Een erfelijke medische aandoening die zwakke botten veroorzaakt als gevolg van lage fosfaatspiegels, X-gebonden hypofosfatemie is een zeldzame ziekte die ongeveer 1 op de 20.000 mensen wereldwijd treft.
De symptomen beginnen tijdens de vroege kinderjaren en omvatten trage groei, botafwijkingen en tandinfecties. Omdat X-gebonden hypofosfatemie niet vaak voorkomt, is het misschien niet de eerste diagnose die in je opkomt als een kind een atypische botontwikkeling heeft. Bloedonderzoek en beeldvormende tests kunnen de diagnose helpen bevestigen.
De behandeling omvat injecties met Crysvita (burosumab) en medische en / of chirurgische behandeling van de medische en tandheelkundige complicaties.
monkeybusinessimages / Getty ImagesX-gebonden hypofosfatemie Symptomen
Deze aandoening heeft invloed op de botten en tanden. Het meest prominente effect is rachitis, wat de verzachting van de kindertijd en zwakte van de botten is. Als uw kind X-gebonden hypofosfatemie heeft, kunt u de effecten opmerken terwijl het groeit en begint te lopen, meestal voordat het de leeftijd van 2 jaar bereikt.
En zelfs nadat een kind volgroeid is, gaan de effecten van de aandoening door tot in de adolescentie en volwassenheid, waardoor bot-, gewrichts- en gebitsproblemen ontstaan.
De impact van X-gebonden hypofosfatemie varieert van persoon tot persoon. Het kan bij sommige getroffen personen grote mobiliteitsproblemen veroorzaken, en bij anderen kan het zich alleen manifesteren bij lage bloedfosfaatspiegels.
Vroege symptomen van X-gebonden hypofosfatemie zijn onder meer:
- Langzame groei
- Klein postuur en kleinere lichaamsgrootte
- Buigen van de benen, naar buiten gebogen botten
- Ongewoon wandelen
- Bot- en / of spierpijn
- Problemen met de ontwikkeling van tanden
- Tandheelkundige problemen
- Spier zwakte
- Spier-, gewrichts- en botpijn
- Klein hoofd en schedel
- Gehoorstekort en afwijkingen aan het binnenoor
Volwassenen die door deze aandoening worden getroffen, kunnen ook effecten verwachten. Volwassenen kunnen osteomalacie hebben, een aandoening die wordt gekenmerkt door zwakke, fragiele botten.
Symptomen die volwassenen treffen zijn onder meer:
- Gebitsproblemen, zoals infecties en abcessen
- Pijn en / of zwakte van de botten, spieren en gewrichten
- Enthesopathie, dit is een abnormale aanhechting van ligamenten, pezen en / of botten in gewrichten
- Verhoogd risico op botbreuken
- Hyperparathyreoïdie, dit is een overactiviteit van bijschildklierhormoon, een hormoon dat helpt om de fosfaat- en calciumspiegels in het lichaam in evenwicht te houden
Oorzaken
De effecten van X-gebonden hypofosfatemie worden veroorzaakt door een tekort aan fosfaat in de botten. Je lichaam gebruikt dit mineraal (samen met calcium) voor de opbouw van botten en tanden. Fosfaattekort verstoort de ontwikkeling van botten en tanden bij kinderen en veroorzaakt kwetsbaarheid van de botten en tanden bij volwassenen. Defecten in de botvorming leiden tot zwakte en misvormde botten, vooral in de benen en heupen.
Overervingspatroon
X-gebonden hypofosfatemie wordt veroorzaakt door een genetisch defect dat gewoonlijk wordt overgeërfd met een X-gebonden dominant patroon. Het gen, dat het PHEX-gen wordt genoemd, bevindt zich op het X-chromosoom. Omdat het genetische defect dominant is, zal een persoon die het erft, de aandoening ontwikkelen.
Mannetjes hebben één X-chromosoom, dat wordt geërfd van hun moeder. Vrouwtjes hebben twee X-chromosomen, één geërfd van hun vader en één van hun moeder. Elke man of vrouw die het gen heeft dat X-gebonden erfelijke hypofosfatemie op één X-chromosoom veroorzaakt, zal de aandoening ontwikkelen.
Een man die de aandoening heeft, zal de aandoening aan al zijn dochters en geen van zijn zonen geven. Een vrouwtje met de aandoening zal het aan ongeveer de helft van haar nakomelingen geven - of ze nu mannelijk of vrouwelijk zijn.
