Kleurenblindheid, ook wel kleurenblindheid genoemd, is een aandoening waarbij iemand kleuren niet normaal in beide ogen kan zien. Het vertegenwoordigt een groep aandoeningen die de kleurwaarneming beïnvloeden, waaronder rood-groene kleurenblindheid, blauw-gele kleurenblindheid en blauwe kegelmonochromatie.
Rood-groene kleurwaarnemingsstoornissen, de meest voorkomende vorm van kleurwaarnemingstekort, komt voor bij ongeveer één op de 12 mannen en één op de 200 vrouwen onder mensen van Noord-Europese afkomst.
Roman Donar / Getty-afbeeldingenDefinitie
Het netvlies in uw oog is verantwoordelijk voor het detecteren van kleur Het netvlies bestaat uit twee fotoreceptorcellen die bekend staan als staafjes en kegeltjes. Terwijl staafjes helderheid en duisternis detecteren, detecteren kegeltjes kleur. Er zijn drie soorten kleurkegelcellen: rood, groen en blauw. De hersenen gebruiken input van deze kegelcellen om onze kleurperceptie te bepalen.
Kleurenblindheid treedt op wanneer een of meer van de kleurenkegelcellen afwezig zijn, niet werken of een andere kleur detecteren dan normaal. Wanneer de een of alle kleurenkegelcellen niet aanwezig zijn, treedt milde of ernstige kleurenblindheid op.
Kleurenblindheid varieert ook naargelang de ernst. Ernstige kleurenblindheid treedt op als alle drie de kegelcellen afwezig zijn Milde kleurenblindheid treedt op als alle drie de kegelcellen aanwezig zijn, maar één kegelcel werkt niet goed.
Sommige mensen met een milde kleurwaarneming kunnen kleuren normaal zien bij goed licht, maar hebben moeite bij weinig licht. Anderen kunnen in geen enkel licht bepaalde kleuren onderscheiden.
De meest ernstige vorm van kleurenblindheid, waarbij alles in grijstinten te zien is, komt niet vaak voor. Kleurenblindheid treft gewoonlijk beide ogen in gelijke mate en blijft gedurende het hele leven stabiel.
Een significante verandering in het zien van kleuren kan duiden op een ernstiger aandoening en moet door een arts worden gezien.
Mensen worden meestal geboren met kleurenblindheid, maar sommigen kunnen later in hun leven ook kleurenblind worden. Kleurenblindheid kan optreden als uw ogen of het deel van uw hersenen dat u helpt kleur te zien, beschadigd is. Dit kan worden veroorzaakt door:
- Oogziekten, zoals glaucoom of maculaire degeneratie
- Hersen- en zenuwstelselaandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer of multiple sclerose
- Sommige geneesmiddelen, zoals Plaquenil, een geneesmiddel tegen reumatoïde artritis
- Oog- of hersenletsel
Het kleurenzien kan ook afnemen tijdens het verouderingsproces, vooral bij staar en troebele plekken op het oog. Deze gevallen worden verworven tekorten in het kleurenzien genoemd.
Soorten kleurenblindheid
Er zijn verschillende soorten kleurenblindheid en elk type heeft invloed op de manier waarop u kleur ziet. Elke kegel bevat een specifiek pigment (een fotopigment dat een opsin wordt genoemd) dat het meest gevoelig is voor bepaalde golflengten van licht.
De hersenen combineren input van alle drie soorten kegeltjes om een normaal kleurzicht te produceren. Mutaties in de genen die instructies geven voor het maken van de drie opsin-pigmenten in kegeltjes veroorzaken verschillende vormen van kleurenblindheid.
Rood-groene kleurenblindheid
De meest voorkomende vorm van kleurenblindheid is rood-groene kleurenblindheid. In deze toestand is het erg moeilijk om onderscheid te maken tussen rood en groen.
Kegels met opsin gemaakt van deOPN1LW gen worden lange-golflengte-gevoelige of L-kegels genoemd, terwijl die met opsin gemaakt zijn van deOPN1MW gen worden middengolflengte-gevoelige of M-kegels en kegels genoemd met opsin gemaakt van deOPN1SW gen worden korte-golflengtegevoelige of S-kegels genoemd.
Genetische veranderingen met betrekking tot deOPN1LW ofOPN1MW gen veroorzaken rood-groene kleurenblindheid door de afwezigheid van L- of M-kegeltjes of door de productie van abnormale opsin-pigmenten in deze kegeltjes die het rood-groene kleurenzien beïnvloeden.
Er zijn vier soorten rood-groene kleurenblindheid:
- Deuteranomalie treedt op wanneer de M-kegels van het oog aanwezig maar niet functioneel zijn. Het zorgt ervoor dat groene kleuren er rood uitzien
- Protanomalie treedt op wanneer de L-kegels van het oog aanwezig maar niet functioneel zijn. Het zorgt ervoor dat rode kleuren er groen uitzien
- Protanopie treedt op wanneer de L-kegels van het oog niet aanwezig zijn. Het staat je niet toe om rood licht waar te nemen
- Deuteranopie treedt op wanneer M-kegels van het oog niet aanwezig zijn. Het laat geen perceptie van groen licht toe
Blauw-gele kleurenblindheid
De minder voorkomende vorm van kleurenblindheid is de blauwgele kleurenblindheid, ook wel bekend als tritan-defecten. Het treft mannen en vrouwen in gelijke mate. Blauwgele kleurenblindheid treft 1 op de 10.000 mensen wereldwijd Deze aandoening maakt het moeilijk om het verschil te zien tussen de kleuren blauw en groen, geel en rood en donkerblauw en zwart.
