Wat te verwachten van een levertransplantatie

Een levertransplantatie is een complexe chirurgische ingreep waarbij een zieke lever door chirurgen wordt verwijderd en vervangen door een gedoneerde lever van een levende of overleden donor. De procedure is de enige remedie voor leverziekte in het eindstadium, of leverfalen, dat fataal kan zijn.

Voor mensen met een ernstige leverziekte kan een levertransplantatie het verschil betekenen tussen overlijden aan leverfalen en een decennium of meer van een betere gezondheid.

Redenen voor een levertransplantatie

Leverfalen treedt op wanneer een ziekte of verwonding het voor de lever onmogelijk maakt om goed genoeg te functioneren om het lichaam in leven te houden. De lever heeft veel belangrijke functies en als hij deze niet goed kan uitvoeren, wordt iemand erg ziek; in ernstige gevallen zullen ze overlijden door leverfalen.

Omdat levertransplantaties duur zijn en aanzienlijke risico's met zich meebrengen, bevelen artsen ze alleen als laatste redmiddel aan. Dit gebeurt meestal wanneer de lever niet meer functioneert en de complicaties van leverschade niet langer onder controle kunnen worden gehouden.

Een van de meest voorkomende redenen voor een levertransplantatie zijn:

• Cirrose in het eindstadium door welke oorzaak dan ook, inclusief chronische hepatitis B of C, alcoholische cirrose en niet-alcoholische leververvetting. Hoewel cirrose zelf geen indicatie is voor een transplantatie, kunnen tekenen van decompensatie (zoals encefalopathie, bloedende varices of terugkerende ascites) vaak als motivatie dienen.
• Bepaalde leverkankers, waaronder cholangiocarcinoom, hepatocellulair carcinoom (HCC), primaire hepatocellulaire maligniteiten en hepatische adenomen
• Fulminant leverfalen als gevolg van fulminante virale hepatitis (A, B, D en zelden C), medicatiegerelateerd leverfalen, levertrombose, de ziekte van Wilson of andere oorzaken
• Ernstige disfunctie van de galwegen, resulterend in galcirrose en scleroserende cholangitis

Wie is geen goede kandidaat?

Contra-indicaties voor levertransplantatie zijn die welke de kans op overlijden van de ontvanger kunnen vergroten of waarschijnlijk zullen resulteren in het mislukken of afstoten van een transplantatie.

Enkele van de absolute contra-indicaties voor transplantatie zijn:

• Huidige alcohol- of middelenverslaving
• Ernstige hart- of longziekte
• Kankers (met uitzondering van sommige leverkankers en niet-melanome huidkanker)
• Ernstige en meervoudige geboorteafwijkingen die waarschijnlijk zullen leiden tot vroegtijdig overlijden
• Bepaalde ongecontroleerde infecties of levensbedreigende ziekten

Er zijn ook een aantal relatieve contra-indicaties, zo genoemd omdat ze iemand al dan niet kunnen uitsluiten van een levertransplantatie:

• Gevorderde leeftijd (ouder dan 65 jaar)
• Nierfalen
• Morbide obesitas
• Ernstige ondervoeding
• HIV (hoewel minder een probleem voor patiënten met aanhoudende virale controle)
• Ernstige pulmonale hypertensie
• Ernstige, ongecontroleerde (of onbehandelde) psychiatrische stoornissen

Soorten levertransplantaties

Er zijn twee chirurgische benaderingen voor operaties bij levertransplantaties:

• Orthotope benadering: hiermee wordt de lever van de ontvanger verwijderd en vervangen door een gedoneerde lever. Dit is verreweg het meest voorkomende type transplantatie.
• Heterotopische benadering: bij een heterotope transplantatie wordt de lever van de ontvanger op zijn plaats gelaten en wordt de lever van een donor vastgemaakt aan een plaats buiten de lever. Heterotopische transplantaties komen niet vaak voor en zijn gereserveerd voor specifieke patiënten bij wie het verwijderen van de oorspronkelijke lever riskant kan zijn.