Genetica
Het PHEX-gen reguleert de productie van het eiwit fibroblastgroeifactor 23 (FGF23). De genetische mutatie die X-gebonden hypofosfatemie veroorzaakt, resulteert in een toename van het FGF23-eiwit. Dit eiwit reguleert het fosfaatbeheer van de nieren.
Meestal wordt het genetische defect overgeërfd en kan het zelden voorkomen zonder een familiegeschiedenis van de aandoening.
De nieren bij X-gebonden hypofosfatemie
De nieren detecteren de concentratie van elektrolyten zoals fosfaat en reguleren nauwkeurig de concentratie van deze elektrolyten in het lichaam door reabsorptie in het bloed. Normaal gesproken helpt FGF23 de nieren overtollig fosfaat in de urine te verwijderen door de heropname van overtollig fosfaat in de bloedbaan te voorkomen.
Maar als er teveel FGF23 is, gaat er fosfaat verloren in de urine, wat resulteert in een fosfaattekort.
Daarnaast onderdrukt FGF23 de aanmaak van 1,25 dihydroxy vitamine D. Deze vitamine speelt een belangrijke rol bij de opname van het fosfaat dat je via de voeding binnenkrijgt en een tekort verlaagt het fosforgehalte verder. Beide problemen resulteren uiteindelijk in bot- en tandafwijkingen.
Diagnose
Er zijn verschillende fysieke tekenen van rachitis bij kinderen en osteomalacie bij volwassenen. Beide aandoeningen kunnen worden veroorzaakt door andere factoren dan X-gebonden hypofosfatemie. In feite veroorzaken voedingstekorten deze botproblemen veel vaker dan X-gebonden hypofosfatemie. De diagnose is eerst gebaseerd op het herkennen van de effecten en vervolgens op gericht testen om de oorzaak te achterhalen.
Kinderen met een patroon van langzame groei of een kleinere dan verwachte schedelgrootte kunnen deze aandoening hebben. Kinderen kunnen gebogen benen hebben als ze beginnen te lopen, omdat hun gewicht te zwaar kan zijn voor hun zwakke botten. Bij sommige kinderen kan de kinderarts craniosynostose detecteren, wat een vroege sluiting van de schedelbeenderen is.
Beeldvormingstests
Beeldvormingstests van de botten, waaronder röntgenfoto's, computertomografie (CT) en botscan, kunnen tekenen vertonen van onvoldoende botmineralisatie als gevolg van rachitis of osteomalacie.
Bloedtesten
Bloedonderzoek is in dit stadium meestal nodig omdat rachitis en osteomalacie in verband kunnen worden gebracht met andere afwijkingen in het bloedonderzoek, zoals lage calcium- en vitamine D-spiegels bij afwezigheid van X-gebonden hypofosfatemie.
Als er bezorgdheid bestaat over X-gebonden hypofosfatemie, kan een fosfaatspiegel en FGF23-spiegel in het bloed worden getest. Een laag fosfaatgehalte en een hoog FGF23-gehalte zijn consistent met deze aandoening.
Het vitamine D-gehalte kan laag of normaal zijn en het bijschildklierhormoonniveau kan normaal of verhoogd zijn. Dit komt omdat het bijschildklierhormoon verhoogd kan worden als gevolg van lage fosforgehaltes.
Genetische test
Een genetische test kan de mutatie identificeren die deze aandoening veroorzaakt, maar u hoeft geen genetische test te ondergaan om de diagnose X-gebonden hypofosfatemie te krijgen.
Gewoonlijk kan de familiegeschiedenis aanwijzingen geven dat iemand mogelijk X-gebonden hypofosfatemie heeft.
Omdat de aandoening een reeks van ernst van de symptomen kan veroorzaken, kunnen sommige mensen die het hebben, ouders hebben bij wie de diagnose niet noodzakelijkerwijs is gesteld. Ouders kunnen enkele van de symptomen hebben, zoals lichte spierzwakte of pijn. En degenen die geen toegang hebben tot hun ouderlijke gezondheidsgeschiedenis, hebben mogelijk ook de aandoening geërfd.
