Littekenhersteloperaties omvatten een reeks chirurgische technieken die alleen of in combinatie met andere chirurgische of niet-chirurgische littekenbehandelingen worden gebruikt. De operatie wordt gebruikt voor cosmetische doeleinden of om de functie te herstellen van een deel van het lichaam dat is beperkt door littekenweefsel. De keuze van de operatie hangt af van het type, de locatie en de grootte van het litteken.
Julia Mikhalitskaia / Getty ImagesWat is littekenhersteloperatie?
Littekenhersteloperatie wordt soms een littekenverwijderingsoperatie genoemd, hoewel het een litteken niet verwijdert, maar eerder het uiterlijk of de impact ervan vermindert. Het zijn geplande procedures, waarvan sommige poliklinisch kunnen worden uitgevoerd, terwijl andere postoperatieve intramurale zorg vereisen.
Contra-indicaties
Littekenherstel kan worden uitgevoerd bij zowel kinderen als volwassenen, maar er zijn mensen bij wie de operatie met uiterste voorzichtigheid wordt gebruikt. Dit omvat mensen die niet kunnen stoppen met het gebruik van anticoagulantia zoals Coumadin (warfarine) vanwege het risico op trombose. Het gebruik van anticoagulantia tijdens de vroege herstelfase kan de genezing verstoren en tot een nog erger litteken leiden.
Hetzelfde geldt voor mensen met hemofilie of ongecontroleerde diabetes, bij wie de wondgenezing vaak aanzienlijk kan worden belemmerd.
Mogelijke risico's
De risico's van chirurgie voor het reviseren van littekens zijn min of meer hetzelfde als bij elke ingreep waarbij een incisie betrokken is, inclusief het risico op bloeding, infectie en dehiscentie van wonden.
De grootste zorg is ongetwijfeld of de procedure zal leiden tot nog ergere littekens. Bij oudere mensen met een dunner wordende huid moet er bijvoorbeeld voor worden gezorgd dat de voordelen en risico's van de behandeling worden afgewogen en of de persoon redelijke verwachtingen heeft over de uitkomsten.
Soorten littekenherziening
Er zijn verschillende technieken die plastisch chirurgen zullen gebruiken voor het reviseren van littekens op basis van het type, de locatie en de grootte van een litteken.
Fusiform elliptische excisie
Fusiforme elliptische excisie is een chirurgische basistechniek die wordt gebruikt om een volgroeid litteken te herstellen dat diep is of zich buiten de randen van de oorspronkelijke wond heeft verspreid. Het omvat het verwijderen van littekenweefsel samen met een kleine marge normaal weefsel, waarvan de randen vervolgens subtiel aan elkaar worden genaaid met fijne hechtingen.
Om het uiterlijk van de wond te minimaliseren, is een rand van het litteken afgeschuind en de tegenoverliggende rand afgeschuind, zodat ze op een tand-en-groef-manier in elkaar passen.
Z-Plasty
Z-plasty is een veelzijdige chirurgische techniek die wordt gebruikt om de functie of het uiterlijk van een litteken te verbeteren. De techniek omvat het maken van een Z-vormige incisie langs de lijn van de grootste spanning van een litteken, waarna de bovenste en onderste driehoekige flappen worden "geschakeld" naar de tegenovergestelde posities.
Z-plasty heeft verschillende voordelen ten opzichte van een elliptische incisie:
- Het "onregelmatig" een lineair litteken, breekt het op en maakt het minder opvallend.
- Het kan een litteken verbergen door het langs natuurlijke huidplooien te verplaatsen.
- Het lijnt de richting van een lineair litteken opnieuw uit, waardoor de spanning vrijkomt.
- Het kan een lineair of zwemvliezen litteken verlengen, waardoor huidcontractie wordt verminderd.
Er zijn verschillende varianten van Z-plasty die door plastisch chirurgen worden gebruikt, waaronder W-plasty (voornamelijk gebruikt voor korte gezichtslittekens) en S-plasty (gebruikt voor ovale samengetrokken littekens).
Geometrische sluiting met gebroken lijnen
Geometrische onderbroken lijnsluiting (GBLC) is een complexere chirurgische techniek die wordt gebruikt voor grotere gezichtslittekens, vooral die op convexe of concave oppervlakken (zoals de wang of het voorhoofd).
