ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een van de meest voorkomende neurologische ontwikkelingsstoornissen in de kindertijd. Volgens de nationale non-profitorganisatie CHADD (Children and Adults with Attention Deficit Disorder) treft het ongeveer 11% van de schoolgaande kinderen.
Er zijn drie soorten ADHD:
- Overwegend onoplettende presentatie
- Overwegend hyperactieve impuls presentatie
- Gecombineerde presentatie
Als neurologische ontwikkelingsstoornis ontstaat ADHD door disfunctie in de hersenen en het neurologische systeem.
RapidEye / Getty-afbeeldingen
Volwassenen kunnen ook worden gediagnosticeerd met ADHD, meestal als gevolg van ADHD bij kinderen die doorgaat tot in de volwassenheid. Ongeveer tweederde van de kinderen met ADHD blijft symptomen ervaren als volwassene.
ADHD-tekenen en symptomen
Kinderen met ADHD hebben aanzienlijk meer problemen dan anderen die stilzitten, focussen en opletten - vaak in die mate dat ze moeite hebben om met andere kinderen om te gaan en op school te leren. Evenzo kan AHDH die tot in de volwassenheid voortduurt, relaties en werkprestaties verstoren.
Symptomen van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit zijn afhankelijk van het type, maar in het algemeen vertonen kinderen met ADHD:
- Regelmatige vergeetachtigheid
- Dagdromen en de schijn van niet luisteren
- Problemen om aan de taak te blijven
- Desorganisatie
- Vermijden van taken die mentale focus vereisen
- Vergeetachtigheid - volgt bijvoorbeeld geen huiswerk of andere taken
- Moeite met stilzitten, friemelen en kronkelen
- Onophoudelijk praten
- Riskant gedrag
- Onzorgvuldigheid (gebrek aan aandacht voor details)
- Een patroon van vaak fouten maken
- Problemen om met andere kinderen om te gaan (bijvoorbeeld niet bereid om te delen of om beurten)
Bij volwassenen kunnen ADHD-symptomen problemen veroorzaken op het werk, thuis en in relaties met familieleden, vrienden en collega's. De hyperactiviteit van de kindertijd kan evolueren naar rusteloosheid. Bovendien kunnen de typische spanningen tijdens de volwassenheid de ADHD-symptomen verergeren.
Oorzaken
Wat ADHD veroorzaakt, is niet goed begrepen, hoewel er onderzoek is dat suggereert dat genetica waarschijnlijk een belangrijke rol speelt. Andere factoren die mogelijk verband houden met een hoog risico op ADHD zijn:
- Hersenbeschadiging
- Omgevingsomstandigheden tijdens de ontwikkeling van de foetus of in het vroege leven, zoals blootstelling aan lood
- Gebruik van alcohol of tabak door de moeder tijdens de zwangerschap
- Voortijdige bevalling of laag geboortegewicht
Er zijn ook een aantal mythes over de mogelijke oorzaken van ADHD die zijn ontkracht vanwege een gebrek aan wetenschappelijk bewijs: grote hoeveelheden suiker eten, te veel televisie kijken en armoede of onrust in het gezin. Dergelijke factoren kunnen de symptomen van ADHD echter verergeren.
Diagnose
ADHD wordt gediagnosticeerd op basis van symptomen en een interview met een beroepsbeoefenaar in de geestelijke gezondheidszorg, zoals een psycholoog, psychiater, neuroloog of een eerstelijnszorgverlener - vaak een kinderarts.
In het geval van een kind raadt de American Academy of Pediatrics de diagnostisch arts aan om ouders, leerkrachten en andere volwassenen die voor het kind zorgen te interviewen om hun gedrag in verschillende omgevingen en situaties in overweging te nemen. worden geïnterviewd, afhankelijk van hun leeftijd.
Uiteindelijk zal de diagnose ADHD afhangen van het feit of aan de specifieke criteria in de 5e versie van de Diagnostic and Statistical Manual (DSM-5) is voldaan.
De DSM-5 is een handleiding voor de beoordeling en diagnose van psychische stoornissen die door de meeste diagnostici wordt gebruikt om een persoon te evalueren en te zien of er tekenen en symptomen zijn van een psychische stoornis. Volgens de CDC zegt de DSM-5 dat een persoon met ADHD een voortdurend patroon van onoplettendheid en / of hyperactiviteit-impulsiviteit moet vertonen en dat deze symptomen het functioneren of de ontwikkeling van de persoon moeten verstoren.