Behandeling
Een van de kenmerken van X-gebonden hypofosfatemie is dat het fosfaatgehalte in het bloed van een getroffen persoon niet verbetert met fosfaatsupplementen. Dat komt omdat zelfs met fosfaatsupplementen het teveel aan FGF23 ervoor zorgt dat fosfaat verloren gaat in de urine.
Er zijn verschillende behandelmethoden voor X-gebonden hypofosfatemie, waaronder een voorgeschreven medicijn dat is geïndiceerd voor de toestand en het beheer van de effecten.
In 2018 werd Crysvita (burosumab) goedgekeurd voor de behandeling van X-gebonden hypofosfatemie bij volwassenen en kinderen van zes maanden en ouder. Dit medicijn is een monoklonaal antilichaam dat zich bindt aan FGF23 en de activiteit ervan remt om de normale renale fosfaatreabsorptie te herstellen en de concentratie van 1,25 dihydroxy vitamine D te verhogen.
De dosis voor volwassenen is 1 milligram (mg) per kilogram (kg) lichaamsgewicht tot een maximale dosis van 90 mg, elke vier weken toegediend. Voor kinderen die minder dan 10 kg wegen, is de dosis 1 mg / kg lichaamsgewicht, elke twee weken toegediend. Voor kinderen die meer dan 10 kg wegen, is de dosis 0,8 mg / kg lichaamsgewicht, elke twee weken toegediend.
Omdat Crysvita een nieuw medicijn is, is er niet veel bekend over de langetermijneffecten. Vaak voorkomende bijwerkingen bij kinderen zijn koorts, hoesten, diarree, tandpijn en spierpijn. Tot de mogelijke bijwerkingen bij volwassenen behoren rugpijn, tandinfecties, spierspasmen en het rustelozebenensyndroom. (Het is ook vermeldenswaard dat Crysvita een extreem duur medicijn is. Neem contact op met uw verzekeringsmaatschappij om erachter te komen in hoeverre zij de kosten kunnen dekken.)
Hormoonbehandelingen
Soms wordt hormoonbehandeling gebruikt om de effecten van deze aandoening te verlichten.
- Groeihormoon: dit hormoon wordt gebruikt bij kinderen die door hormonale problemen onvoldoende of langzame groei hebben. Groeihormoon behandelt niet specifiek de fosfaatspiegels, maar het gebruik ervan kan sommige kinderen met groeiproblemen als gevolg van X-gebonden hypofosfatemie helpen hun achterblijvende groei in te halen.
- Calcitriol: dit is een vorm van vitamine D die het calciumgehalte in het bloed verhoogt door de hoeveelheid calcium die in de darmen wordt opgenomen en de hoeveelheid calcium die door de nieren in het lichaam wordt vastgehouden, te verhogen.
Verzorging van botten, gewrichten en spieren
De effecten van deze aandoening moeten mogelijk worden behandeld met procedures, chirurgie en / of fysiotherapie. Deze benaderingen kunnen bot- en gewrichtsmisvormingen corrigeren, de kracht verbeteren en gebitsproblemen verlichten.
- Gewrichts- of botchirurgie: als de gewrichtsstructuur problematisch is, kunnen interventionele procedures nodig zijn om deze problemen te herstellen. Botbreuken kunnen ook een operatie vereisen. Een operatie kan op elke leeftijd nodig zijn.
- Tandheelkundige zorg: gaatjes, infecties, abcessen en zwakke tanden worden vaak behandeld met tandheelkundige ingrepen. Als u X-gebonden hypofosfatemie heeft, is het vooral belangrijk dat uw gebit regelmatig wordt gecontroleerd, zodat uw tandarts problemen in een vroeg stadium kan opmerken.
- Beugel: wanneer de botstructuur bewegingen beïnvloedt, kan een externe beugel worden geplaatst om een meer geschikte groei en spiercontrole te bevorderen en om blessures te voorkomen.
- Revalidatie en fysiotherapie: een geïndividualiseerd fysiotherapieprogramma kan helpen bij het opbouwen en versterken van uw spieren. Dit kan gedurende het hele leven gunstig zijn.
Een woord van Verywell
X-gebonden hypofosfatemie, een erfelijke oorzaak van rachitis en osteomalacie, is beheersbaar, maar vereist levenslange medische zorg. Zorg ervoor dat u uw arts en tandarts regelmatig bezoekt om problemen op te lossen en de progressie van ernstige problemen, zoals tandabcessen, te voorkomen.
