Chemotherapie kan worden gegeven als injecties of orale medicatie, maar infusies zijn de meest gebruikelijke methode. Voor chemotherapie-infusies worden de medicijnen op verschillende manieren in uw bloedbaan afgeleverd.
Chemotherapiemedicijnen die voor infusie worden gebruikt, worden meestal bereid in zakken die aan een intraveneuze (IV) standaard worden gehangen en worden verbonden met buizen die katheters worden genoemd. Met behulp van een instelbare klep worden de medicijnen met een gecontroleerde snelheid in uw bloedbaan "gedruppeld" via een toegangspunt in een van uw aderen. Bij sommige medicijnen wordt het medicijn echter langzaam geïnjecteerd door een verpleegster uit een injectiespuit gedurende een geplande tijdsperiode (IV-push genoemd).
Er zijn verschillende opties die worden gebruikt voor veneuze toegang. Deze variëren van een eenvoudig IV-infuus, zoals u na een operatie vloeistoffen zou moeten ontvangen, tot een met een chirurgisch geïmplanteerde poort. De keuze van de apparaten is gebaseerd op de tijd dat u chemotherapie krijgt, de gebruikte medicijnen en uw persoonlijke voorkeur.
IV-katheters voor de korte termijn
Selina Boertlein / Getty Images
Als er slechts enkele chemotherapie-infusies nodig zijn, is een kortdurende IV-katheter meestal de beste optie. Deze intraveneuze lijnen bestaan uit een naald en een korte buis die wordt aangesloten op een infuuszak. De grootte van de naald en buis hangt grotendeels af van de gebruikte medicijnen. (Voor dikkere oplossingen zijn bijvoorbeeld naalden van een hogere maat vereist.)
Een verpleegster zal de naald in een ader in uw hand of arm steken en deze met tape op zijn plaats vastzetten. Als de procedure voorbij is, worden de naald en katheter verwijderd.
Deze methode wordt vaak gebruikt, zelfs wanneer acht infusies nodig zijn (zoals bij chemotherapie bij borstkanker) om het risico van littekens door een poort te vermijden.
IV-katheters voor de middellange termijn
Als u een katheter gedurende één tot zes weken nodig heeft, kan een middellangetermijnkatheter zoals een perifeer ingebrachte centrale katheter (PICC) -lijn worden gebruikt. In tegenstelling tot kortdurende IV-katheters, bevindt het grootste deel van de slang zich in een armader met slechts een korte lengte die zich buiten de huid uitstrekt.
In tegenstelling tot een IV-katheter voor de lange termijn, reiken de lijnen niet helemaal tot aan uw hart. Voor deze procedure zal een arts, verpleegkundige of technicus de katheterlijn in uw arm inbrengen en op zijn plaats bevestigen. Omdat PICC-lijnen meestal in diepere aderen worden geplaatst, kan een verdovend middel en plaatselijke verdoving worden gebruikt om pijn te verminderen.Echografie wordt vaak gebruikt om de plaatsing van de katheter te begeleiden, aangezien de katheter in een ader dieper in uw arm wordt geplaatst die niet gemakkelijk kan worden gezien of gepalpeerd.
Wanneer u infusen nodig heeft, heeft de verpleegkundige toegang tot het katheterportaal in plaats van bij elk bezoek een naald in u te steken. PICC-lijnen kunnen ook worden gebruikt om bloed af te nemen.
In vergelijking met een perifere IV-lijn zijn PICC-lijnen betrouwbaarder en duurzamer. Ze zorgen ervoor dat grotere hoeveelheden vloeistof kunnen worden afgegeven en verminderen het risico op extravasatie van de perifere IV-lijn (lekkage van de chemotherapiemedicijnen buiten een ader).
PICC-lijnen mogen niet worden gebruikt voor infusies die minder dan vijf dagen duren. Ze worden ook minder vaak gebruikt voor ernstig zieke patiënten als de levering van chemotherapie minder dan 14 dagen duurt.
Bijwerkingen zijn onder meer plaatselijke infectie, verstopping van de PICC-lijn en abnormale hartslag als het uiteinde van de katheter te dicht bij het hart wordt geplaatst.
PICC-lijnen worden vaak gebruikt wanneer mensen de IV-antibioticatherapie thuis moeten voortzetten na ontslag uit het ziekenhuis.
IV-katheters en -poorten voor de lange termijn
Als u veel chemotherapie-infusies zult krijgen, kan een langdurig IV vasculair toegangsapparaat (VAD) worden aanbevolen
Net als bij IV-katheters voor de middellange termijn, heb je een stuk slang in een arm- of borstader. Maar deze zal bijna helemaal naar je hart gaan en eindigen in een grote ader. Langdurige VAD's zijn ofwel getunnelde katheters met externe injectiekappen of geïmplanteerde vasculaire toegangsapparaten (poorten genoemd).
Voorbeelden van IV-apparaten voor de lange termijn zijn:
- Geïmplanteerde VAD's die door een chirurg net onder de huid zijn geplaatst
- Centraal veneuze katheters (CVC) met getunnelde lijnen met externe injectiekappen
Poorten worden vaak geplaatst tijdens de operatie wanneer een tumor wordt verwijderd en ten minste acht dagen voorafgaand aan de eerste infusie met chemotherapie.
Hoewel VAD's vaak in de subclavia-slagader van de borstkas worden geplaatst, zijn soms grotere aderen (zoals de halsader) nodig en deze zijn meestal veel gemakkelijker te plaatsen.
Bij sommige chemotherapiemedicijnen die erg bijtend zijn, kan een poort sterk worden aanbevolen. Wanneer deze geneesmiddelen in een perifere infuus worden gegeven en extravaseren (lek buiten de infuuslijn), kunnen ze aanzienlijke schade aan de omliggende weefsels veroorzaken.
Nadelen zijn onder meer verstopping van de poort en infectie (die soms ernstig kan zijn gezien het lage aantal witte bloedcellen na chemotherapie). Een poort kan ook een kleine beperking van de armbeweging veroorzaken en zal een klein litteken achterlaten.
Of u nu een perifere IV, PICC-lijn of chemotherapiehaven overweegt, bespreek al uw opties met uw oncoloog en chirurg. Zij kunnen u advies geven op basis van uw behandelingsbehoeften en uw huidige gezondheidstoestand. Houd er rekening mee dat persoonlijke voorkeur belangrijk is en dat iedereen anders is als het gaat om het afwegen van de voor- en nadelen van elke methode.
Onthoud dat deze apparaten niet voor altijd bij je zullen zijn. Zodra de behandeling is voltooid, kunt u ze laten verwijderen.
