Tenesmus is een medische term die wordt gebruikt om het gevoel te beschrijven dat u uw darm niet kunt ledigen nadat u zich al heeft ontlast. Tenesmus wordt vaak geassocieerd met inflammatoire darmaandoeningen (IBD), maar kan ook worden veroorzaakt door aambeien, infecties en zelfs kanker.
Laurence Dutton / Getty ImagesDe diagnose kan een ontlastingcultuur, bloedonderzoek, colonoscopie of een biopsie omvatten om de onderliggende oorzaak te achterhalen. Pijnstillers en krampstillers kunnen worden voorgeschreven om de symptomen te verlichten terwijl de onderliggende oorzaak wordt behandeld.
Symptomen
Symptomen van tenesmus kunnen constant of met tussenpozen zijn, maar hebben meestal betrekking op enkele of alle van de volgende kenmerken:
- Rectale pijn
- Gas
- Opgeblazen gevoel
- Krampen
- Jeuk
- Rectale afscheiding
- Anale bloeding
- Onvrijwillige inspanning
Wanneer moet u een dokter bellen?
Spoedeisende zorg moet worden gezocht als tenesmus gepaard gaat met hoge koorts (meer dan 100,4 F), koude rillingen, ernstige rectale bloeding, misselijkheid, braken of flauwvallen.
Oorzaken
De oorzaak van tenesmus is niet goed begrepen, maar er wordt aangenomen dat ontsteking of irritatie zowel somatische zenuwen (die fysieke sensaties opwekken) als autonome zenuwen (die samentrekkingen van gladde spieren moduleren) in de darm kunnen stimuleren.
Overstimulatie van deze zenuwen kan niet alleen het gevoel geven dat er residu in de darm zit, maar kan ook samentrekkingen veroorzaken die we herkennen als het begin van een stoelgang.
Bovendien kan ernstige diarree of obstipatie ook littekens op het darmweefsel veroorzaken. Als dit gebeurt, wordt het niet alleen moeilijker om de ontlasting te passeren, maar het kan ook aanvoelen alsof er meer in de darm zit dan er in werkelijkheid is. Zweren of gezwellen rond het rectum of in de dikke darm kunnen hetzelfde doen.
Er zijn tal van aandoeningen die tenesmus kunnen veroorzaken, waaronder:
- Coeliakie
- Chronische constipatie
- Chronische diarree
- Colorectale kanker
- ziekte van Crohn
- Diverticulaire ziekte
- Gastro-enteritis
- Prikkelbare darmsyndroom (IBS)
- Ischemische colitis
- Bekkenbodemaandoeningen
- Verzakte aambei
- Rectaal abces
- Rectocele
- Seksueel overdraagbare proctitis (inclusief gonorroe, chlamydia of syfilis)
- Colitis ulcerosa
Tenesmus kan ook mensen treffen die bestralingstherapie hebben ondergaan voor baarmoederhalskanker, endeldarmkanker, prostaatkanker of darmkanker (een aandoening die radioproctitis wordt genoemd).
Diagnose
Tenesmus is geen medische aandoening, maar eerder een symptoom van een aandoening. Daarom zal uw arts de onderliggende oorzaak willen achterhalen door eerst uw medische geschiedenis, familiegeschiedenis en huidige symptomen te bekijken. Dit omvat waarschijnlijk vragen over uw stoelgang, dieet en levensstijl.
Op basis van deze diagnostische aanwijzingen zal uw arts tests willen uitvoeren om de meer waarschijnlijke oorzaken, zoals IBS, te onderzoeken of mogelijk ernstige oorzaken, zoals endeldarmkanker, uit te sluiten.
Fysiek examen
Het lichamelijk onderzoek is essentieel voor de diagnose van tenesmus. Het helpt de arts om te zien of er een ontsteking of afwijkingen rond het rectum, gevoeligheid of pijn in de buik zijn, of tekenen van een seksueel overdraagbare infectie.
De procedure kan een digitaal rectaal onderzoek (DRE) omvatten. Dit omvat het inbrengen van een gehandschoende vinger in de anus om te controleren op aambeien, bloed, slijmafscheiding, infectie of abnormale gezwellen.
