Piekeren is een onderdeel van het leven. Het is normaal dat we ons zorgen maken over de stressvolle dingen in ons leven. Maar wat gebeurt er als die zorg invasief en aanhoudend wordt? Voor mensen met gegeneraliseerde angststoornis (GAS) kan piekeren hun leven overnemen, buitensporig en overdreven worden.
Een persoon met GAS heeft niet alleen rationele zorgen op basis van het werkelijke risico - ze maken zich zorgen ongeacht externe stressfactoren, overdrijven het waargenomen risiconiveau en kunnen de zorgen niet wegnemen.
recep-bg / Getty Images
Wat is een gegeneraliseerde angststoornis?
GAS is een veel voorkomende psychische aandoening die wordt gekenmerkt door overmatige, chronische zorgen die het vermogen van een persoon om normaal te functioneren verstoren.
Naar schatting worden in een bepaald jaar ongeveer 6,8 miljoen volwassenen - of 3,1% van de Amerikaanse bevolking - getroffen.
Mensen met GAS hebben niet één gerichte angst van een specifieke aard, zoals bij een fobie, maar hun angst verandert herhaaldelijk van het een naar het ander.
Iemand zonder GAD kan bijvoorbeeld opmerken dat een vriend zijn sms niet heeft beantwoord en een mentale notitie maken om contact met hem op te nemen. Iemand met GAD kan deze onbeantwoorde tekst zien en zich voorstellen dat hun vriend gewond of zelfs dood is door een ongeluk. Ze vragen zich misschien af of hun vriend boos op hen is of hun vriendschap niet wil voortzetten. Ze zullen waarschijnlijk hun telefoon constant controleren en opnieuw controleren totdat die vriend de sms beantwoordt.
Vaak is iemand met GAS zich ervan bewust dat zijn angst irrationeel is of niet in verhouding staat tot de situatie, maar hij kan de zorgen niet wegnemen. Omdat de angst niet op de realiteit is gebaseerd, is het niet voldoende om het te confronteren met logica of geruststelling.
Is mijn zorgen normaal?
Een persoon met GAS kan zich zorgen maken over dezelfde dingen als een persoon zonder GAS, maar hun zorgen zijn aanhoudend, moeilijk te beheersen, gaan gepaard met lichamelijke symptomen en veroorzaken aanzienlijk leed en beperkingen in hun leven.
Paradoxaal genoeg voelt piekeren voor veel mensen met GAS productief. Hoewel ze het meestal erkennen als magisch denken, kunnen mensen met GAS zich zorgen maken om slechte dingen af te weren, en dat hun angsten zullen uitkomen als ze zich er geen zorgen meer over maken.
GAD is mentaal en fysiek uitputtend. Het beïnvloedt bijna elk aspect van iemands leven en kan erg overweldigend zijn.
Symptomen
Om te voldoen aan de criteria van de DSM-5 voor GAD, moet aan het volgende worden voldaan:
- Overmatige angst en zorgen over een aantal activiteiten of gebeurtenissen die zich gedurende ten minste 6 maanden meer dagen dan niet voordoen
- Moeilijkheden om uw zorgen te beheersen
- Drie (of meer) van de volgende zes symptomen (een of meer voor kinderen), met ten minste enkele symptomen die de afgelopen 6 maanden al meer dan niet aanwezig waren:
- Rusteloosheid, gevoel van opgewondenheid of nervositeit
- Gemakkelijk vermoeid zijn
- Concentratieproblemen of geest verdwijnt
- Prikkelbaarheid
- Spierspanning
- Slaapstoornissen (moeite met inslapen of in slaap blijven, of rusteloze, onbevredigende slaap)
- Aanzienlijk leed of beperking op sociaal, beroepsmatig of andere belangrijke gebieden van functioneren, veroorzaakt door zorgen of angst
- Symptomen worden niet veroorzaakt door een stof (bijvoorbeeld een drug of misbruik, een medicijn) of een andere medische aandoening (bijvoorbeeld hyperthyreoïdie)
- Symptomen worden niet beter verklaard door een andere psychische aandoening of stoornis
Enkele andere symptomen van GAD zijn onder meer:
- Nervositeit of prikkelbaarheid
- Een gevoel van dreigend gevaar, paniek of onheil voelen
- Verhoogde hartslag
- Hyperventilatie (snelle ademhaling)
- Zweten
- Bevend
- Zich zwak of moe voelen
- Gastro-intestinale (GI) problemen
- Hoofdpijn en andere onverklaarbare pijnen
Het is belangrijk om de verschillen op te merken tussen typisch piekeren en het ongeordende piekeren dat met GAD gepaard gaat.
