Spalken is de manier om gebroken botten (ook wel fracturen genoemd) te behandelen totdat u naar een arts kunt gaan. Een spalk kan helemaal opnieuw worden gemaakt uit huishoudelijke artikelen of het kan commercieel worden geproduceerd, speciaal voor het spalken van breuken. In sommige gevallen, wanneer een teen of een vinger wordt gebruikt, kan een niet-verwonde buurman de spalk zijn.
Spalken kunnen ook worden gebruikt bij verstuikingen of ontwrichtingen (verstoringen van gewrichten, zoals de schouder of de knie). Of je nu een breuk of een ontwrichting spalkt en of je nu iets gebruikt dat als spalk is ontworpen of het zelf uit stokken in het bos vervaardigt, de concepten zijn hetzelfde.
Caiaimage / Trevor Adeline / Getty Images
Solide als een rots
Het idee van een spalk is om de beweging van beschadigde botten of gewrichten te minimaliseren. Wanneer een bot volledig is gebroken, kan druk op de gebroken stukjes ervoor zorgen dat de gekartelde stukjes bot bewegen en de zachtere weefsels eromheen beschadigen. Voor botten die zijn gebarsten, maar niet volledig gescheiden, kan externe druk op het bot leiden tot verhoogde schade en mogelijk zelfs tot gevolg hebben dat een gebroken bot volledig uit elkaar valt.
De blessure hoeft geen breuk te zijn. Door externe druk kunnen reeds beschadigde gewrichten nog instabieler worden. Ongeacht of het gaat om schade aan hard weefsel zoals bot of aan gecompliceerde zachte weefsels zoals die in een gewricht, de behandeling berust op immobilisatie.
Om te voorkomen dat externe druk een gebroken bot verder beschadigt, is het noodzakelijk om te immobiliseren - ook wel bekend alsspalk-het gebied. De meeste fracturen treden op aan ledematen (armen en benen), maar er zijn botten over het hele lichaam (ongeveer 206 in totaal). Zelfs als het gebroken bot zich niet in een extremiteit bevindt, zoals de ribben of het bekken, is het essentieel om het zo goed mogelijk te immobiliseren om de kans op verder letsel te verkleinen. De meeste voorbeelden die hier worden gebruikt, zijn fracturen van extremiteiten.
Grondbeginselen van spalken
Een extremiteitsspalk zal niet werken tenzij u de verwonding volledig in de spalk inkapselt. Dat betekent dat u gewrichten boven en onder de breuk moet immobiliseren. Als er bijvoorbeeld een arm in het midden van de onderarm is gebroken, moet er meer dan alleen de onderarm worden gespalkt. Omdat een bewegende pols of elleboog druk zal uitoefenen op de botten van de onderarm, vereist een breuk in dat gebied immobilisatie van de pols en ook de elleboog. Als ze niet kunnen bewegen, zullen ze de straal en de ellepijp (botten van de onderarm) niet verdraaien en aanpassen.
In het geval van een ontwrichting of verstuiking, moet niet alleen het gewricht worden geïmmobiliseerd, maar ook de structuren (meestal botten) aan weerszijden van het gewricht. Bij een knie zullen bijvoorbeeld de dij (femur) en het onderbeen (tibia en fibula) moeten worden gespalkt om te voorkomen dat de knie beweegt. Sommigen zeggen dat dislocaties eigenlijk veel pijnlijker zijn dan fracturen, en dat de patiënt de extremiteit waarschijnlijk niet beweegt zonder enige aanmoediging.
Beoordeel de functie
De reden om een blessure te spalken, vooral aan een extremiteit, is niet om deze te genezen. In veel gevallen zullen ernstige fracturen een aanzienlijke, zelfs chirurgische behandeling vereisen om de schade te herstellen.
Een EHBO-spalk wordt gebruikt om de patiënt naar het ziekenhuis of de dokter te brengen. Soms kan een spalk het verplaatsen van de gewonde patiënt vergemakkelijken, hetzij door het mogelijk te maken de patiënt zonder verder letsel te verplaatsen, hetzij door de patiënt zelfstandig te laten bewegen.
Hoewel het helpt om de patiënt naar een dokter te brengen, is het belangrijk om de zaken niet erger te maken. In de eerste plaats mogen spalken de verwonding aan de extremiteit niet vergroten. Een goede immobilisatie remt meestal extra schade en dat kan worden gemeten door de functie van de extremiteit te beoordelen. Circulatie, sensatie en beweging zijn de kenmerken van functie in alle ledematen.
Zorg ervoor dat u de functie van een extremiteit minstens twee keer beoordeelt. Controleer één keer voordat een behandeling wordt toegepast, en nogmaals nadat het spalken is voltooid. Als een van de functies (bloedsomloop, gevoel en beweging) is verdwenen of verslechterd, probeer dan de spalk aan te passen of zelfs te verwijderen. Functieverlies is een groot probleem dat kan leiden tot permanente schade als het niet wordt gecontroleerd.
Beoordeling van de bloedstroom
De bloedstroom naar het geblesseerde gebied (circulatie) kan worden onderbroken als schade aan de omliggende weefsels bloedvaten omvat. Alles dat sterk genoeg is om een bot te breken, is sterk genoeg om slagaders, aders en haarvaten te verstoren. Om de bloedsomloop te beoordelen, voelt u de extremiteit en zijn tweeling (als de rechterarm gebroken is, vergelijk de rechterarm met de linkerarm) voor warmte. De gewonde extremiteit moet net zo warm zijn als de andere extremiteit. Als het koeler is, is dat een teken dat de bloedstroom in het gebied is aangetast.
