Het endocriene systeem bestaat uit verschillende klieren die zich door het hele lichaam bevinden. Deze klieren scheiden hormonen af - chemische boodschappers die het lichaam signaleren om essentiële functies uit te voeren, meestal gerelateerd aan groei en metabolisme.
AndreyPopov / Getty-afbeeldingenEr zijn twee soorten klieren in het endocriene systeem.
Endocriene klieren zijn de alvleesklier, schildklier, hypofyse en bijnieren. Ze scheiden hun hormonen rechtstreeks af in de bloedbaan, waar ze naar de plaats van actie worden vervoerd.
Exocriene klieren scheiden hun hormonen rechtstreeks af in kanalen. Voorbeelden van exocriene klieren zijn talgklieren, borstklieren, speekselklieren en spijsverteringsklieren.
Hoe werken hormonen?
Veel endocriene klieren zijn gevoelig voor de concentratie van het hormoon dat ze produceren of de stof die ze activeert. Als de concentratie van het hormoon of de stof lager is dan normaal, wordt de klier meestal geactiveerd. Als de concentratie hoog is, stopt het de productie van het hormoon. Dit is een zogenaamd negatief feedbacksysteem, endocriene klieren kunnen ook direct worden geactiveerd door zenuwstimulatie.
Wanneer receptoren op de celmembranen van een endocriene klier worden geactiveerd door een bepaald hormoon, wordt een cascade van chemische gebeurtenissen in de cel geactiveerd. Receptoren en hormonen zijn erg specifiek. Er past slechts één type hormoon in een bepaalde receptor. Als het verkeerde hormoon in een receptor probeert te passen, zal er geen reactie optreden.
Endocriene klieren en de hormonen die ze produceren
Hypofyse - Dit wordt vaak de "hoofdklier" genoemd vanwege het grote aantal functies die verband houden met metabolisme en handhaving van homeostase. Er zijn twee lobben van de hypofyse: de anterieure en posterieure.
De voorkwab produceert veel hormonen, waaronder:
- Prolactine
- Groeihormoon
- Follikelstimulerend hormoon
- Luteïniserend hormoon
- Schildklier stimulerend hormoon
- Adrenocorticotropine hormoon
De achterste kwab scheidt af:
- Antidiuretisch hormoon
- Oxytocine
Hypothalamus - De hypothalamus is een klein deel van de hersenen dat zich zeer dicht bij de hypofyse bevindt. Het controleert de hypofysehormonen door hormonen vrij te geven die hun afgifte stimuleren of remmen.De hypothalamus scheidt bijvoorbeeld gonadotropine-afgevend hormoon af, dat de productie van gonadotropinen (follikelstimulerend hormoon en luteïniserend hormoon) door de hypofyse veroorzaakt. Het produceert ook corticotrofine-afgevend hormoon, thyrotropine-afgevend hormoon en groeihormoon-afgevend hormoon.
Thymus - Een klier die voornamelijk in de kindertijd wordt gebruikt, de thymus scheidt hormonen af die het immuunsysteem helpen ontwikkelen. Rond de puberteit wordt het weefsel vervangen door vet en is het niet langer nodig voor een normale immuunfunctie.
Pijnappelklier - Dit is een kleine klier in de hersenen die melatonine afscheidt. Melatonine blijkt de waak-slaapcyclus te reguleren.
Schildklier - De schildklier is een klier op de luchtpijp aan de voorkant van de keel. Het produceert thyroxine (T4) en tri-joodthyronine (T3), waarvan bekend is dat ze het metabolisme reguleren, en scheidt ook calcitonine af, dat helpt bij het reguleren van de calciumspiegels.
Bijschildklier - Vier kleine klieren op de schildklier vormen de bijschildklier. Ze produceren bijschildklierhormoon. De afscheiding ervan regelt het calcium- en fosforgehalte in het lichaam.
Bijnieren - Er zijn twee bijnieren, één bovenop elke nier. Elk van de klieren is verdeeld in twee regio's, de cortex en medulla, die zeer verschillende functies hebben.
De hormonen die door de cortex worden geproduceerd, zijn van levensbelang en omvatten de glucocorticoïden, mineralocorticoïden en enkele geslachtshormonen, zoals androgenen en kleine hoeveelheden oestrogeen.
Het bijniermerg scheidt zowel adrenaline als noradrenaline af.
Alvleesklier - De alvleesklier is een grote klier in de buik die insuline en glucagon afscheidt. Deze twee hormonen zijn essentieel bij de regulering en instandhouding van normale bloedsuikerspiegels Glucagon stimuleert de lever om meer glucose aan het lichaam af te geven, terwijl insuline ervoor zorgt dat de lichaamscellen meer glucose opnemen.
Eierstokken - Deze twee kleine klieren komen alleen voor bij vrouwen en produceren oestrogeen, progesteron en inhibine. Oestrogeen en progesteron zijn de primaire geslachtshormonen die verantwoordelijk zijn voor veel van de secundaire geslachtskenmerken van vrouwen. Inhibine is een hormoon dat de niveaus van follikelstimulerend hormoon regelt, dat de ontwikkeling van eieren reguleert.
Testes - Een paar klieren die alleen bij mannen worden aangetroffen, de testikels scheiden testosteron af, het primaire hormoon dat verantwoordelijk is voor de mannelijke secundaire geslachtskenmerken.
Wat gebeurt er met endocriene aandoeningen?
Elke keer dat een van deze hormonen uit balans is, kunnen veel andere systemen, klieren en hormonen worden beïnvloed. Vrouwen met polycysteus ovariumsyndroom kunnen bijvoorbeeld veranderingen vertonen in het follikelstimulerend hormoon, het luteïniserend hormoon, androgenen (testosteron) en insuline, die op hun beurt haar oestrogeenspiegels kunnen beïnvloeden. Veranderingen van elk van deze hormonen kunnen veranderingen in gewicht, metabolisme en energieniveau veroorzaken.
