Lymfatische filariasis, gewoonlijk olifantsziekte genoemd, is een verwaarloosde tropische ziekte die wordt veroorzaakt door kleine parasitaire wormen die door muggen worden verspreid. Hoewel de meeste mensen geen symptomen hebben, kan de infectie pijnlijke zwelling veroorzaken, vooral in de ledematen, wat kan leiden tot blijvende invaliditeit. Meer dan 120 miljoen mensen in 73 landen worden getroffen door de wormen, vooral de allerarmsten in Afrika, Azië en Zuid-Amerika.
Dr_Microbe / Getty-afbeeldingenSymptomen
De meeste gevallen van lymfatische filariasis-infectie hebben helemaal geen symptomen. Degenen die besmet zijn met de microscopisch kleine wormen weten waarschijnlijk niet dat ze besmet zijn, maar ze kunnen de parasiet toch doorgeven aan anderen.
Wanneer symptomen optreden (vaak jaren later), kunnen ze leiden tot uitgebreide misvorming en invaliditeit. Deze symptomen zijn permanent en kunnen zo slopend zijn dat ze ervoor zorgen dat mensen niet kunnen werken. De drie meest zichtbare en zorgwekkende manifestaties van lymfatische filariasis zijn lymfoedeem, olifantsziekte en hydrocele.
Lymfoedeem
Hoewel veel mensen lymfatische filariasis en olifantsziekte door elkaar gebruiken, is het in feite lymfoedeem dat de indruk geeft van meer olifantachtige kenmerken. Lymfoedeem is wanneer er sprake is van een intense vochtophoping en zwelling in delen van het lichaam, meestal in de benen, borsten of geslachtsorganen. Deze ontsteking kan soms gepaard gaan met koorts en is behoorlijk pijnlijk.
Wereldwijd leven naar schatting 15 miljoen mensen met lymfoedeem, en de meerderheid van degenen die deze aandoening ontwikkelen, doet dit jaren nadat ze voor het eerst met de parasiet zijn geïnfecteerd.
Elephantiasis
Elephantiasis is wanneer de huid en de onderliggende weefsels abnormaal dik worden. Dit is vaak het gevolg van secundaire bacteriële infecties die optreden omdat het lymfestelsel van het lichaam is beschadigd en hun immuunsysteem wordt onderdrukt door de parasiet.
Hydrocele
Sommige mannen die met de parasiet zijn geïnfecteerd, ontwikkelen zwelling in hun scrotum. Aangenomen wordt dat naar schatting 25 miljoen mannen wereldwijd hydrocele hebben als gevolg van lymfatische filariasis.
Tropisch pulmonaal eosinofiliesyndroom
Deze complicatie komt over het algemeen voor bij geïnfecteerde personen die in Azië wonen en bestaat uit kortademigheid, hoesten en piepende ademhaling.
Oorzaken
Lymfatische filariasis wordt veroorzaakt door drie soorten microscopisch kleine, draadachtige wormen, namelijkWuchereria bancrofti, Brugia malayi en Brugia timoriDe overgrote meerderheid van de gevallen (90%) is te wijten aanWuchereria bancrofti.
Overdragen
Net als malaria verspreiden deze rondwormen zich van persoon tot persoon door muggenbeten. Verschillende soorten muggensoorten kunnen de parasiet overbrengen, waaronderAnopheles(die ook malaria overdragen) enAedes(die virussen zoals dengue en Zika kunnen overbrengen).
Muggen zijn niet alleen dragers, ze vormen ook een belangrijk onderdeel van de levenscyclus van de worm. Wanneer de insecten iemand bijten die geïnfecteerd is, nemen ze de onvolgroeide larven van de parasiet op (microfilariae genaamd). Gedurende één tot twee weken ondergaan de larven een transformatie in de mug, en wanneer het insect iemand anders bijt, worden de nu besmettelijke larven overgebracht naar de huid en komen ze in het lichaam terecht.
Eenmaal binnen groeien de wormen uit tot volwassen wormen en clusteren ze zich in het lymfestelsel, waarbij ze microfilariae in de bloedstroom sturen, die vervolgens door muggen kunnen worden opgepikt. En het gaat maar door. Dit kan zelfs gebeuren als iemand geen symptomen heeft, en volwassen wormen kunnen zes tot acht jaar in het menselijk lichaam leven en zich voortplanten.
Hoe de parasiet het lichaam beïnvloedt
De reden dat de wormen zo destructief kunnen zijn in het menselijk lichaam, is omdat ze hun thuis maken in het lymfestelsel. Dit complexe netwerk van organen en weefsels is onder meer verantwoordelijk voor de bescherming van het lichaam tegen ziekten en het reguleren van vocht in uw weefsels.
In sommige gevallen is de zwelling die optreedt na een lymfatische filariasis-infectie in feite het gevolg van het feit dat het immuunsysteem van ons eigen lichaam zich van de worm probeert te ontdoen. Soms wordt de ontsteking echter veroorzaakt door een opportunistische bacteriële infectie waarbij het immuunsysteem van het lichaam te beschadigd was om te stoppen. Deze secundaire infecties zijn de oorzaak van de olifantsziekte, of verharding van de huid en weefsels.