Deze criteria verschillen op basis van het type ADHD, maar hoe dan ook, om een diagnose van elk type ADHD te stellen, moet de geëvalueerde persoon:
- Vertoonde ernstige hyperactief-impulsieve of onoplettende symptomen vóór de leeftijd van 12 jaar
- Had verschillende symptomen aanwezig in ten minste twee (of meer) omgevingen (zoals school en thuis, met leeftijdsgenoten, met familieleden of een verzorger)
- Aangetoond dat de symptomen de kwaliteit van het functioneren in een sociale, school- of werkomgeving verstoren
- Heeft een formele evaluatie ondergaan, waarbij andere primaire onderliggende oorzaken van de symptomen zijn uitgesloten (zoals een stemmingsstoornis, een persoonlijkheidsstoornis of een angststoornis)
Soorten
Er zijn drie verschillende soorten ADHD zoals gedefinieerd door de DSM-5. Het type ADHD dat een persoon heeft, hangt af van het type symptomen dat het meest wordt vertoond. De soorten ADHD zijn onder meer:
Overwegend onoplettende presentatie: een kind moet ten minste zes van de volgende symptomen hebben; een adolescent of volwassene moet er vijf hebben:
- Problemen om op te letten tijdens het uitvoeren van taken of bij spelactiviteiten
- Maakt vaak onzorgvuldige fouten
- Vaak de details van dagelijkse taken vergeten
- Vaak snel afgeleid
- Problemen met het afronden van taken
- Lijkt vaak niet te luisteren als er rechtstreeks mee wordt gesproken
- Vaak vergeetachtig bij het uitvoeren van dagelijkse taken
- Kan huiswerk of andere taken niet afmaken (problemen bij het uitvoeren, raken vaak op een zijspoor)
Overwegend hyperactief-impulsieve presentatie: een kind tot 16 jaar moet zes symptomen hebben; oudere adolescenten en volwassenen moeten er vijf hebben:
- Vaak friemelen, tikken op handen of voeten, kronkelend zittend
- Staat vaak op of vertrekt wanneer verwacht wordt dat hij blijft zitten
- Loopt of klimt vaak ongepast (volwassenen kunnen zich rusteloos voelen, maar rennen of klimmen niet)
- Vaak niet betrokken bij rustige vrijetijdsbesteding
- Praten vaak non-stop
- Flapt vaak antwoorden eruit voordat de vraag volledig is gesteld in gesprekken
- Kan niet wachten bij het om beurten
- Onderbreekt vaak het gesprek wanneer anderen aan het woord zijn
Gecombineerde presentatie: heeft proportioneel beide soorten symptomen (overwegend hyperactief-impulsief en overwegend onoplettend).
Symptomen moeten minimaal 6 maanden aanwezig zijn en ze moeten als storend worden beschouwd op het werk, op school of in de sociale omgeving en als ongepast voor het ontwikkelingsniveau van de persoon.
Het type ADHD van een persoon kan in de loop van de tijd veranderen, aangezien het gebruikelijk is dat de symptomen veranderen naarmate een kind ouder wordt. Een kind met een overwegend hyperactief-impulsieve presentatie van ADHD kan bijvoorbeeld opgroeien met een overwegend onoplettende presentatie van ADHD als volwassene.
Differentiële diagnose
Er zijn een aantal aandoeningen en aandoeningen die kunnen worden aangezien voor ADHD en die daarom vaak moeten worden uitgesloten om een definitieve diagnose te stellen, waaronder:
- Slaapproblemen
- Ongerustheid
- Depressie
- Leerstoornissen (specifieke typen)
- Visie- en gehoorproblemen
ADHD-behandeling
ADHD wordt behandeld met gedragstherapie, medicatie of beide. Voor kleuters - kinderen van 4 en 5 jaar - is de eerste behandelingslijn op gedrag gebaseerd, met betrokkenheid van de ouders.
Gedragstherapie
Er worden verschillende gedragsbehandelingsmodaliteiten aanbevolen voor ADHD, waaronder:
- Gedragsverandering: strategieën gericht op het vergroten van passend gedrag en het verminderen van ongepast gedrag, gebaseerd op de symptomen van het kind.
- Gedragstraining voor ouders: ouders trainen om te reageren op een manier die de gezonde groei en ontwikkeling van het kind bevordert en de relatie tussen ouder en kind versterkt.
- Sociale vaardigheidstraining: biedt een veilige omgeving voor een kind om positieve sociale vaardigheden te leren, inclusief hoe hij goed kan omgaan met andere kinderen op school en met familieleden thuis.
- Schoolinterventies: Betrekt een getrainde professional die kan samenwerken met de leerkrachten en schoolbegeleiders van het kind om een actieplan op te stellen (een IEP genoemd) gericht op het implementeren van interventies in de klas waar nodig.
- Organisatorische vaardigheidstraining: gericht op het aanleren van organisatorische en tijdmanagementvaardigheden van oudere kinderen op school en thuis.
