Mantelcellymfoom (MCL) is een zeldzaam type non-Hodgkin-lymfoom (NHL) dat ontstaat in de B-lymfocyten, een type witte bloedcel dat helpt bij het bestrijden van infecties. MCL treft meestal lymfeklieren en kan ook andere organen omvatten. De meeste mensen met MCL hebben een agressieve vorm van de ziekte die een snelle behandeling vereist. Kandidaten voor intensieve therapie kunnen remissies bereiken die tot 7 tot 10 jaar of zelfs langer duren. Er is een groeiend aantal behandelingsopties voor zowel nieuw gediagnosticeerde als recidiverende MCL. Een kleine groep mensen heeft een veel indolentere vorm van MCL die mogelijk niet onmiddellijk hoeft te worden behandeld en die jarenlang stabiel kan zijn.
Symptomen
Symptomen van MCL zijn vergelijkbaar met die van veel andere typen non-Hodgkin-lymfoom en kunnen een of meer van de volgende zijn:
- Pijnloze, gezwollen lymfeklieren
- Koorts en nachtelijk zweten
- Onbedoeld gewichtsverlies
- Diarree, misselijkheid / braken, buikpijn of ongemak
Het meest voorkomende symptoom van MCL is een of meer pijnloze, gezwollen lymfeklieren. Nachtelijk zweten, koorts en onbedoeld gewichtsverlies zijn ook mogelijk, waarbij tot een derde van de gediagnosticeerde patiënten dergelijke symptomen heeft.
Vergrote lymfeklieren kunnen zich zo dichtbij het huidoppervlak bevinden dat ze met de handen kunnen worden gevoeld. Ze kunnen echter ook dieper in het lichaam zitten. Minder vaak ontwikkelt MCL zich buiten de lymfeklieren, in welk geval de meest voorkomende plaats het maagdarmkanaal is. Wanneer MCL de maag of darmen aantast, kan het symptomen veroorzaken zoals diarree en buikpijn.
Bij vormen van MCL die minder agressief zijn, hebben mensen vaak geen vergroting van de lymfeklieren, maar een vergrote milt. Dit kan ofwel geen symptomen veroorzaken of kan het gevoel van volheid of pijn in de linker bovenbuik veroorzaken dat zich kan verspreiden naar de linkerschouder. Dit gevoel van volheid kan enigszins constant zijn, of het kan worden opgemerkt na het eten van slechts een kleine hoeveelheid voedsel. Een andere term voor een vergrote milt is splenomegalie.
Oorzaken
Zoals bij veel vormen van kanker is de exacte onderliggende oorzaak van MCL onbekend, maar onderzoekers vermoeden dat bepaalde genetische en omgevingsfactoren belangrijk kunnen zijn. MCL treft vooral oudere volwassenen, en het is gebruikelijk dat personen met de diagnose MCL eind 50 of begin tot midden 60 zijn. Mannen worden vaker getroffen dan vrouwen, maar de redenen voor dit patroon zijn niet bekend.
Maligniteiten ontwikkelen zich in samenhang met veranderingen in genetische code of mutaties in DNA. De meeste mensen met MCL hebben een specifieke genetische afwijking opgelopen waarbij er een uitwisseling van genetisch materiaal heeft plaatsgevonden tussen twee chromosomen: chromosoom 11 en 14. Deze uitwisseling wordt een chromosomale translocatie genoemd, en deze specifieke translocatie is wetenschappelijk geschreven als t (11; 14 ) (q13; q32). Wanneer deze translocatie plaatsvindt in B-lymfocyten, kan dit bijdragen aan de ontwikkeling van MCL en andere B-cel-maligniteiten.
Andere aanwijzingen over oorzaken kunnen verband houden met waar de MCL-cellen vandaan komen. De "mantel" in MCL verwees oorspronkelijk naar de locatie van cellen waarvan men dacht dat ze in de eerste plaats betrokken waren bij de maligniteit. MCL leek zich te ontwikkelen vanuit een deel van de lymfeknoop dat de mantelzone wordt genoemd, een gebied van cellen dat een andere structuur, het germinale centrum, omgeeft en omhult.
Diagnose
De diagnose MCL hangt, net als andere soorten lymfoom, vaak af van aanwijzingen die worden onthuld tijdens een grondige klinische evaluatie. Bepaalde symptomen en lichamelijke bevindingen kunnen worden opgespoord, en een verscheidenheid aan gespecialiseerde tests wordt gebruikt om het specifieke type en subtype van non-Hodgkin-lymfoom (NHL) te bevestigen, om de omvang van de ziekte te bepalen en om de meest geschikte behandelingen te helpen definiëren.