Er zijn twee soorten blauwgele kleurenblindheid:
- Tritanomalie maakt het moeilijk om onderscheid te maken tussen blauw en groen, en tussen geel en rood
- Tritanopia zorgt ervoor dat u het verschil niet kunt zien tussen blauw en groen, paars en rood, en geel en roze. Het zorgt ervoor dat kleuren er ook minder helder uitzien
Rood-groene en blauw-gele kleurenblindheid verstoren de kleurwaarneming, maar hebben geen invloed op de gezichtsscherpte.
Blue Cone Monochromacy
Dit type is ongebruikelijk en ernstiger omdat je helemaal geen kleurtint kunt zien. Mensen met dit soort kleurenblindheid hebben extra zichtproblemen zoals verhoogde lichtgevoeligheid (fotofobie), onvrijwillige oogbewegingen (nystagmus) en bijziendheid (bijziendheid).
Blauwe kegelmonochromatie wordt soms beschouwd als een vorm van achromatopsie, een aandoening die wordt gekenmerkt door een gedeeltelijk of volledig gebrek aan kleurenzien met andere zichtproblemen. Blauwe monochromatie treft ongeveer één op de 100.000 mensen wereldwijd en komt voor bij een hogere percentage bij mannen dan bij vrouwen.
Welke kleurenblinde mensen zien
Wat kleurenblinde mensen zien, verschilt afhankelijk van het type en de mate van kleurenblindheid. Mensen met rood-groene kleurenblindheid hebben van nature meer kleurenzien dan mensen met blauwgele of volledige kleurenblindheid.
Ontdek waarom het onderscheiden van kleur in kleurenblindheid moeilijk isNormaal kleurenzicht versus protanopie
Irena Kuznetsova / Getty ImagesMensen met protanopie zijn roodblind en zien meer groen dan rood. Ze vinden het moeilijk om te zien tussen roodgerelateerde kleuren.
Normaal kleurenzicht versus deuteranopie
Irene Kuznetsova / Getty ImagesMensen met deuteranopie zien meer rood dan groen. Ze hebben moeite om het verschil te zien tussen groengerelateerde kleuren.
Normale kleurenvisie versus blauw-gele kleurenblindheid
Irene Kuznetsova / Getty Images
Mensen met tritanopie zijn blauwblind. Ze hebben moeite om het verschil te zien tussen blauwgerelateerde kleuren.
Normale kleurenvisie versus blauwe kegelmonochromatie
Mensen met een blauwe kegelmonochromatie zien helemaal geen kleuren. Ze zien alles in zwart-wit.
Hoe aan te passen
Leven met kleurenblindheid kan moeilijk zijn, vooral bij het uitvoeren van dagelijkse taken waarbij u onderscheid moet maken tussen kleuren, zoals naar het verkeerslicht kijken. Voorbeelden van enkele dagelijkse activiteiten die kleurenblinde mensen treffen, zijn:
- Het rijden
- Aankleden
- Maaltijden maken
- Gadgets gebruiken
Desalniettemin is het mogelijk om normaal te leven met kleurenblindheid door een aantal dagelijkse routines te veranderen, waaronder:
- Dagelijkse activiteiten onthouden. Activiteiten zoals autorijden kunnen moeilijk worden, vooral als u bij stoplichten komt. U kunt de positie van het licht onthouden om u te vertellen wat u moet doen als de kleur van positie verandert
- Veranderen van de verlichting bij u thuis of op kantoor. Je ogen kunnen geen kleur detecteren in het donker, dus als je in een donker of slecht verlicht huis werkt, is het moeilijker om kleurenblind te zien. Gebruik daglichtlampen om uw huis of kantoor op te fleuren
- Etikettering van uw kleding. Je dagelijks aankleden kan een hele klus zijn als je kleurenblind bent en daarom is het belangrijk dat je het labelsysteem overneemt. Het gebruik van kleurlabels kan u helpen om meer dagelijkse activiteiten in kortere tijd uit te voeren.
- Gebruik je andere vier zintuigen. We hebben vijf zintuigen en het zicht is er slechts één van. We hebben nog steeds het reukvermogen, de tastzin, de smaak en het gehoor. Maaltijden bereiden in de keuken is gemakkelijker door op uw andere zintuigen te vertrouwen. Ook kunt u vers fruit uit de supermarkt kiezen met behulp van uw reukvermogen en tastzin
- De toegankelijkheidsknop op uw telefoon inschakelen.Veel moderne gadgets hebben een toegankelijkheidsoptie die mensen met een handicap op hun telefoon kunnen gebruiken. Als u deze optie op uw tv of telefoon inschakelt, kunt u deze gemakkelijker gebruiken. Het kan ook helpen om apps te downloaden die zijn gemaakt voor kleurenblinden
EnChroma-brillen kunnen bij sommige kleurenblinde mensen een gedeeltelijke kleurscherpte helpen herstellen. Als u kleurenblindheid heeft, bespreek dan met uw arts hoe u met kleurenblindheid om kunt gaan.
Een woord van Verywell
Leven met kleurenblindheid kan moeilijk zijn, maar het is niet onmogelijk. Er zijn veel manieren om je aan te passen en ermee om te gaan. Door uw dagelijkse routine aan te passen en de juiste tools te gebruiken, kunt u normaal leven en voorkomen dat kleurenblindheid uw dagelijkse leven verstoort.