Selectieproces van donorontvanger

Zodra een diagnose van een leverziekte is gesteld, kan een gastro-enteroloog - een specialist in het spijsverteringsstelsel - verwijzen naar een transplantatiecentrum.

Daar zullen uw medische dossiers worden beoordeeld en een verscheidenheid aan tests worden uitgevoerd om te bepalen of u ziek genoeg bent om een ​​nieuwe lever nodig te hebben, maar goed genoeg om de transplantatieprocedure te verdragen.

Waaronder:

• Een grondig onderzoek en beoordeling door een hepatoloog (leverspecialist)
• Bloedtesten
• Röntgenfoto's en andere beeldvormende tests, zoals CT- of MRI-scans
• Een elektrocardiogram (ECG)
• Een endoscopie om uw spijsverteringskanaal te onderzoeken
• Een colonoscopie om uw dikke darm te onderzoeken
• Een psychiatrische evaluatie om te bepalen of u in staat bent om met de eisen van het transplantatieproces om te gaan en voor uzelf te zorgen na de transplantatie

In 2018 werden 11.844 volwassenen toegevoegd aan de wachtlijst voor een lever - tegen 11.513 in 2017. Helaas hebben meer mensen levertransplantaties nodig dan er levers beschikbaar zijn.

Daarom hebben deskundigen op het gebied van gezondheidsbeleid de Model for End-Stage Liver Disease (MELD) -score ontwikkeld: een algoritme dat wordt gebruikt om de ernst van chronische leverziekte te beoordelen en om te helpen bij het prioriteren van patiënten voor transplantatie.

De MELD-score gebruikt informatie uit bloedonderzoeken om te berekenen hoe ziek u bent. Dit is belangrijk omdat het voor sommigen jaren kan duren voordat een levertransplantatie nodig wordt. Hoe zieker de patiënt is, hoe hoger de MELD-score en hoe hoger de patiënt op de wachtlijst komt te staan. Hierdoor kunnen de ziekste patiënten eerst een orgaan krijgen.

Er kunnen ook andere methoden voor de evaluatie van de ontvanger worden gebruikt, waaronder de Milan Criteria, die een persoon in de eerste plaats kwalificeert op basis van de grootte en / of het aantal leverlaesies (dwz niet groter dan 5 centimeter, of niet meer dan drie laesies gelijk aan of minder dan 3 centimeter groot).

De organisatie in de Verenigde Staten die verantwoordelijk is voor het matchen van individuen met beschikbare levers is het United Network for Organ Sharing (UNOS). Deze non-profitorganisatie werkt onder contract voor de federale overheid om organen te matchen en toe te wijzen.

Soms wachten mensen maar een paar dagen of weken voordat ze een donorlever ontvangen, maar het kan maanden of jaren duren voordat er een geschikt orgaan beschikbaar komt. Naast bloedgroep, lichaamsgrootte en ernst van de ziekte, is de beschikbaarheid van donorlevers in uw geografische gebied een factor.

Soorten donateurs

Donorlevers kunnen afkomstig zijn van een overleden persoon - die hun orgaan doneert vanwege een vooraf vastgestelde wens of een beslissing van hun familie - of van een levende donor.

Als u op de wachtlijst wordt geplaatst, is dat alleen om de lever van een overleden donor te ontvangen. Levers van overleden donoren worden meestal geoogst van mensen jonger dan 70 jaar die relatief gezond waren voordat ze stierven als gevolg van een ongeval of een andere plotselinge gebeurtenis.

Levende donoren zijn bijna altijd mensen die u kent en / of een relatie heeft. Een segment van de lever wordt verwijderd. Vanwege het vermogen van de lever om te regenereren, kan de lever binnen enkele weken na donatie weer op gewicht komen. Binnen een paar maanden is het bij een gezonde donor weer normaal.

Het is niet nodig om de donor en de ontvanger te matchen op basis van leeftijd, geslacht of ras, maar de bloedgroepen tussen donor en ontvanger moeten compatibel zijn. Er wordt ook rekening gehouden met de lichaamsgrootte.

