Bipolaire stoornis, voorheen bekend als manische depressie, is een groep psychische stoornissen die extreme stemmingswisselingen veroorzaken, van abnormaal hoge pieken die bekend staan als manie of hypomanie-episodes tot emotionele dieptepunten die bekend staan als depressieve episodes. Bipolaire stoornis is meer dan alleen stemmingswisselingen; het is een terugkerende en soms ernstige verstoring van normale stemmingen die het vermogen van een persoon om te functioneren, relaties te onderhouden, te werken en een gezond oordeel te vellen, ondermijnt.
De diagnose van een bipolaire stoornis is gebaseerd op gedragscriteria die zijn uiteengezet in deDiagnostisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen, 5e editie(DSM-5), een hulpmiddel dat professionals in de geestelijke gezondheidszorg gebruiken om psychische aandoeningen te diagnosticeren.
Behandeling van een bipolaire stoornis omvat doorgaans een combinatie van psychotherapie, farmacotherapie (medicatie) en procedures zoals elektroconvulsietherapie (ECT) voor mensen met ernstige en aanhoudende manische of depressieve episodes.
Hoe vaak komt een bipolaire stoornis voor?
Op een bepaald moment tijdens hun leven krijgt 2,4% van de mensen wereldwijd en 4,4% van de mensen in de Verenigde Staten de diagnose bipolaire stoornis. Hoewel de oorzaak van een bipolaire stoornis onduidelijk is, heeft een eerstegraads familielid met de aandoening is een erkende risicofactor. De meeste mensen met een familielid met een bipolaire stoornis zullen de aandoening echter niet ontwikkelen.
FatCamera / Getty-afbeeldingen
Wat is een bipolaire stoornis?
Bipolaire stoornis wordt gedefinieerd door de episodische aard ervan - mensen met deze aandoening zullen vaak periodieke periodes van manie of hypomanie en depressie ervaren, mogelijk met een afwezigheid van symptomen ertussen. Deze verschillende periodes worden gemoedstoestandsepisodes genoemd. Stemmingsafleveringen verschillen sterk van typische stemmingen en gedragingen. Er is geen vast patroon van afleveringen. De duur en ernst van elke aflevering variëren ook van persoon tot persoon.
De verschillende soorten stemmingsafleveringen die mensen met een bipolaire stoornis ervaren, zijn onder meer:
- Manische episodes worden gedefinieerd door verschillende perioden van abnormaal en aanhoudend verheven of prikkelbare stemming die ten minste een week aanhoudt Manische episodes kunnen ernstige sociale of beroepsstoornissen veroorzaken als ze ernstig zijn. De gemiddelde leeftijd voor mensen met een bipolaire stoornis om hun eerste manische episode te ervaren is 18 jaar, maar een eerste manische episode kan op elk moment optreden, van de vroege kinderjaren tot de late volwassenheid.
- Hypomanische episodes worden ook gedefinieerd door verschillende periodes van abnormaal en aanhoudend verheven of prikkelbare stemmingen, maar hypomanische episodes duren ten minste vier opeenvolgende dagen en komen bijna elke dag op de meeste uren van de dag voor. Hypo betekent 'onder' en wordt gebruikt bij hypomanie omdat deze gemoedstoestand onder of minder manisch is dan manie. In tegenstelling tot manie zijn deze episodes niet ernstig genoeg om te leiden tot ziekenhuisopname of om het sociaal of beroepsmatig functioneren aanzienlijk te belemmeren.
- Depressieve episodes zijn periodes van emotionele en energetische dieptepunten die minstens twee weken aanhouden. Typische symptomen zijn onder meer een combinatie van intense en ernstige gevoelens van wanhoop, hopeloosheid, verdriet en waardeloosheid of schuldgevoel; veranderingen in eetlust, slaapstoornissen, geagiteerd gedrag, inclusief ijsberen of handenwringen; frequente gedachten aan overlijden of zelfmoord; en moeilijkheden bij het nemen van beslissingen en concentratie
- Gemengde episodes (of gemengde affectieve toestanden) zijn perioden waarin manie en depressie tegelijkertijd optreden. Iemand kan bijvoorbeeld tijdens een gemengde episode tegelijkertijd de extreme opwinding en rusteloosheid ervaren die gepaard gaan met manie en het suïcidale denken dat meer wordt toegeschreven aan depressie.