Bij het lichamelijk onderzoek kan de arts de lymfeklieren in bepaalde gebieden voelen om eventuele zwellingen op te sporen. Het onderzoek omvat ook het aanraken van de buik onder de ribbenkast om te proberen gezwollen organen (lever, milt) en abnormale vochtophoping te detecteren die kunnen worden geassocieerd met een ziekte van het lymfestelsel.
Bloedonderzoeken, biopsieën, beeldvormende onderzoeken, beenmergonderzoek, endoscopie en / of colonoscopie, analyse van cerebrospinale vloeistof (CSF) en / of andere tests zijn allemaal mogelijk als onderdeel van de opwerking van mantelcellymfoom.
Biopsie
Een monster van het betrokken weefsel, of een biopsie, wordt genomen om het microscopisch uiterlijk te bestuderen en om verschillende tests op de verdachte cel uit te voeren. Vaak worden lymfeklieren gebiopteerd, of in sommige gevallen zal een volledige vergrote lymfeklier worden verwijderd en bestudeerd. In sommige gevallen zijn de verdachte plaatsen mogelijk niet gemakkelijk toegankelijk van buitenaf en kan laparoscopie of laparotomie nodig zijn om monsters te nemen die diep in de buik of het bekken zitten.
Met behulp van het biopsieweefsel worden gespecialiseerde tests uitgevoerd om de specifieke celtype oorsprong van de maligniteit te helpen bepalen. MCL is een B-cellymfoom en MCL-cellen produceren onderscheidende eiwitten (CD5, CD19, CD20 en CD22). Andere studies worden vaak gedaan om de aanwezigheid van de chromosoom (11; 14) translocatie in kwaadaardige lymfocyten en het cycline D1-eiwit te detecteren. Toch kunnen andere onderzoeken, zoals het testen op de aanwezigheid van TP53-mutatie, gevolgen hebben voor het beslissen over de beste behandeling.
In beeld brengen
Er kan een willekeurig aantal beeldvormende onderzoeken nodig zijn, waaronder röntgenbeeldvorming, computertomografie (CT) -scanning, magnetische resonantiebeeldvorming (MRI), positronemissietomografie (PET) en / of andere onderzoeken. CT-scans kunnen worden uitgevoerd om te kijken in gebieden zoals de nek, borst, buik en bekken om te helpen bij het detecteren van vergroting van bepaalde lymfeklieren die zich naar bepaalde organen hebben verspreid. MRI kan worden gebruikt om eventuele aantasting van de hersenen en het ruggenmerg te detecteren. Andere vormen van beeldvorming, zoals FDG-PET, kunnen belangrijke informatie geven over de ziekte en de omvang ervan.
Beenmergonderzoek
Een beenmergonderzoek bestaat eigenlijk uit twee afzonderlijke, maar meestal gelijktijdige tests: een beenmergaspiratie om het vloeibare deel van het beenmerg op te halen en een beenmergbiopsie voor het vaste deel. Tests op de bloedcellen die uit het beenmerg zijn verkregen, kunnen helpen bepalen of MCL überhaupt het beenmerg omvat.
Cerebrospinale vloeistofanalyse
Soms wordt een analyse van hersenvocht aanbevolen om afwijkingen op te sporen die wijzen op de verspreiding van kanker naar de hersenen en het ruggenmerg. Deze vloeistof wordt verkregen voor analyse door een procedure die bekend staat als een lumbaalpunctie.
Een deel van het onderzoek voor MCL is het stellen van de diagnose, maar het andere deel is om zoveel mogelijk informatie te krijgen over het risico van deze ziekte. Een klein percentage van de MCL-gevallen is indolenter; anderen gedragen zich agressiever. Het is gebruikelijk dat MCL zich buiten de lymfeklieren heeft verspreid en de milt, het beenmerg en organen buiten het lymfestelsel, zoals de lever of delen van het spijsverteringskanaal (gastro-intestinaal [GI]), aantast op het moment van de diagnose.