Donoren worden gescreend op hepatitis en hiv. Hoewel zeldzaam, is het mogelijk om een ​​infectieziekte op te lopen via een getransplanteerd orgaan. In sommige gevallen kan een lever van een donor met een infectieziekte, zoals hepatitis C (HCV), worden getransplanteerd naar een ontvanger die niet dezelfde ziekte heeft. Dit is vaak een berekend risico als de ontvanger erg ziek is en dreigt te overlijden voordat er een lever beschikbaar komt.

Als in dit geval een lever van een hepatitis-positieve donor beschikbaar komt, kan dat orgaan worden geaccepteerd op basis van het inzicht dat de ontvanger bereid is het risico te lopen HCV op te lopen in plaats van te sterven in afwachting van een volledig gezond orgaan. Vanwege de grote vooruitgang in geneesmiddelen die worden gebruikt om HCV te behandelen, worden er meer HCV-positieve levers geaccepteerd voor transplantatie dan ooit tevoren.

• Je bent tussen de 18 en 60 jaar

  
  

• U heeft een body mass index (BMI) van minder dan 35

  
  

• Uw bloedgroep is compatibel met die van de ontvanger

• U verkeert zowel lichamelijk als geestelijk in goede gezondheid

• U heeft een nierziekte of hartziekte

  
  

• U wordt momenteel behandeld voor kanker

• U heeft hiv of aids

• U maakt actief misbruik van middelen

In 2018 werden 8.250 levertransplantaties uitgevoerd: 7.849 waren van overleden donoren en 401 waren van levende donoren.

Andere optie

Een ander, minder vaak voorkomend type transplantatie van levende donoren wordt een domino levertransplantatie genoemd. Dit type transplantatie wordt uitgevoerd wanneer het onwaarschijnlijk is dat een ontvanger hoog genoeg op de wachtlijst staat om op tijd een gezonde lever te krijgen om hem te helpen - iemand met gevorderde leverkanker kan bijvoorbeeld een kandidaat zijn.

Met de domino-transplantatie krijgt de ontvanger een lever van een levende donor die een erfelijke ziekte heeft die amyloïdose wordt genoemd - een zeldzame aandoening waarbij abnormale eiwitafzettingen zich ophopen en uiteindelijk de inwendige organen van het lichaam beschadigen.

Omdat de donor ver in het ziekteproces zit voor amyloïdose, komen ze in aanmerking voor een gezonde lever. Hun lever is echter voldoende voor de ontvanger, omdat het meestal tientallen jaren duurt voordat amyloïdose symptomen veroorzaakt bij iemand die de ziekte niet heeft geërfd.

Als u de ontvanger bent van een dominostransplantatie, wordt u gecontroleerd op tekenen van de aandoening.

Voor de operatie

Zodra een donorlever beschikbaar is, moet deze binnen 12 tot 18 uur in een ontvanger worden getransplanteerd. Houd een verpakte ziekenhuiszak bij de hand en zorg voor vervoer naar het transplantatiecentrum. Zorg ervoor dat het transplantatieteam te allen tijde weet hoe het u kan bereiken.

Voordat uw operatie plaatsvindt, ondergaat u standaard preoperatieve tests, waaronder bloedonderzoek, een ECG, een röntgenfoto van de borstkas en een urineonderzoek. Uw vitale functies - hartslag, bloeddruk en zuurstofverzadiging - zullen ook worden beoordeeld.

U wordt gevraagd een toestemmingsformulier te ondertekenen om aan te tonen dat u de operatie autoriseert en accepteert.

Chirurgisch proces

Zodra een lever is verkregen en u in het ziekenhuis aankomt, wordt u naar de operatiekamer gebracht, onder algehele narcose gebracht en op een beademingsapparaat gezet. U krijgt intraveneuze vloeistoffen, evenals een katheter om urine uit uw blaas af te voeren en een buis om eventuele vloeistof die zich in de buik verzamelt af te voeren.