Angsttriggers zijn niet universeel
Zowel kinderen als volwassenen kunnen zich overmatig zorgen maken over een gebied, activiteit of concept - of ze kunnen gevoelens van angst ervaren die niet aan iets specifieks verbonden zijn. Deze triggers hoeven ook niet logisch te zijn of logisch te zijn voor andere mensen.
Mensen met GAS kunnen gedrag vertonen om te proberen hun buitensporige piekeren te beheersen, zoals:
- Nieuws op tv, online of in kranten vermijden
- Deelname aan activiteiten die hen zorgen baren, beperken of overslaan
- Overmatige geruststelling of goedkeuring zoeken (vooral bij kinderen).
- Overplanning of voorbereiding
- Scenario's "repeteren" of herhalen in hun hoofd
Diagnose
GAS wordt vaker gediagnosticeerd en behandeld door huisartsen en eerstelijnszorgverleners dan door psychiaters.
Om een diagnose van GAS vast te stellen, kan uw zorgverzekeraar:
- Voer een lichamelijk onderzoek uit om te zoeken naar tekenen dat uw angst mogelijk verband houdt met medicijnen of een onderliggende medische aandoening
- Bestel bloedtesten, urinetests of andere tests als er een andere medische aandoening wordt vermoed
- Stel gedetailleerde vragen over uw symptomen en medische geschiedenis
- Gebruik psychologische vragenlijsten om een diagnose te stellen
- Gebruik de criteria die worden vermeld in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), gepubliceerd door de American Psychiatric Association
Is het GAD, of iets anders?
Gegeneraliseerde angststoornis kan andere psychiatrische stoornissen nabootsen en vice versa. Ook komt GAS vaak tegelijk met andere psychiatrische stoornissen voor (dit wordt comorbiditeit genoemd). Het is belangrijk om een uitgebreide diagnose te krijgen om een behandelplan op te stellen dat aansluit op uw unieke behoeften.
Oorzaken
Wetenschappers zijn nog niet zeker van de specifieke oorzaken van GAS, maar ze denken dat het voortkomt uit een combinatie van biologische en omgevingsfactoren. Deze kunnen zijn:
- Verschillen in hersenchemie en -functie
- Genetica
- Verschillen in de manier waarop bedreigingen worden waargenomen
- Ontwikkeling en persoonlijkheid
Risicofactoren
- Geslacht: bij vrouwen wordt vaker de diagnose GAS gesteld dan bij mannen.
- Leeftijd: GAS kan zich op elk moment ontwikkelen, maar het risico is het grootst tussen kinderjaren en middelbare leeftijd, met een mediane leeftijd van 30 jaar.
- Persoonlijkheid: degenen die timide zijn, een negatieve affectiviteit hebben en schade vermijden, kunnen vatbaarder zijn voor gegeneraliseerde angststoornis.
- Genetica: GAD lijkt in families te lopen en men denkt dat een derde van het risico op GAS te wijten is aan genetica.
- Ervaringen: Een geschiedenis van belangrijke levensveranderingen, traumatische of negatieve ervaringen tijdens de kindertijd, of een recente traumatische of negatieve gebeurtenis kan het risico op het ontwikkelen van GAS vergroten. Chronische medische ziekten of andere psychische aandoeningen kunnen ook het risico verhogen.
Behandeling
Zoals bij elke psychiatrische stoornis, kan het vinden van een succesvolle behandeling voor GAS wat vallen en opstaan kosten. Wat voor de ene persoon met GAS werkt, werkt mogelijk niet zo goed als een andere behandeling voor iemand anders met GAS. Als de eerste behandeling die u probeert niet succesvol is of bijwerkingen heeft die u niet kunt verdragen, ga er dan niet vanuit dat uw GAS onbehandelbaar is - ga terug naar uw zorgverzekeraar en werk samen om een nieuw plan te proberen.
GAD wordt voornamelijk behandeld met therapie, medicatie of een combinatie van beide.