Voor deze operatie wordt een incisie gemaakt in het midden van het litteken. Aan de ene kant van de incisie worden willekeurige geometrische patronen (bijv. Halve cirkels, driehoekige tanden, vierkante inkepingen) in de huid gesneden. Aan de andere kant ontstaat een spiegelpatroon van dezelfde sneden, waarvan de randen vervolgens als een puzzel in elkaar worden gezet.
GBLC kan het uiterlijk van een lineair litteken aanzienlijk minimaliseren vanwege de willekeurige wendingen die voor het oog moeilijk te volgen zijn.
Verbetering van V-Y en Y-V
Er zijn twee procedures, de V-Y- en Y-V-verbetering genaamd, die worden gebruikt om kleine samengetrokken littekens of depressieve littekens met zichtbare uitpuilingen aan de randen te behandelen. De procedures worden gebruikt voor esthetische doeleinden en zijn vooral nuttig rond de ogen en mond.
De V-Y-verbetering tilt de huid effectief omhoog, terwijl de Y-V-verbetering de huid als volgt naar beneden trekt:
- V-Y-procedure: een V-vormige incisie wordt uitgelijnd met de rand van een litteken, waarbij aan beide zijden een grote weefselmarge wordt weggesneden. Nadat het weggesneden weefsel is verwijderd, wordt de onderkant van het litteken samengeknepen en aan elkaar genaaid. De rest van de wond wordt vervolgens naar boven gehecht, waardoor een Y-vormige wond ontstaat.
- Y-V-procedure: een Y-vormige incisie wordt uitgelijnd met de rand van een litteken met een grote marge aan beide zijden. Nadat het weggesneden weefsel is verwijderd, wordt het bovenste driehoekige deel naar beneden getrokken en aan de onderkant van de incisie vastgenaaid. Het hechten gaat dan verder omhoog, waardoor een V-vormige wond ontstaat.
Flappen en transplantaten
Lokale flappen en huidtransplantaten worden gebruikt wanneer er aanzienlijke gebieden met verbrand of met littekens bedekt weefsel zijn.
Flappen worden gemaakt door een deel van de gezonde huid af te snijden en deze naar een aangrenzend gebied te verplaatsen met de bloedstroom nog steeds intact. Huidtransplantaties omvatten het verplaatsen van een gezond stukje huid naar een verafgelegen deel van het lichaam, waardoor de bloedstroom wordt verbroken en de groei van nieuwe bloedvaten nodig is.
Flappen en grafts vereisen soms weefselexpansie. Dit is een techniek waarbij een ballon onder de huid wordt geplaatst om deze geleidelijk uit te rekken en grotere stukken huid te laten "groeien" voor transplantatie.
Doel
Littekenhersteloperaties kunnen om verschillende redenen worden gebruikt. Naast het verminderen van het uiterlijk van het litteken, kan de operatie gebieden behandelen waar weefselcontractie een verlies van mobiliteit en / of bewegingsbereik veroorzaakt. Littekens kunnen soms ook pijnlijk zijn, vooral als het om een neuroom (de abnormale groei van zenuwweefsel) gaat.
Voor anderen kan het verminderen van het uiterlijk van een litteken een emotioneel traumatische gebeurtenis helpen overwinnen of gevoelens van schaamte verminderen die tot sociaal isolement kunnen leiden.
Er zijn verschillende soorten littekens, die elk op een andere manier worden behandeld. Waaronder:
- Hypertrofische littekens: rode, verheven littekens veroorzaakt door overmatige ophoping van collageen, meestal binnen de randen van een wond
- Keloïden: uitgroei van fibreus weefsel die verhoogd en bruin is en zich buiten de randen van een wond kan uitstrekken
- Contractuurlittekens: gebieden waar littekens zijn aangetast tijdens de genezing
- Trapdoor-misvorming: een depressief litteken dat wordt begrensd door verheven weefsels
Littekenbeoordeling
Bij het begin van een littekenhersteloperatie voert de chirurg een beoordeling uit met behulp van een van de verschillende systemen. Sommige, zoals de MCFONTZL-classificatie, worden specifiek gebruikt voor snijwonden in het gezicht, terwijl andere, zoals de beoordelingsscore voor brandwondenlittekens in Vancouver, uitsluitend worden gebruikt voor brandwonden.
