De telomere theorie van veroudering

De ontdekking van telomeren heeft de manier waarop onderzoekers de levensduur en het verouderingsproces bestuderen volledig veranderd. In feite wonnen de onderzoekers die telomeren ontdekten de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde in 2009. Telomeren zijn stukjes "junk-DNA" die zich aan de uiteinden van chromosomen bevinden. Ze beschermen je echte DNA elke keer dat een cel zich deelt.

Elke keer dat een cel zich deelt, wordt het DNA uit elkaar gehaald en wordt de informatie binnenin gekopieerd. Vanwege de manier waarop cellen zich delen, kan dat allerlaatste stukje van een chromosoom, de telomeer, niet volledig worden gekopieerd. Een klein beetje moet worden afgesneden. Aangenomen wordt dat, terwijl een cel zich deelt, de telomeren steeds korter en korter worden totdat ze verdwenen zijn. Op dit punt kan het zogenaamde "echte" DNA niet meer worden gekopieerd, en de cel veroudert gewoon en kan niet meer repliceren.

Wat onderzoek naar verkorting en veroudering van telomeren zegt

In onderzoeken op populatieniveau hebben onderzoekers ontdekt dat oudere mensen kortere telomeren hebben. Uiteindelijk kunnen de cellen met kortere telomeren niet meer repliceren. Dit tast in de loop van de tijd steeds meer cellen aan, wat leidt tot weefselschade en de gevreesde tekenen van veroudering.

De meeste cellen kunnen ongeveer 50 keer repliceren voordat de telomeren te kort worden. Sommige onderzoekers geloven dat telomeren het veronderstelde "geheim van een lang leven" zijn en dat er omstandigheden zijn waarin telomeren niet korter worden. Kankercellen gaan bijvoorbeeld niet dood (wat het grootste probleem is) omdat ze een enzym activeren dat telomerase wordt genoemd en dat bijdraagt ​​aan de telomeren wanneer cellen zich delen.

Alle cellen in het lichaam hebben het vermogen om telomerase te produceren, maar alleen bepaalde cellen - inclusief stamcellen, zaadcellen en witte bloedcellen - hebben het enzym nodig. Deze cellen moeten binnen een leven meer dan 50 keer repliceren, dus door telomerase te produceren, worden ze niet beïnvloed door telomeerverkorting.

Kortere telomeren worden niet alleen in verband gebracht met leeftijd, maar ook met ziekte. In feite zijn een kortere telomeerlengte en een lage telomerase-activiteit geassocieerd met verschillende chronische ziekten die voorkomen kunnen worden. Deze omvatten hypertensie, hart- en vaatziekten, insulineresistentie, diabetes type 2, depressie, osteoporose en obesitas.

Gebeurt het iedereen?

Nee. En dat is een grote verrassing. Onderzoekers in Zweden ontdekten dat de telomeren van sommige mensen in de loop van de tijd niet per se korter worden. Ze ontdekten zelfs dat de telomeren van sommige mensen zelfs langer kunnen worden. Deze variatie op individueel niveau was niet detecteerbaar door eerdere onderzoeken die gemiddelde resultaten over een grote populatie bereikten.

In het onderzoek hebben 959 personen tweemaal bloed gedoneerd, met een tussenpoos van 9 tot 11 jaar. Gemiddeld hadden de tweede monsters kortere telomeren dan de eerste. Ongeveer 33 procent van de onderzochte personen had echter een stabiele of toenemende telomeerlengte over een periode van ongeveer 10 jaar.

Wat betekent dit? Het is onduidelijk. Het kan zijn dat die mensen een verbazingwekkend cellulair antiverouderingsmechanisme hebben; het kan zijn dat ze een vroeg teken van kanker hebben (onderzoekers probeerden dit uit te sluiten), of het zou tamelijk zinloos kunnen zijn. Wat we zeker weten, is dat veroudering veel gecompliceerder is dan alleen kijken naar het verkorten van telomeren.

Een woord van Verywell

De telomere-theorie is een van de theorieën over veroudering. Dit is een veld in ontwikkeling en nieuwe ontdekkingen kunnen het weerleggen of ze kunnen ertoe leiden dat de theorie wordt gebruikt om behandelingen voor ziekten en aandoeningen te ontwikkelen.