Om deze effecten te laten optreden, moet u echter gedurende enkele maanden herhaaldelijk worden gebeten door geïnfecteerde muggen.
Diagnose
Er zijn twee primaire manieren waarop lymfatische filariasis typisch wordt gediagnosticeerd: bloeduitstrijkjes of assays.
De wormen zijn met het blote oog niet te zien, maar je kunt er wel een glimp van opvangen onder een microscoop. Bij deze diagnostische methode wordt een kleine hoeveelheid bloed (bijvoorbeeld afgenomen met een vingerprik) op een objectglaasje gesmeerd, dat vervolgens door een microscoop wordt bekeken. De wormen zijn alleen 's nachts actief, dus het monster moet dan worden genomen. Dit is de goedkoopste en meer praktische manier om op de parasiet te testen.
Als alternatief kunnen serologische tests ook worden gebruikt voor diagnose. Als je besmet bent met een parasiet, maakt het menselijk lichaam vaak antistoffen aan om het af te weren. Deze antilichamen kunnen worden gedetecteerd met behulp van routinematige assays op bloedmonsters. Deze methode wordt echter voornamelijk gebruikt door volksgezondheidsfunctionarissen die proberen de overdracht van de parasiet in een bepaald gebied te volgen en in kaart te brengen.
Omdat veel mensen pas jaren na de infectie symptomen vertonen, kunnen tests negatief uitkomen, zelfs als hun toestand het gevolg is van de parasiet.
Behandeling
Lymfatische filariasis kan op een aantal manieren worden behandeld en gecontroleerd, waaronder medicijnen, preventieve chemotherapieprogramma's en vectorcontrole.
Medicijnen
Er kunnen verschillende medicijnen worden gebruikt om de microfilariae van de parasiet en sommige (hoewel waarschijnlijk niet alle) volwassen wormen te doden. Bijwerkingen van de medicijnen kunnen soms erger zijn als een persoon co-infecties met andere ziekten heeft, daarom wordt verschillende regio's aanbevolen om verschillende behandelingscombinaties te krijgen. Deze omvatten:
- Albendazol, alleen in gebieden met loiasis (of Afrikaanse oogworm)
- Ivermectine, dat voornamelijk wordt gebruikt met albendazol in gebieden met onchocerciasis (of rivierblindheid)
- Diethylcarbamazinecitraat, vaak gebruikt met albendazol in gebiedenzonderonchocerciasis
- In bepaalde gebieden zonder onchocerciasis kunnen alle drie de medicijnen worden aanbevolen.
Sommige onderzoeken wijzen er ook op dat het nemen van 200 milligram doxycycline per dag kan helpen bij het doden van volwassen wormen, hoewel het nog geen eerstelijns behandelingsoptie is die wordt aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie.
Preventieve chemotherapie
Om de verspreiding van lymfatische filariasis te voorkomen, wordt vaak routinematig en proactief een combinatie van medicijnen aan iedereen in een bepaald gebied gegeven, ongeacht of bij hen de diagnose is gesteld. Hoewel dit niet iedereen met lymfatische filariasis of de verschillende complicaties ervan zal genezen, kan het de verspreiding van de parasiet helpen voorkomen omdat het effectief de microfilariae elimineert die door muggen kunnen worden overgedragen en van persoon op persoon kunnen worden overgedragen.
Vector controle
Muggen zijn een integraal onderdeel van de overdracht van lymfatische filariasis en andere schadelijke pathogenen zoals malaria, het West-Nijlvirus en knokkelkoorts, dus het verminderen van hun populatie en het afweren van beten is een belangrijke preventiestrategie. Dit kan gedaan worden door:
- Met behulp van klamboes die zijn behandeld met insecticide
- Spuiten in en rond woonwijken
- Insectenspray dragen met DEET (indien beschikbaar) en lange broeken en mouwen
Hoewel dit de lymfatische filariasis waarschijnlijk niet volledig zal elimineren, kan het de kans helpen verkleinen dat iemand besmet raakt met de parasiet.
Omgaan
De symptomen die gepaard gaan met lymfatische filariasis kunnen vaak ondragelijk zijn, maar ze kunnen worden beheerd (of volledig voorkomen) met een paar basisstrategieën:
- Oefen goede hygiëne, inclusief regelmatig handen wassen en het schoonmaken van de getroffen gebieden met water en zeep om infecties te voorkomen.
- Verhoog gezwollen lichaamsdelen.
- Doe lichte oefeningen waarbij u het getroffen gebied beweegt.
- Wikkel het gezwollen gebied nauwsluitend in met verband om het wegvloeien van vloeistoffen te stimuleren.
- Neem medicijnen die door een zorgverlener worden aanbevolen, precies zoals voorgeschreven.
Kankercentra bieden vaak therapie voor lymfoedeem met gespecialiseerde wraps en massages.
Een woord van Verywell
Lymfatische filariasis is uiterst zeldzaam in Noord-Amerika en Europa. Om besmet te raken met de parasiet, moet je herhaaldelijk en gedurende een lange periode worden gebeten door geïnfecteerde muggen. Als u slechts korte uitstapjes maakt naar gebieden waar lymfatische filariasis veel voorkomt, is er weinig reden om u zorgen te maken over ziek worden van de parasiet.