Behandeling
De meest voorkomende vorm van therapie die wordt gebruikt om gegeneraliseerde angststoornis te behandelen, is cognitieve gedragstherapie (CGT). CBT helpt bij het analyseren van de manier waarop we denken om vervormingen te herkennen en te corrigeren. Door CGT te gebruiken, kunnen mensen met GAS hun automatische denkprocessen die tot angst leiden, veranderen en vervangen door gezondere manieren van denken.
De vijf componenten van CGT voor angst zijn:
- Opleiding: voordat u uw denkprocessen opnieuw gaat trainen, is het belangrijk om zowel te leren hoe angst werkt als hoe het proces van CGT werkt. In deze fase concentreer je je op het verkrijgen van inzicht in GAS en hoe dit je denken en gedrag beïnvloedt. Ook leert u wat u van een CGT-behandeling kunt verwachten.
- Monitoring: u leert manieren om uw angst te monitoren. Wat triggert het? Over welke specifieke dingen maakt u zich zorgen? Hoe intens zijn uw afleveringen en hoe lang duren ze? Het monitoren van uw angst geeft u een algemeen beeld van hoe GAD er voor u uitziet. Als u zich bewust bent van hoe uw angst zich manifesteert en waardoor deze wordt geactiveerd, kunt u manieren implementeren om deze te veranderen. Het kan helpen om voor dit deel van de therapie een dagboek bij te houden.
- Fysieke controlestrategieën: angst lokt een "vecht of vlucht" -reactie uit. In deze fase van CGT leer je technieken om deze fysieke overmatige opwinding tegen te gaan.
- Cognitieve controlestrategieën: dit is waar het "denken over denken" om de hoek komt kijken. Deze strategieën helpen je om de denkpatronen die bijdragen aan GAS realistisch te onderzoeken en te evalueren, en ze te veranderen om productiever te zijn. Door deze negatieve gedachten uit te dagen, kunt u uw angst verminderen.
- Gedragsstrategieën: vermijden is een veel voorkomende reactie op angst, maar meestal niet productief. Deze fase is erop gericht om te leren omgaan met je angstgevoelens en je angsten direct onder ogen te zien in plaats van de dingen te vermijden die je angstig maken.
Medicatie
De medicijnen die worden voorgeschreven voor gegeneraliseerde angststoornis zijn vaak dezelfde die worden voorgeschreven voor andere psychische aandoeningen of medische aandoeningen.
Wees voorzichtig met interacties
Medicijnen die worden gebruikt om angst te behandelen, kunnen negatieve effecten hebben wanneer ze samen met andere medicijnen worden ingenomen. Dit omvat enkele kruiden- en "natuurlijke" behandelingen. Vertel uw zorgverlener en uw apotheker altijd welke andere medicijnen u gebruikt, al dan niet op recept.
Deze medicijnen kunnen ook een wisselwerking hebben met alcohol. Vraag uw zorgverzekeraar of apotheker of het al dan niet veilig is om alcohol te drinken tijdens het gebruik van uw medicatie.
Antidepressiva
Deze medicijnen werken op neurotransmitters die in veel delen van de hersenen zijn betrokken en die van invloed zijn op angst, stemming en opwinding.
Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) die worden voorgeschreven voor angst zijn onder meer:
- Fluoxetine (Prozac)
- Sertraline (Zoloft)
- Citalopram (Celexa)
Serotonine-norepinefrineheropnameremmers (SNRI's) kunnen ook worden voorgeschreven. Ze bevatten:
- Venlafaxine (Effexor)
- Duloxetine (Cymbalta)
Soms werkt een antidepressivum goed voor GAS-symptomen, maar heeft het bijwerkingen. Vaak voorkomende bijwerkingen van antidepressiva kunnen zijn, maar zijn niet beperkt tot:
- Seksuele problemen
- Slaperigheid
- Slapeloosheid
- Gastro-intestinale problemen
Buspiron
Buspiron (BuSpar) is een middel tegen angst dat werkt met een ander mechanisme dan SSRI's en SNRI's.
Buspiron heeft enige tijd nodig en dosisaanpassingen zijn effectief.
Enkele veel voorkomende bijwerkingen van buspiron zijn:
- Misselijkheid
- Hoofdpijn
- Veranderingen in dromen
- Duizelig voelen
- Slaperigheid
- Duizeligheid
Tricyclische antidepressiva
Sommige mensen met GAS vinden dat tricyclische antidepressiva voor hen beter werken dan andere medicijnen.