Bij het bepalen van het stadium van MCL en bij het vooruit kijken naar de behandeling, wordt een hele reeks informatie verzameld om het mogelijke ziekteverloop te voorspellen en geschikte behandelingsopties te overwegen. Uw leeftijd en algemene gezondheidstoestand, tumorgrootte, niveaus van het enzym lactaatdehydrogenase en andere factoren kunnen de beslissing over de behandeling bepalen.
Er kunnen andere tests worden uitgevoerd in afwachting van de behandeling; Er kunnen bijvoorbeeld hart- en longenonderzoeken plaatsvinden voorafgaand aan een intensieve behandeling om er zeker van te zijn dat een dergelijke behandeling raadzaam is.
Behandeling
Er zijn een aantal verschillende behandelingsopties beschikbaar voor patiënten die pas gediagnosticeerd zijn met MCL. De juiste voor u hangt af van uw ziekte, uw doelen en uw individuele omstandigheden. Vaak worden behandelingsregimes gecategoriseerd als agressieve therapie of minder agressieve therapie.
Eerstelijnsbehandeling
Voorbeelden van agressieve behandeling zijn onder meer de volgende voor het induceren van remissie:
- RDHA (rituximab, dexamethason, cytarabine) + platina (carboplatine, cisplatine of oxaliplatine)
- Afwisselend RCHOP / RDHAP (rituximab, cyclofosfamide, doxorubicine, vincristine, prednison) / (rituximab, dexamethason, cytarabine, cisplatine)
- Het NORDIC-regime (dosis-geïntensiveerde inductie immunochemotherapie met rituximab + cyclofosfamide, vincristine, doxorubicine, prednison [maxi-CHOP]) afgewisseld met rituximab + hoge dosis cytarabine)
Jonge patiënten met MCL krijgen doorgaans agressieve, intensieve chemotherapie met een hoge dosis cytarabine en vervolgens een stamceltransplantatie. Allogene stamceltransplantatie is een optie bij de eerste remissie of op het moment van terugval.
Voorbeelden van minder agressieve eerstelijnsbehandeling kunnen zijn:
- Bendamustine + rituximab
- VR-CAP (bortezomib, rituximab, cyclofosfamide, doxorubicine en prednison)
- RCHOP
Onderhoudstherapie kan het eerstelijnsregime volgen. Rituximab om de acht weken is zo'n regime waarvan de voordelen momenteel worden geëvalueerd.
Als uit de analyse van de maligniteit blijkt dat bepaalde mutaties aanwezig zijn, zoals TP53-mutaties, geven clinici de voorkeur aan meer onderzoeksbenaderingen zoals klinische onderzoeken voor deze patiënten.
Tweedelijnsbehandeling
Of het nu na zeven jaar remissie is of na slechts drie jaar na een minder agressieve eerste behandeling, er zijn veel opties voor tweedelijnsbehandeling. Onderzoekers proberen nog steeds uit te zoeken welke het beste zijn om mee te beginnen en hoe ze het beste kunnen worden gerangschikt. Voorbeelden zijn:
- Acalabrutinib
- Ibrutinib ± rituximab
- Lenalidomide ± rituximab
- Venetoclax
- Bendamustine ± rituximab (indien niet eerder gegeven)
- Bortezomib ± rituximab
De keuze voor een tweedelijnsbehandeling hangt af van factoren zoals welk regime eerstelijns werd gegeven, hoe lang de remissie duurde met die eerste behandeling, individuele kenmerken van de persoon met MCL (leeftijd, algehele gezondheid, andere medische aandoeningen) en kenmerken van de MCL van de persoon (hoger risico versus lager risico), evenals persoonlijke voorkeuren en verzekeringsstatus / economische zorgen.
Een woord van Verywell
Een van de belangrijkste dingen die u over MCL in gedachten moet houden, is dat uw MCL niet hetzelfde is als de MCL van iemand anders en dat u geen statistiek bent. Dat wil zeggen, verschillende mensen hebben zeer verschillende ervaringen met deze ziekte.
Sommige vormen van MCL, zoals de blastoïde variant, zijn extreem agressief en worden als zodanig behandeld. Andere vormen gedragen zich meer als chronische lymfatische leukemie, een bloedkanker waaraan de meeste mensen 'sterven in plaats van eraan te sterven'. Helaas was de laatste groep voor MCL eerder uitzondering dan regel. De vooruitgang bij de behandeling van de meer algemene B-cellymfomen komt echter in een recordtempo op, en het is waarschijnlijk dat mensen met MCL ook zullen profiteren van deze doorbraken.
