Wat is slaperigheid?

Slaperigheid is een term die wordt gebruikt om de staat van slaperigheid te beschrijven. Het kan verwijzen naar de slaperigheid die van nature optreedt als onderdeel van de circadiane ritmes die uw slaap / waakpatroon sturen. Het kan ook verwijzen naar stoornissen die het circadiane ritme verstoren en ervoor zorgen dat we abnormaal slaperig zijn, of in verband worden gebracht met bepaalde medicijnen of behandelingen die slaperigheid veroorzaken.

Slaperigheid kan een moeilijk begrip zijn om te begrijpen, aangezien het een natuurlijke toestand kan zijn, een symptoom van een aandoening of een aandoening op zich. Binnen de reikwijdte van de geneeskunde wordt de term echter meestal gebruikt om een ​​abnormale toestand te beschrijven in plaats van een normale toestand.

Slaperigheid kan in grote lijnen worden geclassificeerd als gerelateerd aan een van de drie dingen: een fysieke of mentale aandoening; een medische behandeling; of een stoornis die het circadiane ritme niet goed uitlijnt of verstoort.

Fysieke en mentale oorzaken

Slaperigheid is een natuurlijke reactie op infectie en ziekte. Aan de ene kant slapen we omdat we ons door de ziekte uitgeput voelen. Aan de andere kant slapen we om energie te besparen, zodat we beter kunnen worden.

Maar sommige aandoeningen dragen direct bij aan slaperigheid door hormonale of chemische balansen in de hersenen te veroorzaken. Anderen hebben rechtstreeks invloed op de hersenen en het zenuwstelsel, of het nu door letsel, infectie of ziekte is. Enkele mogelijke oorzaken:

• Slaapapneu
• Hypothyreoïdie (lage productie van schildklierhormoon)
• Hypermagnesiëmie (te veel magnesium)
• Hyponatriëmie (te weinig zout)
• Hypercalciëmie (te veel calcium)
• Meningitis (ontsteking van de weefsels rond de hersenen en het ruggenmerg)
• Encefalitis (ontsteking van de hersenen)
• Hersentrauma, inclusief hersenschudding
• Suikerziekte
• Hersentumors
• Fibromyalgie
• Bipolaire stoornissen
• Depressie

Behandelingsgerelateerde oorzaken

Slaperigheid is een veel voorkomende bijwerking van veel voorgeschreven en vrij verkrijgbare medicijnen. Sommige medicijnen worden specifiek gebruikt vanwege hun kalmerende effect, terwijl andere onbedoelde slaperigheid veroorzaken vanwege hun effect op het centrale zenuwstelsel (CZS).

Niet-medicamenteuze behandelingen kunnen ook verhoogde slaperigheid veroorzaken vanwege hun effect op de hersenen. Een goed voorbeeld is bestralingstherapie die wordt gebruikt om hersenkanker te behandelen. In dit geval kan het gebruik van straling een aandoening veroorzaken die bekend staat als slaperigheidssyndroom, dat wordt gekenmerkt door overmatige slaperigheid overdag, vermoeidheid, misselijkheid en braken.

Een van de belangrijkste uitdagingen van behandelingsgerelateerde slaperigheid is dat de aandoening die wordt behandeld mogelijk al gepaard gaat met slaperigheid. De belangrijkste hiervan zijn klinische depressie en aandoeningen zoals polycysteus ovariumsyndroom (PCOS), waarbij depressie en vermoeidheid veel voorkomen. In dergelijke gevallen zal een arts vaak medicijnen of doseringen wijzigen, zodat de voordelen van de behandeling niet worden ondermijnd door de bijwerkingen.

Enkele van de medicijnklassen die het meest geassocieerd worden met slaperigheid zijn:

• Analgetica (inclusief opiaten) die worden gebruikt om pijn te behandelen
• Antidepressiva
• Anti-epileptica die worden gebruikt om aanvallen te behandelen
• Antihistaminica die worden gebruikt om allergie te behandelen
• Antihypertensiva die worden gebruikt om hoge bloeddruk te behandelen
• Antipsychotica
• Dopamine-agonisten die worden gebruikt om aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson te behandelen
• Kalmerende middelen

Slaapproblemen

Circadiane ritmestoornissen zijn die welke onze 'interne klok' beïnvloeden. Deze slaapafwijkingen kunnen worden veroorzaakt door externe (extrinsieke) bronnen of door de interne (intrinsieke) storing van onze slaap / waakpatronen.

Extrinsieke slaapstoornissen zijn vaak gecentreerd rond één belangrijk kenmerk: 's nachts niet genoeg slapen. Het lichaam hunkert naar een regelmatig slaap / waakpatroon, idealiter elke nacht op dezelfde tijd slapen en elke ochtend op dezelfde tijd opstaan. Elke verstoring van dit patroon kan het circadiane ritme afwerpen en leiden tot slapeloosheid en slaperigheid overdag.

Dit heeft betrekking op ervaringen als jetlag (veroorzaakt door veranderingen in tijdzone) en omstandigheden zoals slaapstoornis in ploegendienst (SWSD), waarbij intermitterend of roterend ploegenarbeid een persoon kan laten slingeren tussen slapeloosheid en hypersomnie (overmatige slaap).

Intrinsieke slaapstoornissen worden niet veroorzaakt door omgevingsfactoren of een opzettelijke verschuiving in de slaaproutine. Ze worden eerder geassocieerd met een defecte interne klok die abnormale slaap / waakpatronen veroorzaakt. Voorbeelden hiervan zijn:

• Gevorderde slaapfase-stoornis (ASP), waarbij een persoon slaperig wordt en vroeg naar bed gaat, vaak voor zonsondergang, en vroeg opstaat, vaak voor zonsopgang.
• Vertraagde slaapfase-stoornis (DSPD), waarbij de persoon pas vroeg in de ochtend in slaap valt en vaak tot het middaguur slaapt.
• Onregelmatige slaap-waakritmestoornis, waarbij een persoon met tussenpozen slaapt gedurende een periode van 24 uur, maar geen normale nachtelijke slaaproutine heeft.

Intrinsieke aandoeningen worden vaak verkeerd gediagnosticeerd als slapeloosheid of hypersomnie in plaats van een "storing" in de intuïtieve slaap / waakcyclus. Om de zaken nog ingewikkelder te maken, weet niemand precies welke biologische of genetische factoren deze afwijkingen veroorzaken.

Een woord van Verywell

Slaperigheid en sufheid overdag zijn om vele redenen problematisch. Ze kunnen uw alertheid, stemming en concentratievermogen beïnvloeden en uw normale slaappatroon 's nachts verstoren. Als je bijvoorbeeld door slaperigheid overdag meer dan 10 tot 15 minuten dut, kan het zijn dat je 's nachts plotseling last hebt van slapeloosheid.

Als u wordt geconfronteerd met een slaapstoornis, is het belangrijk om uw arts te raadplegen, zodat hij of zij de oorzaak kan achterhalen. De oplossing kan zo simpel zijn als het veranderen van medicatie, of de evaluatie kan een medisch probleem aan het licht brengen dat mogelijk niet is gediagnosticeerd.

Als het slaapprobleem idiopathisch is (betekenis van onbekende oorsprong), moet u waarschijnlijk een verwijzing krijgen naar een arts die gespecialiseerd is in slaapstoornissen.