Deze medicijnen kunnen worden voorgeschreven:
- Imipramine (Tofranil)
- Nortriptyline (Pamelor)
- Desipramine (Norpramin)
- Clomipramine (Anafranil)
Voor sommige mensen hebben tricyclische antidepressiva vervelende bijwerkingen, zoals:
- Duizeligheid
- Constipatie
- Wazig zicht
- Moeite met plassen
Stop nooit met de behandeling "Cold Turkey"
Veel medicijnen die worden gebruikt om psychische aandoeningen te behandelen, waaronder die voor GAD, kunnen bijwerkingen hebben als ze abrupt worden gestopt. Sommige van deze bijwerkingen kunnen ernstig zijn. Raadpleeg altijd uw zorgverzekeraar voordat u met uw medicatie stopt. Uw provider kan u helpen bij het maken van een plan om af te bouwen.
Na verloop van tijd wordt gegeneraliseerde angst geassocieerd met een verhoogd risico op het ontwikkelen of verergeren van:
- Spijsverterings- of darmproblemen, zoals prikkelbare darmsyndroom of maagzweren
- Hoofdpijn en migraine
- Chronische pijn
- Slaapproblemen en slapeloosheid
- Hart-gezondheidsproblemen
GAS komt vaak voor naast andere psychische aandoeningen, waaronder:
- Fobieën
- Paniekstoornis
- Posttraumatische stressstoornis (PTSD)
- Obsessief-compulsieve stoornis (OCS)
- Depressie
- Zelfmoordgedachten
- Drugsmisbruik
Deze naast elkaar bestaande aandoeningen kunnen de behandeling moeilijker maken, maar niet onmogelijk.
Er is hulp beschikbaar
Als u zelfmoordgedachten heeft, neem dan contact op met de National Suicide Prevention Lifeline op 1-800-273-8255 voor ondersteuning en hulp van een getrainde counselor.
Bel 911 als u of een geliefde in direct gevaar verkeert.
Zie onze nationale hulplijndatabase voor meer bronnen voor geestelijke gezondheidszorg.
Het succes van de behandeling verschilt van persoon tot persoon en zowel therapie als medicatie kunnen even duren voordat ze effectief worden. Als u niet meteen een verbetering opmerkt, geef het dan een beetje tijd. Uw zorgverlener kan u een idee geven van hoe lang u moet wachten voordat u iets anders probeert. Uw zorgverlener wil waarschijnlijk dat u regelmatig komt voor follow-ups wanneer u met een nieuw medicijn begint, totdat u een type en dosis bereikt die goed voor u werken.
Als u op enig moment denkt dat uw behandelingen niet meer zo effectief zijn, overleg dan met uw zorgverzekeraar om te zien of er aanpassingen kunnen worden aangebracht.
Omgaan
Hoewel behandeling zoals therapie en / of medicatie vaak nodig is om GAS te behandelen, zijn er veranderingen in levensstijl die u kunt aanbrengen om een deel van uw angstgevoelens te verminderen en uw behandelplan te ondersteunen.
- Maak contacten met anderen: neem contact op met vrienden of word lid van een steungroep. Het hebben van gezelschap en steun van anderen kan angst verminderen.
- Leer hoe u zichzelf kunt kalmeren: wanneer u zich in een moment van grote angst bevindt, kan het stimuleren van uw zintuigen u helpen om te aarden. Deze zintuigen omvatten kijken, luisteren, ruiken, proeven, aanraken en bewegen.
- Ontspanningstechnieken: dingen oefenen als diep ademhalen, progressieve spierontspanning en meditatie. helpt om de fysieke reacties van uw lichaam op angstgevoelens te bestrijden.
- Gezondheidsgewoonten: eet gezond voedsel, slaap voldoende en vermijd of beperk stoffen die uw angst kunnen verergeren.
- Organiseer: zoek vroeg hulp, houd een dagboek of dagboek bij en stel prioriteiten voor uw behoeften.
Een woord van Verywell
GAS kan moeilijk en beangstigend zijn om mee te leven. Als u de effecten van GAD voelt, neem dan onmiddellijk contact op met uw zorgverzekeraar. Hoewel het vinden van de juiste behandeling wat werk en experimenteren met de hulp van uw zorgverlener kan vergen, kan GAD worden beheerd en is het mogelijk om een leven te leiden dat vrij is van buitensporige en opdringerige angst.