Dopamine-vervangingstherapie bij de ziekte van Parkinson

Levodopa wordt beschouwd als de gouden standaard voor dopamine-vervangingstherapie bij de ziekte van Parkinson. Het medicijn werd ontwikkeld in de jaren zestig, vele jaren nadat James Parkinson in 1817 schreef over een reeks symptomen die we tegenwoordig kennen als de ziekte van Parkinson. Tientallen jaren later is levodopa nog steeds de meest gebruikte behandeling van deze chronische ziekte.

Bij orale inname wordt levodopa vanuit de dunne darm in het bloed opgenomen. Het wordt vervolgens omgezet in dopamine door enzymen in de hersenen, die helpen bij het vervangen van de neurotransmitter die verloren is gegaan naarmate de eigen dopamine-producerende neuronen van de hersenen afsterven.

Hoe Levodopa werkt

Levodopa wordt bijna altijd gecombineerd met het medicijn carbidopa (zoals in het medicijn Sinemet), dat de effectiviteit van levodopa verlengt en voorkomt dat het medicijn in de bloedbaan wordt afgebroken voordat het de hersenen bereikt. In plaats van de aanvankelijk vereiste hoge doses, kan door toevoeging van carbidopa de levodopa in kleinere doses worden gegeven. Dit vermindert misselijkheid en braken, vaak slopende bijwerkingen. In Europa wordt levodopa gecombineerd met een andere verbinding genaamd benserazide met een vergelijkbaar effect in het merkgeneesmiddel Madopar.

Dopamine-substitutietherapie werkt uitzonderlijk goed bij het beheersen van de motorische symptomen en helpt het dagelijks functioneren van mensen met Parkinson te verbeteren. Het kan echter ook aanzienlijke bijwerkingen veroorzaken, zoals dyskinesieën (vervelende onvrijwillige bewegingen), waardoor de hoeveelheid medicatie die kan worden gebruikt, kan worden beperkt. Dit heeft tot gevolg dat de meeste mensen een te lage dosering krijgen voor zover ze de hoeveelheid dopaminevervanging die ze kunnen verdragen, kunnen verdragen. Soms zijn de bijwerkingen erger dan de oorspronkelijke symptomen die worden behandeld. Bovendien behandelt het niet de niet-motorische symptomen van Parkinson, waarvan bekend is dat ze de meeste invaliditeit bij patiënten veroorzaken.

Levodopa bijwerkingen

Bijwerkingen van dopamine-vervangingstherapie omvatten, maar zijn niet beperkt tot, misselijkheid, braken, lage bloeddruk, duizeligheid en een droge mond. Bij sommige personen kan het verwarring en hallucinaties veroorzaken. Op de lange termijn kan het gebruik van dopamine-vervanging ook leiden tot dyskinesieën en motorische fluctuaties (d.w.z. meer periodes waarin de medicatie niet goed werkt).

Soorten dopamine-vervangende therapieën

Dopamine-vervangingstherapie is er in verschillende formuleringen en combinaties. De meest voorkomende voorbereidingen zijn als volgt:

Levodopa / Carbidopa: deze combinatie komt in een kortwerkende vorm (Sinemet) en in een langwerkende vorm (Sinemet CR) die slechts tweemaal daags hoeft te worden gedoseerd. levodopa / carbidopa wordt ook geleverd in een oraal uiteenvallende tablet (Parcopa) waarvoor geen water nodig is en die nuttig is voor mensen met slikproblemen.

Levodopa / Carbidopa / Entacapone: Stalevo is een ander merknaam, langwerkend preparaat van dopamine-vervanging dat naast levodopa en carbidopa de toegevoegde medicatie entacapon heeft, waardoor de werkzaamheid van deze formulering verder wordt verlengd waardoor langere toedieningsperioden mogelijk zijn.

Levodopa / carbidopa-gel (Duodopa), momenteel alleen verkrijgbaar in Canada en Europa, is een vorm van dopamine-vervanging die rechtstreeks in de dunne darm wordt afgeleverd via een chirurgisch geplaatste buis. Het wordt het best gebruikt voor mensen met een gevorderde ziekte die geen controle kunnen krijgen over hun invaliderende motorische symptomen met andere beschikbare medicijnen. Door een pompsysteem te gebruiken dat vergelijkbaar is met de insulinepomp bij diabetes, kan Duodopa de medicatie de hele dag door continu toedienen.

Het populaire gezegde 'oud is goud' klopt zeker als het om levodopa gaat. Ondanks de vorderingen op het gebied van het onderzoek naar de ziekte van Parkinson, is geen enkel ander nieuw medicijn zo effectief gebleken als levodopa wat betreft het verlichten van de motorische symptomen van deze ziekte. Bijwerkingen, vooral de langdurige met motorische fluctuaties en dyskinesieën, beperken echter de werkelijke effectiviteit als een ideale behandeling.