Vervolgens begint de chirurg de procedure door een grote incisie in de buik te maken die de lever blootlegt. Een normale lever is groot, ongeveer drie pond, maar de meeste zieke levers zijn veel groter en kunnen twee keer zo veel wegen als normaal. Om deze reden wordt een incisie op volledige grootte gebruikt, in plaats van minimaal invasieve technieken.

Bij een orthotope transplantatie wordt uw eigen lever operatief uit het lichaam verwijderd, waarbij de bloedvaten zoveel mogelijk behouden blijven, zodat de nieuwe lever op zijn plaats kan worden genaaid. Zodra de nieuwe lever weer is aangesloten op de bloedtoevoer en het galkanaal (een buisje dat gal uit de lever naar de darmen transporteert), wordt uw incisie gesloten en wordt u naar het herstelgebied gebracht.

Bij een heterotope transplantatie blijft uw eigen lever op zijn plaats en wordt de nieuwe lever vastgemaakt aan een andere plek in uw buik, zoals de milt.

Beide procedures duren ongeveer 10 uur.

Complicaties

Naast de algemene risico's van chirurgie en algehele anesthesie, worden transplantatiepatiënten geconfronteerd met risico's die verband houden met de procedure zelf, evenals met de immunosuppressiva die nodig zijn om afstoting van de donorlever na de transplantatie te voorkomen.

Chirurgische risico's zijn onder meer:

• Complicaties van de galwegen, waaronder lekken of krimpen van de galwegen
• Infectie
• Bloeden
• Bloedproppen
• Falen van gedoneerde lever
• Afwijzing van gedoneerde lever
• Geestelijke verwarring of toevallen

Complicaties op de lange termijn kunnen ook het terugkeren van een leverziekte in de getransplanteerde lever omvatten, evenals het oplopen van HCV in gevallen waarin de leverdonor positief was voor die ziekte.

Bijwerkingen van medicijnen tegen afstoting (immunosuppressiva) zijn onder meer:

• Bot dunner
• Suikerziekte
• Diarree
• Hoofdpijn
• Hoge bloeddruk
• Hoge cholesterol

Galkanaalproblemen zijn vaak een probleem na een levertransplantatie.In enkele gevallen wordt het galkanaal beschadigd tijdens het chirurgische proces van het verwijderen van de lever bij de donor of bij het transplanteren van de lever in de ontvanger. Het komt vaker voor dat het galkanaal na verloop van tijd vernauwd wordt en de beweging van gal naar de galblaas niet mogelijk maakt.

Na de operatie

U herstelt van een levertransplantatie op de chirurgische intensive care, waar u langzaam wakker wordt van de narcose en uren of meerdere dagen aan de beademing blijft terwijl u weer op krachten komt.

De meeste patiënten kunnen binnen 10 tot 14 dagen naar huis gaan en binnen drie tot zes maanden terugkeren naar hun normale activiteiten.

Vervolgafspraken zullen frequent zijn in de eerste paar maanden na de operatie en zullen minder frequent worden naarmate u terugkeert naar uw normale leven. Voor het beste resultaat:

• Houd alle medische afspraken bij.
• Neem uw medicijnen precies zoals voorgeschreven.
• Let op symptomen van afstoting van het transplantaat (zoals misselijkheid, braken en koorts) en meld deze onmiddellijk aan uw zorgverlener.
• Vermijd mensen met een besmettelijke ziekte zoals verkoudheid of griep.
• Zorg voor een gezonde levensstijl door goed te eten, regelmatig te bewegen, alcohol te beperken en niet te roken.

Prognose

De prognose na een levertransplantatie hangt af van de algehele gezondheid en de onderliggende oorzaak van de zieke lever. Ongeveer 80% van de mensen die een levertransplantatie ondergaan, leven minstens vijf jaar. In 2017 trad in 7% tot 9% van de gevallen het falen van de nieuwe lever op.

Overlevingspercentages onder ontvangers van levertransplantaties variëren ook tussen Amerikaanse transplantatiecentra. Details worden verstrekt door het Wetenschappelijk register van transplantatieontvangers.

Ondersteuning en coping

Anticiperen op een levertransplantatie en vervolgens de operatie en het herstel zelf ondergaan, kan overweldigend en stressvol zijn, en een achtbaan van emoties veroorzaken.