Naast een lichamelijk onderzoek kan de chirurg verschillende hulpmiddelen gebruiken om het chirurgische plan in kaart te brengen, vooral voor mensen met ernstige of misvormende littekens. Dit kan zijn:
- Echografie met hoge resolutie: een niet-invasief hulpmiddel dat anisotropie (weefselstijfheid) en hypertrofie (weefseldikte) kan classificeren met hoogfrequente geluidsgolven
- Laser Doppler-flowmeter: een vorm van echografie die de vasculariteit van een litteken in kaart kan brengen
- Optische profielmeters: een niet-invasieve tool die de contouren van een litteken in kaart brengt met een driedimensionale reeks lichtbundels
Timing van de operatie
De chirurg zal het juiste moment voor de operatie moeten bepalen. Tenzij onmiddellijke behandeling nodig is, wacht de chirurg gewoonlijk 12 tot 18 maanden na een verwonding om de wond de tijd te geven om volledig te genezen. Te snel uitgevoerde operaties hebben meer kans op hypertrofie en slechte resultaten.
Hoe voor te bereiden
Als een operatie geïndiceerd is, overlegt u met de plastisch chirurg om de chirurgische aanpak te bespreken en wat u moet doen om u voor te bereiden. De chirurg zal u ook redelijke verwachtingen geven van de resultaten op basis van de locatie en kenmerken van uw litteken.
Het is belangrijk om zoveel vragen te stellen als u nodig heeft om de voordelen, risico's en waarschijnlijke uitkomst van een operatie te begrijpen. De meeste plastisch chirurgen kunnen foto's aanbieden van anderen die dezelfde procedure hebben ondergaan.
Plaats
Littekenhersteloperaties worden meestal uitgevoerd in een ziekenhuis of gespecialiseerd chirurgisch centrum. Naast de standaard chirurgische apparatuur, zal de chirurg vertrouwen op gespecialiseerde hulpmiddelen om meer kwetsbaar weefselherstel uit te voeren.
Dit omvat het gebruik van optische loepen en vergrotende brillen om ultrafijne 0/5 tot 0/6 hechtingen aan te brengen voor gezichtschirurgie en grotere 0/3 tot 0/4 hechtingen op de armen, benen en romp.
Wat te dragen
Draag iets comfortabels waar u gemakkelijk in en uit kunt trekken, aangezien u mogelijk wordt gevraagd om een deel of al uw kleding uit te doen. U krijgt een ziekenhuisjas waar u zich in kunt omkleden. Trek je haar in een knot en een paardenstaart als het lang is. Laat sieraden of andere waardevolle spullen thuis.
Afhankelijk van de ingreep en de gebruikte anesthesie, kan u worden gevraagd om tandheelkundige hulpmiddelen en lip- of tongpiercings te verwijderen. Dingen zoals brillen, haarstukjes, valse wimpers en gehoorapparaten moeten mogelijk ook worden verwijderd.
Eten en drinken
Nogmaals, afhankelijk van het type anesthesie dat wordt gebruikt, moet u mogelijk ten minste zes uur voor de operatie vasten.
Als enige vorm van algemene anesthesie, regionale anesthesie of intraveneuze sedatie wordt gebruikt, is vasten nodig en zal uw chirurg u doorgaans adviseren om de avond voor de operatie om middernacht te stoppen met eten.
Op de ochtend van uw operatie kan een kleine hoeveelheid water worden gedronken om uw ochtendmedicatie in te nemen. Binnen vier uur na de operatie mag niets via de mond worden ingenomen, inclusief kauwgom, pepermuntjes of ijsschilfers.
Littekenhersteloperaties die onder plaatselijke verdoving worden uitgevoerd, hoeven niet te vasten, maar spreek voor de zekerheid met uw chirurg. Bewaakte anesthesiezorg (MAC) wordt soms gebruikt met lokale anesthesie en vereist dezelfde beperkingen als de andere vormen van anesthesie.
