunnen ook worden weggesneden (verwijderd) omdat ze vaak kankercellen bevatten. Deze omvatten lymfeklieren die zich bevinden waar de bronchiën de longen binnendringen (hilarische lymfeklieren) of lymfeklieren die zich tussen de longen bevinden (mediastinale lymfeklieren).
Hoe ingrijpend deze operaties ook mogen klinken, veel mensen kunnen een vol, actief leven leiden met slechts één long of een deel van een long.
In tegenstelling tot de meeste andere soorten longkanker, wordt adjuvante chemotherapie of bestralingstherapie (gebruikt om resterende kankercellen te verwijderen) niet gebruikt na een operatie, zelfs niet in gevorderde gevallen van carcinoïdtumoren.
Afinitor (Everolimus)
De behandeling van carcinoïde tumoren is uitdagender als de ziekte gevorderd is. In 2016 werd een biologisch medicijn genaamd Afinitor (everolimus) goedgekeurd voor de eerstelijnsbehandeling van longcarcinoïde tumoren en het is aangetoond dat het de progressie van zelfs geavanceerde maligniteiten aanzienlijk vertraagt.
Afinitor werkt door een eiwit te remmen dat het zogeheten zoogdierdoelwit van rapamycine (mTOR) wordt genoemd en dat de celgroei reguleert.
Dit medicijn wordt aanbevolen voor progressieve, niet-operabele carcinoïde tumoren die geen hormoonachtige stoffen afscheiden (ook bekend als niet-functionele carcinoïden). Afinitor blijkt de progressie van zowel typische als atypische carcinoïden te verminderen en de overlevingstijden te verlengen. Het is een feit dat u zich geen zorgen hoeft te maken.
Afinitor wordt als een dagelijkse pil ingenomen, maar kan bij ten minste 30% van de gebruikers bijwerkingen veroorzaken, waaronder maagontsteking, diarree, misselijkheid, koorts, huiduitslag en netelroos.
Somatostatine-analogen
Somatostatine-analogen zijn een klasse geneesmiddelen die al lang worden gebruikt voor de behandeling van gastro-intestinale carcinoïde tumoren, zowel functionele als niet-functionele. Ze worden nu aanbevolen als eerstelijnsbehandeling voor mensen met indolente (langzaam groeiende) somatostatinereceptor-positieve carcinoïde longtumoren.
Labpathologen kunnen bepalen of een carcinoïde tumor somatostatinereceptoren heeft door biopsieweefsels bloot te stellen aan gespecialiseerde vlekken. Als dit het geval is, betekent dit dat de tumor aanhechtingspunten heeft waarop het medicijnmolecuul kan vastklikken.
Somatostatine-analogen kunnen carcinoïde tumoren niet genezen, maar kunnen hun omvang tijdelijk verkleinen, samen met de bijbehorende symptomen. De somatostatine-analogen die vaak worden gebruikt bij de behandeling van carcinoïde longtumoren zijn:
- Sandostatine (octreotide)
- Signifor (pasireotide)
- Somatuline (lanreotide)
Chemotherapie en stralingstherapie
Carcinoïde tumoren reageren niet erg op standaard geneesmiddelen voor chemotherapie. Toch kan chemotherapie worden gebruikt voor tumoren die niet reageren op andere vormen van therapie, vooral die met een hoge Ki67-proliferatie-index.
Gerichte medicijnen zoals Avastin (bevacizumab) kunnen zelfs worden overwogen als andere behandelingsopties falen.
Bestralingstherapie kan een optie zijn voor tumoren in een vroeg stadium wanneer een operatie niet mogelijk is. Gespecialiseerde technieken zoals stereotactische lichaamsradiochirurgie (SBRT) leveren hoge doses straling op een gefocust weefselgebied en kunnen soms vergelijkbare resultaten opleveren als die welke worden bereikt met een operatie.
Radioactieve geneesmiddelen, zoals radioactief octreotide dat wordt gebruikt bij somatostatinereceptorscintigrafie, kunnen ook in hogere doses worden gebruikt om carcinoïde tumoren te behandelen. Deze benadering wordt als experimenteel beschouwd, maar is effectief gebleken voor sommige mensen met vergevorderde carcinoïde tumoren.
Aangezien er relatief weinig onderzoeken zijn geweest naar de beste behandelingsopties voor vergevorderde carcinoïde tumoren, is er momenteel geen gestandaardiseerde aanpak voor.
• Immunotherapie
• Bestralingstherapie
• Chirurgie (minder vaak gebruikt)
• Klinische onderzoeken
• Chemotherapie
• Gerichte therapieën
• Bestralingstherapie
• Klinische onderzoeken
Carcinoïde tumoren
• Afinitor (everolimus)
• Somatostatine-analogen
• Chemotherapie (minder vaak gebruikt)
• Stralingstherapie (minder vaak gebruikt)
• Klinische onderzoeken
Prognose
De prognose voor neuro-endocriene tumoren veroorzaakt door SCLC en LCC is historisch slecht, terwijl carcinoïde tumoren van lage en middelmatige graad doorgaans betere resultaten hebben en een veel lager risico op metastasen.
Ondanks het feit dat SCLC en LCC over het algemeen slechtere prognoses hebben, verlengen verbeterde diagnostiek en behandelingen de overlevingstijden elk jaar.
Een woord van Verywell
Hoewel screening op carcinoïde tumoren niet wordt aanbevolen voor het grote publiek, zullen sommige artsen routinematig mensen met multiple endocriene neoplasie type 1 screenen, gezien hun verhoogde risico. Voor deze personen kunnen CT-scans op de borst elke drie jaar worden uitgevoerd vanaf de leeftijd van 20 jaar. Toch is er weinig bewijs dat screening de overlevingstijd verlengt.
Volwassenen met een hoog risico op aan roken gerelateerde longkanker kunnen ook routinematig worden gescreend. De Amerikaanse Preventive Services Task Force beveelt momenteel longkankerscreening aan voor volwassenen van 50 tot 80 jaar met een geschiedenis van 20 pack-jaar en die momenteel roken of in de afgelopen 15 jaar zijn gestopt.
Als u denkt dat u gescreend moet worden en dit is nog niet aan u aanbevolen, neem dan contact op met uw arts.