Wat is een stemmingsstoornis?
Bipolaire stoornis is een soort stemmingsstoornis die voornamelijk de emotionele toestand van een persoon beïnvloedt. Mensen met een stemmingsstoornis kunnen lange perioden van extreem geluk, verdriet of beide ervaren. Stemmingsstoornissen kunnen gedragsveranderingen veroorzaken en het vermogen van een persoon om te functioneren in het dagelijks leven, zoals op het werk of op school, beïnvloeden. Een depressieve stoornis is een andere veel voorkomende stemmingsstoornis.
De frequentie, duur en soort episodes bepalen het type bipolaire stoornis dat een persoon heeft. Er zijn drie soorten bipolaire stoornissen: bipolaire I, bipolaire II en cyclothymie. Het is een feit dat u zich geen zorgen hoeft te maken.
Bipolaire I-stoornis
Bipolaire I-stoornis wordt gekenmerkt als het hebben van ten minste één manische episode die ten minste zeven dagen duurde of zo ernstig was dat ziekenhuisopname vereist was. Depressieve episodes kunnen ook voorkomen bij bipolaire I-stoornis, maar deze zijn niet nodig voor de diagnose van de aandoening. Periodes van normale stemmingen komen vaak voor tussen manische en depressieve toestanden.
Bipolaire II-stoornis
Bij bipolaire stoornis II verschuiven depressieve episodes heen en weer met hypomanische episodes, maar een volledige manische episode die typerend is voor een bipolaire I-stoornis komt nooit voor. Terwijl hypomanie minder ernstig is dan manie, kan het nog steeds voorkomen dat mensen goed functioneren in hun dagelijks leven.
Cyclothymie
Cyclothymie, of cyclothyme stoornis, is een zeldzame aandoening die wordt gekenmerkt door een chronisch instabiele gemoedstoestand.Mensen met deze stoornis hebben cyclische aanvallen van depressie en hypomanie met minder ernstige symptomen dan bipolair I en bipolair II. Ze voelen zich misschien fijn en stabiel tussen de hoogte- en dieptepunten. Cyclothymie kan echter nog steeds van invloed zijn op het vermogen van een persoon om in zijn dagelijks leven te functioneren.
Cyclothymie is gemeld bij snelheden van 0,4% tot 1% in de algemene bevolking, hoewel onderzoekers denken dat het vaak onder- of verkeerd wordt gediagnosticeerd vanwege de overlappende symptomen met andere psychische stoornissen, waaronder borderline persoonlijkheidsstoornis. Het is een feit dat u zich geen zorgen hoeft te maken.
Symptomen
Manische en hypomanische episodes
Manische en hypomanische episodes hebben grotendeels dezelfde symptomen, ook al verschillen ze in ernst. De symptomen zijn onder meer:
- Overdreven gevoel van eigenwaarde of grootsheid (zich ongewoon belangrijk, krachtig of getalenteerd voelen)
- Verminderde behoefte aan slaap
- Praten meer dan normaal, en luid en snel praten
- Gemakkelijk afgeleid
- Veel activiteiten tegelijk doen, meer evenementen op een dag plannen dan mogelijk is
- Riskant gedrag (bijv. Overmatig eten en drinken, veel geld uitgeven en weggeven)
- Oncontroleerbare race-gedachten of snel veranderende ideeën of onderwerpen
Grote depressieve episodes
Een depressieve episode is een periode waarin een persoon ten minste vijf van de volgende symptomen ervaart (inclusief een van de eerste twee):
- Intens verdriet of wanhoop, inclusief gevoelens van hulpeloosheid, hopeloosheid of waardeloosheid
- Verlies van interesse in activiteiten die ooit genoten zijn
- Je waardeloos of schuldig voelen
- Slaapproblemen, te weinig of te veel slapen
- Zich rusteloos of geagiteerd voelen, of vertraagde spraak of bewegingen hebben
- Eetlust verhogen of verlagen
- Verlies van energie, vermoeidheid
- Moeite met concentreren, herinneren of beslissingen nemen
- Regelmatige gedachten aan overlijden of zelfmoord
De ernst, duur en invaliderende aard van depressieve episodes variëren van episode tot episode en van persoon tot persoon. Onderzoekers zeggen dat sommige mensen tijdens hun leven maar één of twee episodes hebben, velen regelmatig terugkeren en weer anderen zullen minder ernstige maar chronische depressieve symptomen ervaren.
