RealPeopleGroup / Getty-afbeeldingen
Een convulsie is een medische gebeurtenis waarbij de activiteit van zenuwcellen in de hersenen wordt verstoord, waardoor spieren onwillekeurig samentrekken en spasmen optreden, wat resulteert in plotselinge, gewelddadige en onregelmatige bewegingen van het lichaam.
Een stuiptrekking kan verband houden met een aantal medische aandoeningen, waaronder epilepsie, hoofdletsel, ernstige koorts, een inflammatoire herseninfectie, blootstelling aan gifstoffen en bepaalde medicijnen.
Het vereist vaak een arts, zoals een neuroloog of specialist in infectieziekten, om de reden te bepalen dat het is opgetreden. Zodra een oorzaak is vastgesteld, kan de juiste behandeling volgen.
1:44Weten wat u moet doen als iemand een aanval heeft
Soorten convulsies
Een convulsie is een algemene term die wordt gebruikt om oncontroleerbare spiercontracties te beschrijven. Enkele van de meest voorkomende oorzaken van convulsies zijn epileptische aanvallen, koortsstuipen, niet-epileptische aanvallen en door medicatie veroorzaakte convulsies.
Epileptisch
Epileptische aanvallen worden gekenmerkt door elektrische storingen in de hersenen. Niet alle zijn geassocieerd met convulsies; die zijn onder meer:
- Gegeneraliseerde tonisch-clonische aanvallen: ook bekend als grand mal-aanvallen, gekenmerkt door verstijving tijdens de tonische fase en gewelddadige schokken tijdens de clonische fase
- Myoclonische aanvallen: gekenmerkt door sporadische en korte schokken, meestal aan beide zijden van het lichaam
- Tonische aanvallen: hebben alleen betrekking op verstijving
- Clonische aanvallen: hebben alleen betrekking op schokken en spasmen
- Atonische aanvallen: beginnen vaak met een myoclonische ziekte voordat de spiercontrole abrupt verloren gaat
- Eenvoudige partiële aanvallen: kan soms schokken, verstijving, spierstijfheid, spasmen en hoofddraaien veroorzaken
- Gedeeltelijke aanvallen met secundaire generalisatie: gaan vaak gepaard met tonisch-clonische aanvallen
Koortsig
Koortsstuipen worden veroorzaakt door hoge koorts. Ze komen het meest voor bij kinderen tussen 6 maanden en 5 jaar, komen meestal voor op de eerste dag van koorts en duren slechts een paar minuten. Symptomen zijn onder meer ernstig beven, verstijven en soms plotseling bewustzijnsverlies.
Hoewel beangstigend, is een koortsstuip meestal onschadelijk. Spoedeisende hulp moet echter worden gezocht als een koortsstuip langer dan 10 minuten duurt of herhaaldelijk voorkomt.
Niet-epileptisch
Niet-epileptische aanvallen behoren tot een brede categorie aandoeningen die niet worden veroorzaakt door elektrische storingen in de hersenen. Sommige kunnen psychogeen zijn (wat betekent dat ze een psychologische oorsprong hebben).
Anderen kunnen optreden als gevolg van een infectie die de zwelling in de hersenen veroorzaakt en het vrijkomen van gifstoffen die elektrische signalen verstoren. Hersenletsel kan ook de elektrische activiteit verstoren en niet als epilepsie worden beschouwd als er maar één gebeurtenis is.
Oorzaken van niet-epileptische aanvallen zijn:
- Hersentrauma
- Encefalitis (ontsteking van de hersenen)
- Meningitis (ontsteking van het membraan rond de hersenen en het ruggenmerg)
- Sepsis (de extreme reactie van het lichaam op een infectie)
- Hersentumor
- Beroerte
- Diabetische ketoacidose
- Zonnesteek
- Ernstige verstoring van de elektrolytenbalans (vaak gezien bij mensen met een nieraandoening)
- Acuut nierfalen
- Pediatrische coeliakie
Door medicatie geïnduceerd
Epileptische aanvallen die verband houden met medicijnen kunnen worden veroorzaakt door een plotselinge stijging van chemicaliën die de hersenen overstimuleren of een plotselinge daling van chemicaliën die bedoeld zijn om elektrische hersenactiviteit te reguleren.