Vergelijk de kleur. Paars, blauw, vlekkerig of bleek zijn allemaal tekenen van verminderde bloedtoevoer naar de extremiteit.
Als je weet hoe je een pols moet nemen, vergelijk dan pulsen aan de uiteinden van de ledematen. Als de pols van de gewonde extremiteit afwezig of erg zwak is, is dit een aanwijzing voor problemen met de bloedsomloop.
De gouden standaard is altijd geweest om capillaire navulling te gebruiken (oefen een beetje druk uit op de vingernagels of teennagels om ze te "blancheren" of pers de kleur eruit en laat ze dan los, de kleur zou in minder dan twee seconden moeten terugkeren), maar er is zeer weinig bewijs dat capillaire navulling een betrouwbare meting is.
Sensation beoordelen
Sensation is de tweede meting van functie. In dit geval is de test eenvoudig: "Voel je dat?"
Vraag de patiënt, zonder de patiënt te laten zien welke teen of vinger u aanraakt, u te vertellen welke het is (houd het simpel en gebruik pink of grote tenen, aangezien de middelste tenen en vingers niet altijd gemakkelijk te beschrijven zijn voor patiënten). Als de patiënt niet kan voelen dat u een extremiteit aanraakt (of in de war raakt over wat u aanraakt), is dit een aanwijzing dat ofwel de extremiteit niet voldoende circulatie heeft, waardoor de zenuwen niet goed werken, of dat er daadwerkelijke zenuwbeschadiging is.
Beweging beoordelen
De laatste functie-meting is beweging. Kan de patiënt de extremiteit bewegen?
Bewegingsverlies is een indicator van ofwel een verlies van bloedsomloop, schade aan motorische zenuwen of structureel falen. Botten en spieren zijn slechts hefbomen en katrollen die zijn ontworpen om dingen op een bepaalde manier te laten bewegen. Als u de ondersteunende structuur breekt, beweegt de machine soms niet zoals hij zou moeten bewegen.
Slingers en zwaden
Gebroken botten in verschillende delen van het lichaam vereisen verschillende technieken om ze te immobiliseren. Laten we bovenaan beginnen en eens kijken naar de verschillende soorten spalken en waar ze het meest effectief kunnen worden gebruikt.
Verwondingen aan de schoudergordel (sleutelbeen en schouderblad) of aan de bovenarm (opperarmbeen) kunnen alleen goed worden behandeld met een mitella en een zwad. Letsel aan de onderarm moet worden gespalkt met een van de onderstaande technieken, maar kan nog steeds in een mitella worden geplaatst om het letsel te helpen beheersen. Het is ook gemakkelijker voor de patiënt om zich te verplaatsen als de gespalkte arm in een tilband zit.
Een mitella is in feite een hangmat voor je arm. Het biedt enige ondersteuning voor het gewicht van de arm in plaats van het te laten bungelen en aan de gewonde botten en weefsels te laten trekken. Een zwad wordt gebruikt om de arm, die nog in de tilband zit, aan het lichaam van de patiënt vast te maken.
Tilbanden kunnen commercieel worden geproduceerd (typisch na een operatie) of ze kunnen worden vervaardigd uit een driehoekig verband of zelfs een lange shirtstaart.
Kartonnen spalken
De meest economische van alle commerciële spalken is de kartonnen spalk. Een kartonnen spalk is zoals het klinkt, een spalk gemaakt van karton en bedoeld voor eerste hulp. Kartonnen spalken kunnen ook worden vervaardigd uit elk soort dikwandige doos. Met een stuk karton, een rol tape, een handdoek en een schaar kan bijna elke fractuur van een extremiteit worden gespalkt.
Kartonnen spalken kunnen omvangrijk en moeilijk aan te brengen zijn, en ze werken niet als ze nat worden. Ook kan een kartonnen spalk het moeilijk maken om een gewonde extremiteit te zien om de functie opnieuw te beoordelen of om open wonden te behandelen en bloedingen onder controle te houden.
Aluminium spalken
Smeedbare aluminium spalken worden meestal op rol geleverd, maar kunnen ook in platte, gewatteerde versies worden geleverd. Aluminium spalken kunnen heel gemakkelijk worden gevormd om op een gewonde extremiteit te passen en ze behouden hun vorm in de regen. Ze zijn duurder dan karton, maar nemen veel minder ruimte in beslag en kunnen na bevestiging gemakkelijker en met veel minder volume worden aangebracht.
Met wat oefening kunnen aluminium spalken snel worden aangebracht, zonder zo veel van de extremiteit als een kartonnen spalk te verbergen. Aluminium spalken worden ook vaak gebruikt voor vingerspalken en worden geleverd in kleine, kant-en-klare verpakkingen.
Kussens
Enkelblessures kunnen goed worden gespalkt met niets meer dan een bedkussen en een rol tape. Een fatsoenlijk kussen (dons werkt hier gewoon niet echt voor) kan om de voet op een geblesseerde enkel worden gewikkeld en om het been worden geplakt. Het creëert effectief een zachte 'laars' om een geblesseerde enkel vast te houden.
Een kussen dat breed genoeg is, kan ook worden gebruikt om arm- of onderbeenletsel te spalken, hoewel het niet ideaal is.
