Myelodysplastische syndromen (MDS) Overzicht

Myelodysplastische syndromen (MDS) zijn een groep beenmergaandoeningen die een verhoogd risico hebben om zich te ontwikkelen tot acute myeloïde leukemie (AML). Hoewel deze ziekten allemaal verschillende symptomen en behandelingen kunnen hebben, hebben ze allemaal gemeen dat ze van invloed zijn op hoeveel en hoe goed het beenmerg in staat is om gezonde bloedcellen aan te maken.Elk jaar ontwikkelen ongeveer 10.000 mensen MDS in de Verenigde Staten.

Andere woorden die worden gebruikt om MDS te beschrijven, zijn preleukemie, hematopoëtische dysplasie, subacute myeloïde leukemie, oligoblastische leukemie of smeulende leukemie.

Hoe ontwikkelt MDS zich?

MDS begint met DNA-schade of -mutatie in een enkele bloedvormende (hematopoëtische) stamcel. Als gevolg van deze schade begint het beenmerg overproductie van bloedcellen en raakt het vol met onrijpe of "explosieve" cellen.

Bij MDS is er ook een toename van geprogrammeerde celdood (apoptose), wat leidt tot een interessante paradox. Hoewel er mogelijk een verhoogde productie van cellen in het merg is, leven ze niet lang genoeg om in het bloed te worden afgegeven. Daarom zullen mensen met MDS vaak lijden aan bloedarmoede (een laag aantal rode bloedcellen), trombocytopenie (een laag aantal bloedplaatjes) en neutropenie (een laag aantal witte bloedcellen).

Risicofactoren

Het is niet bekend wat de oorzaak is van de mutaties die myelodysplastische syndromen veroorzaken, en 90% van de tijd is er geen duidelijke oorzaak van de ziekte. Enkele mogelijke risicofactoren die geassocieerd zijn met een toename zijn onder meer:

• Leeftijd: De mediane leeftijd bij de diagnose is 70, hoewel MDS zelfs bij jonge kinderen is waargenomen.
• Ioniserende straling: mensen die medicamenteuze bestralingsbehandelingen voor kanker hebben ondergaan, evenals blootstelling aan ioniserende straling van atoombommen en nucleaire ongevallen, lopen een verhoogd risico.
• Blootstelling aan chemicaliën: Blootstelling aan bepaalde organische chemicaliën, zware metalen, meststoffen, pesticiden en herbiciden verhoogt het risico op de ziekte.
• Tabaksrook
• Diesel uitlaat

Is het een pre-leukemie?

Meting van het aantal blastcellen in het merg geeft aan hoe ernstig de ziekte is: hoe onrijpere cellen, hoe ernstiger. Zodra uw merg aantoont dat de populatie voor meer dan 20% uit blastcellen bestaat, wordt de aandoening als AML beschouwd.

Ongeveer 30% van de gevallen van MDS evolueren naar AML. Het is echter belangrijk op te merken dat zelfs als deze transformatie nooit optreedt, de anemie, trombocytopenie en neutropenie die gepaard gaan met MDS nog steeds levensbedreigend zijn.

Subtypen

Een MDS-diagnose omvat niet alleen verschillende beenmergaandoeningen, er zijn ook een aantal factoren binnen elk van deze aandoeningen die het gedrag en de prognose van de ziekte bepalen. Als gevolg hiervan hebben wetenschappers moeite om een ​​classificatiesysteem te bedenken dat rekening houdt met al deze verschillende variabelen.

Het eerste van deze systemen is de Frans-Amerikaans-Britse (FAB) classificatie. Het verdeelt MDS in 5 subtypen op basis van hoe het beenmerg eruitziet en de resultaten van het volledige bloedbeeld van de patiënt (CBC):

• Refractaire anemie (RA)
• Refractaire anemie met geringde sideroblasten (RARS)
• Refractaire bloedarmoede met overtollige ontploffingen (RAEB)
• Refractaire anemie met overtollige ontploffingen in transformatie (RAEB-T)
• Chronische monomyelocytische leukemie (CMML)