Labotests
Na het lichamelijk onderzoek zal de arts gewoonlijk een reeks bloed- en ontlastingstesten bestellen om de oorzaken te achterhalen. Deze kunnen zijn:
- Volledig bloedbeeld (CBC): een reeks tests die onder andere kunnen helpen bij het opsporen van infectie (gekenmerkt door een toename van het aantal witte bloedcellen) of bloedarmoede (als gevolg van een afname van het aantal rode bloedcellen)
- Erytrocytensedimentatiesnelheid (ESR) en C-reactief proteïne (CRP): bloedtesten die gegeneraliseerde ontsteking detecteren die verband houdt met infecties, ontstekingsziekten en andere oorzaken
- Fecaal bloed occult: een test die wordt gebruikt om bloed in een ontlastingsmonster te detecteren
- Ontlastingcultuur: een test die controleert op pathogene (ziekteverwekkende) bacteriën in een ontlastingsmonster
- SOA-screening: een reeks tests die wordt gebruikt om gonorroe, chlamydia, syfilis en andere seksueel overdraagbare aandoeningen te detecteren
- Carcino-embryonaal antigeen (CEA): een van de verschillende tumormarkertests die stoffen in het bloed detecteren die wijzen op colorectale kanker
Imaging Studies
Alvorens verder te gaan met meer invasieve procedures, kan de arts beeldvormende tests bestellen om het spijsverteringskanaal te visualiseren. Deze kunnen zijn:
- Barium-röntgenfoto: een type röntgenfoto waarbij een bariumklysma wordt gebruikt om gezwellen, obstructie, laesies of perforatie van de darm te markeren
- Computertomografie (CT) -colonografie: een beeldvormende techniek waarbij meerdere, samengestelde röntgenfoto's worden gebruikt die meer details van de darmen opleveren, inclusief de aanwezigheid van poliepen of tumoren
- Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI): een type scan waarbij krachtige magnetische en radiogolven worden gebruikt om zeer gedetailleerde beelden te maken van zachte weefsels in het spijsverteringskanaal
Procedures
Als colorectale kanker wordt vermoed of een afwijking wordt opgemerkt in beeldvormende onderzoeken, kan de arts u doorverwijzen naar een gastro-enteroloog voor een verkennende procedure om de dikke darm direct te visualiseren. Deze minimaal invasieve endoscopische procedures omvatten:
- Colonoscopie: een procedure waarbij een flexibele scoop wordt gebruikt, een colonoscoop genaamd, om de hele dikke darm te onderzoeken
- Sigmoidoscopie: een versie van colonoscopie die beperkt is tot het onderste deel van de dikke darm, de sigmoïde colon genoemd
- Colonbiopsie: uitgevoerd tijdens een colonoscopie of sigmoïdoscopie om een weefselmonster te verkrijgen voor evaluatie in het laboratorium
Als dikkedarmkanker de oorzaak is van tenesmus, is de enige test die de diagnose definitief kan bevestigen een biopsie. Bloedonderzoek en beeldvormende onderzoeken kunnen de diagnose ondersteunen, maar ze kunnen de ziekte niet diagnosticeren.
Behandeling
Tenesmus heeft de neiging te verbeteren zodra de onderliggende oorzaak is vastgesteld en behandeld. Omdat de oorzaken van tenesmus zo divers zijn, zijn de tenesmus-specifieke behandelingen.
Vezelrijk dieet
Endoscopische laserbehandeling
Aminocylaten zoals Colazal (balsalazide)
Immunosuppressiva zoals methotrexaat
TNF-blokkers zoals Humira (adalimumab)
Antibiotica zoals Flagyl (metronidazol)
Chirurgie
Orale of intraveneuze antibiotica
Chirurgie
Antiparastica (als de oorzaak parasitair is)
Krampstillers zoals Levsin (hyoscyamine)
Anti-diarree of laxeermiddelen, indien nodig
Tricyclische antidepressiva zoals amitriptyline
Chirurgie, als de obstructie van de bloedstroom ernstig is
Fysiotherapie
Percutane tibiale zenuwstimulatie (PTNS)
Chirurgie
Sclerotherapie
Hemorrhoidectomie
Antibiotica, inclusief penicilline
Intravaginaal pessarium
Chirurgie
Een woord van Verywell
Hoewel u zich misschien ongemakkelijk voelt als u tenesmus met uw arts bespreekt, is het belangrijk om dat te doen. Dit geldt vooral als het symptoom aanhoudt, verergert of gepaard gaat met bloeding, teerachtige ontlasting, smalle ontlasting, gewichtsverlies, koorts, braken of het onvermogen om te poepen. Geen van deze symptomen mag ooit worden verworpen of genegeerd.