Medicijnen
Elke medicatie die wondgenezing belemmert, moet mogelijk tijdelijk worden gestopt voor en na de operatie. Deze omvatten medicijnen die de bloedsomloop, de bloedstolling en de lokale functie van het immuunsysteem verstoren. Elke verstoring van deze functies kan leiden tot hypertrofie en de vorming van zichtbare littekens.
De medicijnbeperkingen kunnen per operatie verschillen, maar omvatten doorgaans:
- Anticoagulantia ("bloedverdunners"): Geneesmiddelen zoals Coumadin (warfarine) en Plavix (clopidogrel) worden gewoonlijk vijf dagen voor de operatie stopgezet.
- Niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's): pijnstillers zoals aspirine, Advil (ibuprofen), Aleve (naproxen) en Celebrex (celecoxib) bevorderen het bloeden en worden meestal een tot twee weken voor en na de operatie gestopt.
Bepaalde acnemedicijnen met immunosuppressieve eigenschappen worden ook vermeden voor en na een operatie voor het reviseren van littekens. Deze omvatten het orale medicijn Accutane (isotretinoïne) en actuele retinoïden zoals Retin-A (tretinoïne).
Wat mee te brengen
Zorg ervoor dat u pas op de dag van uw procedure een identiteitsbewijs met foto (zoals uw rijbewijs), uw verzekeringskaart en een goedgekeurde vorm van betaling meeneemt als copay- of co-assurantiekosten vooraf vereist zijn.
U wilt ook iemand meenemen om u naar huis te brengen. Zelfs als lokale anesthesie wordt gebruikt, kunt u aanzienlijke pijn of ongemak ervaren als de effecten van het medicijn afnemen. Lokale anesthetica kunnen bij sommige mensen ook hoofdpijn, wazigheid en duizeligheid veroorzaken.
Als algemene anesthesie, regionale anesthesie of MAC wordt gebruikt, moet u een vriend, familielid of autoservice organiseren om u zonder uitzondering naar huis te brengen.
Veranderingen in levensstijl vóór de operatie
Als u rookt, zal uw chirurg u adviseren te stoppen met roken voor en na een littekenhersteloperatie. Tabaksrook veroorzaakt extreme en aanhoudende vasoconstrictie (vernauwing van de bloedvaten), waardoor chirurgische wonden de zuurstof en voedingsstoffen worden ontzegd die ze nodig hebben om te genezen.
De meeste plastisch chirurgen zullen aanbevelen om vier weken voor de operatie en drie tot zes weken erna (en idealiter voor altijd) te stoppen.
Volgens een recensie uit 2013 inPlastische en reconstructieve chirurgie,het roken van sigaretten verhoogt het risico op chirurgische complicaties met een factor 3,7, weefselnecrose (overlijden) met een factor 4,3 en aanvullende revisiechirurgie met een factor 3,7.
Wat te verwachten op de dag van de operatie
Bij aankomst in het ziekenhuis of bij chirurgische kanker, moet u zich registreren en de nodige formulieren invullen, waaronder een vragenlijst voor medische geschiedenis en een toestemmingsformulier waarin u aangeeft dat u de doelstellingen en risico's van de operatie begrijpt.
Kom niet minder dan 30 minuten voor uw afspraak aan om de documenten in te vullen en te settelen.
Voor de operatie
Na registratie wordt u door een lid van het chirurgische team begeleid naar een preoperatieve kamer of cel, waar u wordt gevraagd om u in een ziekenhuisjas om te kleden. Een verpleegkundige neemt dan uw vitale functies (temperatuur, bloeddruk, hartslag) en registreert uw lengte en gewicht (die worden gebruikt om de anesthesiedosis te berekenen).
Er kan ook een bloedmonster worden genomen, meestal voor uitgebreidere procedures, om uw bloedchemie, zuurstofverzadiging en eventuele tekenen van ontsteking of infectie te controleren. De operatieplaats moet mogelijk ook worden geschoren als deze bijzonder harig is.