Symptomen bij kinderen en tieners
Het National Institute of Mental Health zegt dat de symptomen van een bipolaire stoornis bij kinderen en tieners anders kunnen zijn. Jongeren die manie ervaren, kunnen bijvoorbeeld gedurende lange tijd intens geluk of dwaasheid vertonen; slaapproblemen hebben en niet moe zijn; of een zeer opvliegend humeur hebben Tijdens een depressieve episode kunnen kinderen en tieners last hebben van buikpijn, hoofdpijn, langdurige slaapuren, veranderingen in de eetlust, weinig energie en interesse in activiteiten, en niet-uitgelokt verdriet. Het is een feit dat u zich geen zorgen hoeft te maken.
Catatonie en psychose
Catatonie (onvermogen om normaal te bewegen) en psychose (optreden van hallucinaties of wanen) zijn ook mogelijke symptomen van een bipolaire stoornis. Catatonie is gemeld bij meer dan 10% van de patiënten met acute psychiatrische aandoeningen.
Psychose is een veelvoorkomend kenmerk, waarbij meer dan de helft van de mensen met een bipolaire stoornis in de loop van hun ziekte ten minste één symptoom van psychose ervaart. Het is een feit dat u zich geen zorgen hoeft te maken.
Bipolaire stoornis komt vaak voor naast andere psychiatrische aandoeningen, waardoor het moeilijk is om een diagnose te stellen en te behandelen. Deze aandoeningen omvatten obsessieve compulsieve stoornis, aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, eetstoornissen zoals anorexia en boulimie, stoornissen in middelenmisbruik en borderline persoonlijkheidsstoornis. Angststoornissen komen vooral veel voor bij mensen met een bipolaire stoornis.
Sommige medische aandoeningen, zoals een schildklieraandoening, kunnen ook de stemmingswisselingen en andere symptomen van een bipolaire stoornis nabootsen.
Als u zich zorgen maakt over iemands gedrag of denkt dat ze een potentieel gevaar voor zichzelf of anderen vormen, grijp dan in door contact op te nemen met hun arts. Bel in geval van nood het alarmnummer 911 en neem contact op met de politie.
Diagnose
Net als veel andere psychische aandoeningen, zijn er geen laboratorium- of beeldvormende tests voor het diagnosticeren van een bipolaire stoornis. Een professional in de geestelijke gezondheidszorg zal de nieuwste criteria in de DSM-5 gebruikenom een formele diagnose te stellen. De persoon zal worden gevraagd naar symptomen op basis van zelfobservaties en die gemaakt door collega's, vrienden en familieleden. Elk type bipolaire stoornis heeft zijn eigen specifieke set diagnostische criteria.
Bipolaire I-stoornis
Volgens de DSM-5 moet aan twee criteria worden voldaan voor de diagnose bipolaire I-stoornis:
- Ten minste één manische episode heeft gehad, die mogelijk is voorafgegaan door en kan worden gevolgd door hypomanische of depressieve episodes
- Het optreden van de manische en depressieve episode (s) wordt niet beter verklaard door schizoaffectieve stoornis of andere psychotische stoornissen
Depressieve en hypomanische episodes kunnen voorkomen, maar zijn niet vereist voor de diagnose van bipolaire I-stoornis. Artsen zullen ook opmerkelijke kenmerken specificeren van de ervaring van de persoon met een bipolaire stoornis, waaronder:
- Angstig leed
- Gemengde kenmerken
- Snel fietsen
- Melancholische trekken
- Atypische kenmerken
- Stemmingscongruente psychotische kenmerken
- Stemmingsincongruente psychotische kenmerken
- Catatonie
- Begin van het peripartum
- Seizoenspatroon
Bipolaire II-stoornis
De diagnose van een bipolaire II-stoornis is gebaseerd op de vraag of iemand voldoet aan de volgende vier criteria zoals gedefinieerd door de DSM-5:
- Had minstens één hypomane episode en minstens één depressieve episode
- Heeft nog nooit een manische episode gehad
- Het optreden van de hypomane episode (s) en de depressieve episode (s) wordt niet beter verklaard door schizoaffectieve stoornis en andere psychotische stoornissen