Uw transplantatieteam zal een maatschappelijk werker omvatten om u te helpen bij het navigeren door deze gevoelens en u in contact te brengen met nuttige bronnen als aanvulling op de steun die u hopelijk al krijgt van vrienden en familie.

Er bestaan ​​talloze soorten ondersteuningsgroepen voor transplantatiepatiënten, zowel online als persoonlijk. Mensen die dezelfde ervaring meemaken als u, zijn waarschijnlijk een belangrijke bron van informatie, ondersteuning en troost. Vraag uw medisch team of zij aanbevelingen hebben, of zoek naar een groep op de website van de American Liver Foundation.

U kunt ook een individuele therapeut zoeken om u te helpen bij het verwerken van angst die gepaard gaat met de verschillende fasen van een levertransplantatie.

Als en wanneer u klaar bent om opnieuw de werkomgeving te betreden, ga dan terug naar uw maatschappelijk werker, die u mogelijk in contact kan brengen met diensten en informatie met betrekking tot het hebben van langdurig medisch verlof.

Het stellen van realistische doelen en verwachtingen voor jezelf is ook belangrijk. Het is begrijpelijk dat u na uw levertransplantatie een normaal leven wilt hervatten, maar het is belangrijk om te proberen dit geleidelijk aan aan te passen om te voorkomen dat u uzelf onnodig belast.

Dieet en voeding

Uw lichaam heeft meer calorieën en eiwitten nodig terwijl u geneest na een levertransplantatie, omdat de operatie een negatieve invloed heeft op de energie en spierkracht. Uw transplantatieteam zal waarschijnlijk een voedingsdeskundige bevatten, die u kan helpen bij het bedenken van een gezond eetplan.

Over het algemeen moeten eiwitten afkomstig zijn van mager vlees, vis, eieren, bonen en noten. Fruit, groenten en volle granen zijn ook nodig. Omdat immunosuppressieve medicijnen gewichtstoename kunnen veroorzaken, moet u vetrijke voedingsmiddelen beperken.

Mogelijk wordt u ook gevraagd om alcohol helemaal te beperken of stop te zetten, aangezien alcohol een belangrijke oorzaak van leverschade is en mogelijk heeft bijgedragen aan uw behoefte aan een transplantatie.

Oefening

Nadat u voldoende genezen bent van uw levertransplantatie, is het belangrijk om regelmatig matige lichaamsbeweging te krijgen, zowel om uw botten en spieren te versterken als om uw gewicht onder controle te houden. Uw transplantatieteam zal u waarschijnlijk doorverwijzen naar een fysiotherapeut om u hierbij te helpen.

Wandelen is een goede manier om lichamelijke activiteit te hervatten, met als doel om vijf dagen per week 30 minuten te lopen. Fietsen en zwemmen zijn andere opties voor cardio-activiteiten met een lage impact.

Over het algemeen mag u niet meer dan vijf tot zeven pond tillen totdat u bent genezen van een operatie, wat meestal vier tot zes weken duurt. Daarna is het een goed idee om regelmatig krachttraining te doen.

Begin nooit aan een oefenprogramma zonder toestemming van uw arts. Als u pijn of enig ongemak ervaart tijdens het trainen, neem dan onmiddellijk contact op met uw arts.

Een woord van Verywell

Een levertransplantatie is een zeer ernstige operatie en de reis naar een orgaantransplantatie is emotioneel en fysiek vaak moeilijk. Wachten tot een orgel beschikbaar komt, kan moeilijk zijn, vooral omdat de meeste mensen elke dag zieker worden. Het is een tweesnijdend zwaard: men moet ziek genoeg zijn om hoog genoeg op de wachtlijst te staan ​​om een ​​orgaan te ontvangen, maar niet zo ziek dat men de fysieke belasting van een operatie niet kan verdragen. De meerderheid van de mensen die een levertransplantatie ondergaan, kunnen echter hun leven hervatten en veel langer leven dan ze waarschijnlijk zouden hebben zonder een transplantatie.