Als algemene anesthesie, regionale anesthesie of MAC wordt gebruikt, zouden andere preoperatieve procedures worden uitgevoerd, waaronder:
- Elektrocardiogram (ECG): hierbij worden zelfklevende sondes op uw borst bevestigd om de elektrische activiteit van het hart te controleren
- Pulsoximetrie: waarbij een klem aan uw vinger wordt bevestigd om uw bloedzuurstof te controleren
- Intraveneuze (IV) lijn: waarbij een buis in een ader in uw arm wordt ingebracht om anesthesie, sedatie, vloeistoffen, antibiotica en andere medicijnen af te geven
U kunt voor de operatie ook een anesthesist ontmoeten om eventuele medicijnallergieën of medicijnreacties die u in het verleden heeft gehad te bespreken. U zult de chirurg waarschijnlijk alleen zien als u naar de operatiekamer wordt gebracht.
Tijdens de operatie
Nadat u bent voorbereid op een operatie, wordt u naar de operatiekamer gereden en op de operatietafel geplaatst in een positie die de beste toegang tot het litteken biedt. Voor sommige kleine gezichtschirurgie kan de procedure worden uitgevoerd in een ligstoel (vergelijkbaar met die in het kantoor van een tandarts).
De keuze voor anesthesie kan per operatie verschillen. De chirurg kan verschillende opties gebruiken:
- Lokale anesthesie: toegediend door een reeks injecties, eerst in de bovenste epidermale laag en vervolgens in de onderste huidweefsels
- Regionale anesthesie: intraveneus toegediend of door injectie (in de wervelkolom of zenuwbundel) om pijnsignalen te blokkeren
- Algemene anesthesie: intraveneus toegediend om u volledig in slaap te brengen
MAC, intraveneus toegediend, kan worden gebruikt met lokale of regionale anesthesie om te helpen bij het opwekken van ontspanning en "schemerslaap".
Een lokale injectie van adrenaline wordt soms ook gebruikt om de bloedcirculatie rond de operatieplaats te vertragen, waardoor bloeding en ontsteking worden verminderd.
Zodra de gekozen verdoving in werking is getreden, worden de niet-behandelde lichaamsdelen met steriele lakens bedekt.
Ongeacht de gebruikte chirurgische techniek zal de chirurg zich aan bepaalde principes en praktijken houden om postoperatieve littekens tot een minimum te beperken. Waaronder:
- Incisierichting: Incisies worden altijd loodrecht op de huid gemaakt om de randen schoon te houden en in de richting van de haarzakjes om haaruitval te voorkomen.
- Weefselbehandeling: de zachte behandeling van de huid met een pincet met fijne tanden en huidhaken vermindert weefseltrauma.
- Huidhydratatie: door de huid voortdurend te hydrateren met een vochtige spons, zullen samengevoegde weefsels eerder soepel hechten.
- Gelaagde huidherstel: De chirurg zal de operatie in lagen benaderen (epidermis, dermis, subcutaan), waarbij eerst de onderste lagen worden gerepareerd om een stabielere basis voor de bovenste lagen te bieden.
- Wondranden: De wondranden worden afgesneden zodat ze precies in elkaar passen. Afschuinen wordt soms gebruikt in tegenstelling tot het hechten van twee stompe randen. Om af te werken, zijn de randen enigszins naar binnen gekeerd (naar binnen gedraaid), waardoor ze afvlakken naarmate de wond geneest en op natuurlijke wijze samentrekt.
Sommige littekens vereisen ook een gelaagde sluiting. Dit houdt in dat de onderste lagen worden gesloten met oplossende hechtingen, waarna de bovenste laag wordt vastgenaaid met niet-oplossende hechtingen. Hierdoor kunnen de lagen genezen in een meer natuurlijke positie zonder spanning.
Nadat de wond is verbonden, wordt u naar de verkoeverkamer gereden of, voor grote operaties, naar een post-anesthesiezorgeenheid (PACU).
Na de operatie
Het duurt gewoonlijk ongeveer 15 tot 20 minuten om uit MAC te ontwaken en tot 45 minuten om uit algehele anesthesie te ontwaken. Bijwerkingen zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid en vermoeidheid zijn niet ongewoon. Hetzelfde kan gebeuren bij regionale anesthesie.
Postoperatieve pijn is een gemeenschappelijke noemer bij alle soorten littekenhersteloperaties. Indien nodig kan Tylenol (paracetamol) worden verstrekt voor pijnverlichting op korte termijn.Als u misselijkheid na de anesthesie ervaart, vraag de verpleegkundige dan om antinausea-medicijnen zoals Zofran (ondansetron) of Phenergan (promethazine).