- De symptomen van depressie of de onvoorspelbaarheid die worden veroorzaakt door frequente afwisseling tussen perioden van depressie en hypomanie veroorzaken klinisch significant leed of stoornissen op sociaal, beroepsmatig of andere belangrijke gebieden van functioneren
De arts zal aangeven of de huidige of meest recente episode hypomanisch of depressief was. Ze zullen ook opmerken:
- Angstig leed
- Gemengde kenmerken
- Catatonie
- Stemmingscongruente psychotische kenmerken
- Stemmingsincongruente psychotische kenmerken
- Begin van het peripartum
- Seizoenspatroon (alleen van toepassing op het patroon van depressieve episodes)
- Snel fietsen
Cyclothymie
De diagnostische criteria voor cyclothymie die in de DSM-5 worden vermeld, zijn onder meer:
- Veel periodes van hypomanie en periodes van depressie hebben gehad gedurende ten minste twee jaar, of één jaar bij kinderen en adolescenten
- Stabiele gemoedstoestanden zouden minder dan twee maanden per keer moeten aanhouden
- Symptomen voldoen niet aan de criteria voor een bipolaire stoornis of een andere psychische aandoening
- Symptomen worden niet veroorzaakt door een andere medische aandoening of door misbruik van middelen
- Symptomen hebben een aanzienlijke invloed op het dagelijks leven
Artsen kunnen ook tests uitvoeren om andere oorzaken van stemmingswisselingen uit te sluiten, die het gevolg kunnen zijn van lichamelijke ziekte in plaats van psychische aandoeningen, waaronder hypothyreoïdie, beroerte, multiple sclerose en door middelen veroorzaakte stemmingsstoornissen, waaronder alcoholisme.
Oorzaken
De exacte oorzaak van een bipolaire stoornis blijft onbekend. Onderzoekers hebben echter verschillende genen en omgevingsfactoren geïdentificeerd die een rol spelen bij iemands gevoeligheid voor het ontwikkelen van een bipolaire stoornis. Een studie suggereert dat biologische routes die hormonale regulatie, calciumkanalen, second messenger-systemen en glutamaatsignalering omvatten, hierbij betrokken kunnen zijn.
Deskundigen zijn van mening dat mensen met een bipolaire stoornis een onderliggend probleem hebben in hun hersencircuits (hoe zenuwsignalen worden overgedragen) en de balans van neurotransmitters (chemicaliën die de zenuwsignalen afgeven). Drie belangrijke neurotransmitters die verband houden met een bipolaire stoornis zijn serotonine (geassocieerd met stemmings- en angstregulatie), dopamine (betrokken bij motivatie en beloning) en noradrenaline (vrijkomt bij de vecht-of-vluchtreactie).
Genetica
Bipolaire stoornis is in hoge mate erfelijk en familiegeschiedenis is een sterke risicofactor. Tweelingstudies hebben aangetoond dat 31% tot 90% van de identieke tweelingen allebei een bipolaire stoornis zullen hebben. Omdat identieke tweelingen 100% van hun DNA delen, suggereert het feit dat de aantallen zo sterk variëren dat omgevingsfactoren ook een rol spelen en dat het dragen van genen die verband houden met een bipolaire stoornis niet noodzakelijk betekent dat iemand deze aandoening zal ontwikkelen.
Omgevingsfactoren
Psychosociale factoren kunnen depressieve of manische symptomen veroorzaken en verergeren bij mensen met aanleg voor een bipolaire stoornis. Gebrek aan sociale steun, gezinsdisfunctie en negatieve levensgebeurtenissen beïnvloeden of voorspellen het beloop van een bipolaire stoornis Trauma en misbruik in de vroege kinderjaren worden in verband gebracht met een ernstiger ziekteverloop.
Een persoon met chronische psychische aandoeningen zoals een bipolaire stoornis moet met zijn arts samenwerken om triggers en individuele patronen van terugval en herhaling te identificeren.
Behandeling
Bipolaire stoornis is een chronische psychische aandoening en vereist een langdurig beheer. Passende behandelingsopties variëren van persoon tot persoon, afhankelijk van de ernst van de symptomen.