Sinds de ontwikkeling van de FAB-criteria in 1982 hebben wetenschappers meer geleerd over de genetische afwijkingen die tot MDS leiden en de rol die deze mutaties spelen in het verloop van de ziekte. Als gevolg hiervan publiceerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2001 enkele wijzigingen in het FAB-systeem. Ze voegden enkele voorwaarden toe: 5q-syndroom, niet-classificeerbare MDS (MDS-U) en refractaire cytopenie met multilineage dysplasie (RCMD) - en andere onderverdeeld, zoals RAEB en CMML op basis van het percentage blasten in het beenmerg. Ze verduidelijkten ook dat meer dan 20% van de ontploffingen in het merg AML vormde, waardoor RAEB-T-leukemie ontstond in tegenstelling tot een MDS.

De derde methode om MDS te classificeren is het gebruik van het International Prognostic Scoring System (IPSS). Dit systeem gebruikt drie criteria om te bepalen hoe MDS zich ontwikkelt: het aantal cellen in het circulerende bloed van de patiënt, het aantal onvolgroeide blastcellen in het beenmerg en cytogenetica (het soort genetische afwijkingen die verband houden met de MDS).

Op basis van deze factoren verdeelt IPSS patiënten in vier categorieën die het 'risico' van de MDS-laag, gemiddeld-1, gemiddeld-2 en hoog aangeven. De IPSS biedt een verbeterde manier om de uitkomsten van MDS te voorspellen, een prognose en plan de behandeling.

Primaire versus secundaire MDS

Bij de meeste patiënten lijkt MDS zich uit het niets te ontwikkelen zonder bekende reden. Dit wordt primair of genoemdde novoMDS. Net als in het geval van leukemie en andere beenmergaandoeningen, weten wetenschappers niet precies wat de oorzaak is van primaire MDS.

Secundaire MDS verwijst naar de aandoening wanneer deze volgt op een eerdere behandeling met chemotherapie of bestralingstherapie.

Diagnose

MDS wordt gediagnosticeerd met behulp van dezelfde technieken die worden gebruikt om leukemie te diagnosticeren.

De eerste stap is om het circulerende bloed van de patiënt te testen op een volledig bloedbeeld (CBC). Bij deze test wordt gekeken naar het aantal gezonde rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes in het bloed om een ​​algemeen idee te krijgen van wat er in het beenmerg gebeurt. In de meeste gevallen zal een persoon met MDS een laag aantal rode bloedcellen (anemie), en mogelijk ook lage bloedplaatjes (trombocytopenie) en neutrofielen (neutropenie).

Als er geen andere oorzaak kan worden gevonden voor de patiënt om bloedarmoede te hebben, zullen artsen een beenmergaspiratie en biopsie uitvoeren. Bij een patiënt met MDS zal het merg een abnormaal uiterlijk vertonen, evenals een verhoogd aantal onvolgroeide of "explosieve" cellen. Wanneer de cellen op genetisch niveau worden onderzocht, zullen ze mutaties of veranderingen in de chromosomen vertonen.

Tekenen en symptomen

Patiënten met MDS kunnen symptomen van bloedarmoede krijgen, zoals:

• Kortademigheid bij weinig inspanning
• Bleke huid
• Zich moe voelen
• Pijn op de borst
• Duizeligheid

Enkele patiënten zullen ook tekenen van neutropenie en trombocytopenie hebben, waaronder bloedingsproblemen en moeilijkheden bij het bestrijden van infecties.

Het is belangrijk op te merken dat er veel andere, minder ernstige aandoeningen zijn die deze tekenen en symptomen kunnen veroorzaken. Als u zich zorgen maakt over eventuele gezondheidsproblemen die u ervaart, is het altijd het beste om deze met uw arts of andere medische professionals te bespreken.

Samenvattend

MDS is niet één ziekte, maar eerder een groep aandoeningen die veranderingen in de werking van het beenmerg veroorzaken.

Naarmate de wetenschap meer leert over genetica en de rol die ze spelen bij de ontwikkeling van dit soort ziekten, leren we ook meer over factoren die bepalend zijn voor de koers die ze zullen volgen en de mogelijke uitkomsten. In de toekomst zullen onderzoekers deze informatie kunnen gebruiken om nieuwe en effectievere therapieën voor MDS te creëren.