U kunt meestal naar huis gaan als u stevig genoeg bent om u aan te kleden en uw vitale functies normaal zijn.
Herstel
De initiële genezingsfase (de ontstekingsfase genoemd) duurt over het algemeen één tot twee weken, gedurende welke tijd u pijn, plaatselijke zwelling en verkleuring van de wond kunt ervaren. Tijdens deze periode moet u de instructies voor wondverzorging zorgvuldig volgen om infectie en wonddehiscentie te voorkomen.
Er moet alles aan worden gedaan om de wond schoon te houden en deze regelmatig aan te kleden met steriel gaas en ademend verband om vochtophoping te voorkomen. Sommige wonden hebben niets meer nodig dan een eenvoudig verband, terwijl andere gespecialiseerde verbanden en aanvullende therapieën zoals hyperbare zuurstof nodig hebben om te helpen bij genezing.
Wanneer moet u een dokter bellen?
Bel de chirurg onmiddellijk als u een van de volgende symptomen ervaart na een littekenhersteloperatie:
- Hoge koorts (meer dan 100,4 F) met koude rillingen
- Verhoogde pijn, zwelling, warmte of roodheid
- Een pusachtige afscheiding uit de wond
- Een vieze geur van de wond
- Het openen van de incisie
Genezing
De overgangsfase (of proliferatieve fase) volgt onmiddellijk op de ontstekingsfase. Dit is wanneer de collageenmatrix waaruit zachte weefsels bestaan, zichzelf opnieuw begint op te bouwen.
Tijdens deze fase kan uw arts hydrogelverbanden voorschrijven die de huid gehydrateerd houden zonder de weefsels te oververzadigen. Collageenverbanden kunnen ook worden voorgeschreven als de wond langzaam geneest (vooral als het operatiegebied groot was). Siliconen / gel-folie moet worden toegevoegd om littekens te verminderen.
Sommige plastisch chirurgen bevelen vitamine A-, vitamine C-, vitamine E- en zinksupplementen aan om het weefselherstel te bevorderen. Een goed uitgebalanceerd dieet kan al het eiwit leveren dat nodig is om de productie van collageen te bevorderen en bindweefsel te genereren.
Roken moet worden vermeden tijdens de overgangsfase en tot ver in de rijpingsfase (die zeven tot twaalf weken na de operatie begint). Als u niet kunt stoppen, vraag dan uw arts naar hulpmiddelen op recept, zoals Zyban (bupropion) of Chantix (varenicline), die beide mogelijk volledig worden gedekt door een verzekering onder de Affordable Care Act.
Littekenweefselmassage, waarvan sommigen denken dat het de bloedsomloop verbetert en de genezing versnelt, heeft geen echte voordelen opgeleverd en kan schade veroorzaken als het te agressief of te vroeg in het genezingsproces wordt uitgevoerd.
Langdurige zorg
Tijdens het herstel zal uw plastisch chirurg regelmatige controles plannen om te zien hoe uw wond geneest.
Hoewel chirurgie voor revisie van littekens vaak maar één ingreep vereist, zijn er soms meerdere operaties nodig om het gewenste effect te bereiken. Dit geldt vooral voor uitgebreide littekens, ernstige brandwonden of huidtransplantaties. In dergelijke gevallen kan een reeks operaties worden gepland, met tussenpozen van zes tot twaalf weken of zelfs meer.
Het duurt meestal tussen de 12 en 18 maanden voordat een revisie van een litteken volledig is genezen. Tegen die tijd zou elke huidverkleuring genormaliseerd moeten zijn en zal de glans die zich op nieuwe wonden ontwikkelt, verminderen of verdwijnen.
Een woord van Verywell
De technieken die door plastische en reconstructieve chirurgen worden gebruikt, zijn de afgelopen decennia enorm vooruitgegaan, waardoor het verschijnen van ernstige of lelijke littekens als nooit tevoren is verminderd. Toch moet u uw verwachtingen peilen zodat ze realistisch zijn en u niet teleurgesteld achterlaten.
Vraag daarnaast naar nieuwere niet-chirurgische technieken, zoals laserresurfacing of niet-ablatieve pulslasers, die op zichzelf of in combinatie met chirurgie voor littekenherstel kunnen worden gebruikt.