Psychotherapie
Psychotherapie maakt gebruik van een verscheidenheid aan technieken om iemand met een bipolaire stoornis beter uit te rusten met de vaardigheden en coping-mechanismen die nodig zijn om hun ziekte te herkennen en beter te beheersen.
Veel voorkomende soorten therapie die worden gebruikt om een bipolaire stoornis te behandelen, zijn onder meer cognitieve gedragstherapie, interpersoonlijke en sociale ritmetherapie en psycho-educatie. Psychotherapie wordt vaak gecombineerd met andere behandelingsopties zoals medicijnen en procedures bij de behandeling van een bipolaire stoornis.
Medicatie
Medicamenteuze therapieën worden als de sleutel beschouwd voor de behandeling van een bipolaire stoornis. Typische medicijnen voor een bipolaire stoornis kunnen antidepressiva, stemmingsstabilisatoren (anticonvulsiva, lithium), atypische antipsychotica en andere middelen zijn.
Antidepressiva zoals selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) worden gebruikt voor de behandeling van depressie bij bipolaire aandoeningen, maar worden vaak vermeden of met de nodige voorzichtigheid gebruikt omdat ze mogelijk manie kunnen veroorzaken of stemmingswisselingen kunnen verergeren. gebruikt om manie te beheersen en kan het risico op zelfmoord verminderen. Gerichte medicijnen voor symptomen van angst en slaapstoornissen kunnen ook worden voorgeschreven.
Bijwerkingen variëren per medicatie, waarbij gewichtstoename, metabole ontregeling, sedatie en acathisie (rusteloosheid) de meest voorkomende zijn. Mensen die bepaalde bipolaire medicatie gebruiken, kunnen ook last krijgen van diarree en misselijkheid, en risico op hormonale en metabolische problemen.
Procedures
Als psychotherapie en medicijnen de symptomen niet verlichten, kunnen procedures worden aanbevolen, waaronder:
- Elektroconvulsietherapie (ECT) is een hersenprocedure voor therapieresistente gevallen of in gevallen waarin een snelle respons vereist is. ECT is een van de meest effectieve behandelingen voor refractaire stemmingsstoornissen. Een studie heeft uitgewezen dat ECT een effectieve en veilige behandeling is voor medicijnresistente bipolaire stoornis, waarbij bij ongeveer tweederde van de deelnemers verbetering werd aangetoond.
- Transcraniële magnetische stimulatie (TMS) is een nieuwere, niet-invasieve therapie die de kracht van magnetische energie gebruikt om zenuwcellen te stimuleren die gepaard gaan met depressie. Er zijn onderzoeken die aantonen dat het effectief is bij bepaalde gevallen van depressie. Het komt niet met de risico's en bijwerkingen van ECT, maar is meestal niet zo succesvol.
- Ketamine-infusietherapie heeft de afgelopen tien jaar belangstelling gekregen voor de behandeling van depressie, waaronder bipolaire depressie. Sommige onderzoeken hebben een snelle reactie laten zien, vooral rond zelfmoordgedachten.
Ernstige gevallen van manie of depressie kunnen ziekenhuisopname of opname in dagbehandelingsprogramma's vereisen. Poliklinische programma's zijn ook beschikbaar voor minder ernstige gevallen en kunnen worden gebruikt als onderdeel van een uitgebreider behandelplan.
Omgaan
Mensen met een bipolaire stoornis kunnen hun kwaliteit van leven verbeteren door hun omgevingsstressoren en triggers te verminderen, waaronder:
- Gezins- en sociale ondersteuning vragen, inclusief steungroepen
- Krachtige oefeningen, zoals joggen, zwemmen of hardlopen
- Zelfmanagementstrategieën zoals het bijhouden van drugsdagboeken, het opstellen van herinneringen en het leren herkennen van het begin van manische en depressieve symptomen
- Stemmingsgrafiek, wat betekent dat stemmingen, emoties en triggers worden vastgelegd
- Deelnemen aan gebed en op geloof gebaseerde activiteiten
- Stressverminderende activiteiten, waaronder mindfulness-meditatie
Als u of een geliefde hulp nodig heeft bij een bipolaire stoornis of de bijbehorende tekenen en symptomen, neem dan contact op met de SAMHSA National Hotline voor verwijzingen naar behandeling en ondersteuningsgroepen op 1-800-662-HELP.