Medicatie
De twee soorten ADHD-medicijnen zijn verkrijgbaar in kortwerkende, middellangwerkende en langwerkende vormen:
- Psychostimulantia verbeteren het vermogen om afleidingen te negeren en gedachten te concentreren. "Ze hebben de neiging om storend gedrag, friemelen en andere hyperactieve symptomen te verminderen", aldus onderzoekers. De meest gebruikte psychostimulantia zijn Ritalin (methylfenidaat) en Adderall (dextroamfetamine). Studies tonen aan dat stimulerende middelen de ADHD-symptomen verbeteren bij ongeveer 70% van de volwassenen en 70% tot 80% van de kinderen.
- Niet-stimulerende medicijnen kunnen worden gebruikt als op zichzelf staande medicatie om ADHD te behandelen of ze kunnen naast andere medicijnen worden voorgeschreven. Niet-stimulerende medicijnen zijn onder meer Strattera (atomoxetine), Intuniv (guanfacine) en Kapvay (clonidine). Een onderzoek uit 2009 wees uit dat guanfacine het werkgeheugen verbeterde, de afleidbaarheid verminderde en de vertraagde bevrediging en gedragsflexibiliteit verbeterde bij mensen met ADHD.
Een combinatie van psychostimulantia en niet-stimulerende medicijnen is soms effectiever dan elk type medicijn alleen. Volgens een onderzoek uit 2016 waren guanfacine en d-methylfenidaat effectief bij het verbeteren van gedrags- en cognitief functioneren voor degenen die niet alleen op stimulerende middelen reageerden.
De meest voorkomende bijwerkingen van medicijnen voor ADHD zijn mild; sommige verdwijnen nadat de medicatie een tijdje is ingenomen. Als de bijwerkingen niet van korte duur zijn, kan de voorschrijvende arts de dosering verlagen of eventueel een ander medicijn voorschrijven.
Bijwerkingen van ADHD-medicatie zijn onder meer:
- Slapeloosheid (slaapproblemen)
- Verlies van eetlust
- Gewichtsverlies
- Nervositeit of prikkelbaarheid
- De meest voorkomende bijwerkingen zijn:
- Verminderde eetlust / gewichtsverlies
- Sociale terugtrekking
Minder vaak voorkomende bijwerkingen van stimulerende medicijnen kunnen zijn:
- Rebound-effect (waarbij hyperactiviteit of humeurigheid toeneemt naarmate de medicatie verdwijnt)
- Tics (repetitieve spierbewegingen zoals knipperende ogen)
- Kleine vertraging in normaal groeipatroon
Alternatieve behandelingen
Er zijn veel alternatieve en aanvullende behandelingen die doeltreffend zijn bij de behandeling van ADHD. De CDC waarschuwt echter dat veel van deze middelen niet veilig of effectief zijn gebleken, wat niet wil zeggen dat natuurlijke behandelingen voor ADHD helemaal niet helpen - er is gewoon onvoldoende bewijs dat ze effectief zijn.
Voorbeelden van alternatieve behandelingen voor ADHD zijn onder meer:
- Brain Gym
- Helderheid
- Cogmed: een programma waarvan wordt gezegd dat het effectief is bij het trainen van het werkgeheugen bij kinderen met ADHD.
- Omega-3-supplementen (visoliesupplementen)
- Massage therapie
- Mindfulness-training
Potentieel schadelijke ADHD-behandelingen
Neem contact op met uw zorgverlener voordat u een alternatieve behandeling voor ADHD probeert. Sommige kunnen de voorgeschreven behandeling voor ADHD verstoren en sommige kunnen zelfs schadelijk zijn, waaronder:
- Allergie behandeling
- Megavitaminen
- Kruidensupplementen
- Biofeedback
- Beperkte diëten
- Bewegingstherapie
- Behandeling tegen reisziekte
- Oogbewegingstraining
Omgaan
Leven met een kind of adolescent met ADHD kan een uitdaging zijn voor het hele gezin. Als ouder is het belangrijk om te leren over manieren om uw kind te helpen de uitdagingen van ADHD te overwinnen, terwijl u contact zoekt om ondersteuning en hulp voor uzelf te krijgen wanneer dat nodig is.
Er zijn methoden om het gedrag van uw kind te helpen beheersen en om te gaan met veelvoorkomende ADHD-uitdagingen. U kunt meer lezen over tips voor ADHD-ouderschap op helpguide.org. Het krijgen van professionele hulp en opleiding voor ouders en gedragsbehandeling voor kinderen (zo vroeg mogelijk in het ziekteproces) is noodzakelijk om ouders en kinderen met ADHD te helpen effectief ermee om te gaan.