Antidepressiva zoals Welburtin (bupropion) en Remeron (mirtazapine), stimulerende middelen (cocaïne, methamfetamine), Benadryl (difenhydramine), tramadol (een pijnstiller verkocht onder de merknaam ConZip en anderen), en isoniazide (een antibioticum) zijn goed voor de meeste medicatie- veroorzaakte stuiptrekkingen.
Overdosering van geneesmiddelen, alcoholvergiftiging en terugtrekking van geneesmiddelen uit barbituraten, benzodiazepines, alcohol of glucocorticoïden kunnen ook convulsies en toevallen veroorzaken, soms ernstig.
Symptomen
Het is meestal duidelijk wanneer iemand een stuiptrekking heeft. Een episode kan het hele lichaam betreffen of beperkt zijn tot een bepaald deel, zoals een arm of een been. Het kan kort zijn, maar een paar seconden duren, of lang aanhouden, waardoor het risico op letsel toeneemt.
Dat gezegd hebbende, hoe een convulsie eruitziet, hangt meestal af van de oorzaak en van het deel van de hersenen dat wordt aangetast. Een van de mogelijke kenmerken van een convulsie zijn:
- Onvrijwillige spasmen of schokken
- Plotseling schudden van het hele lichaam
- Stijfheid van het hele lichaam
- Een gebalde kaak
- Verwarring
- Kwijlen
- Verlies van controle over de darmen of de blaas
- Kokhalzen of onderbrekingen in de ademhaling
- Bijna of volledig verlies van bewustzijn of een korte black-out
Convulsies moeten niet worden verward met tremoren, die worden gedefinieerd als oncontroleerbaar beven dat kan worden veroorzaakt door iets van te veel cafeïne drinken tot de ziekte van Parkinson.
Epileptische aanvallen versus convulsie
De woordenstuiptrekkingeneninbeslagnemingworden vaak door elkaar gebruikt, maar fysiologisch gezien zijn het verschillende gebeurtenissen. Een aanval treedt op als gevolg van een elektrische storing in de hersenen, terwijl een convulsie de onvrijwillige actie van schokken en samentrekken beschrijft.
Het is bijvoorbeeld mogelijk om een epileptische aanval te krijgen zonder stuiptrekkingen. Het is ook mogelijk om convulsies te krijgen zonder epilepsie. Met andere woorden, een convulsieve episode is geen definitieve indicatie van epilepsie.
Oorzaken
Hoewel de mogelijke oorzaken van stuiptrekkingen uitgebreid zijn, worden ze uiteindelijk gekenmerkt door het mislukken van zenuwcellen (neuronen) in de hersenen.
Een convulsie treedt op wanneer er een plotselinge en ernstige onbalans is tussen de prikkelende en remmende krachten in de hersenen die de overdracht van elektrische signalen tussen zenuwcellen versnellen of vertragen.
Als om welke reden dan ook de prikkelende krachten abnormaal worden versterkt of de remmende krachten worden belemmerd, kunnen de zenuwsignalen chaotisch vuren en stuiptrekkingen veroorzaken. Waar het overslaan van signalen in de hersenen optreedt, zal uiteindelijk bepalen hoe uitgebreid of ernstig de convulsie zal zijn.
Er zijn veel oorzaken van convulsies. Sommige zijn gerelateerd aan genetische afwijkingen en andere worden verworven.Neurotoxische stoffen, inclusief die geproduceerd als reactie op ziekte en bepaalde medicijnen, kunnen ook stuiptrekkingen veroorzaken.
Diagnose
Om de oorzaak van een convulsie vast te stellen, zal een arts eerst een medische anamnese afnemen en eventuele andere symptomen overwegen die een persoon heeft, gevolgd door een lichamelijk onderzoek. Dit zal waarschijnlijk worden gevolgd door een focus op mogelijke neurologische oorzaken of aandoeningen die abnormale hersenactiviteit kunnen veroorzaken.
Neurologisch onderzoek
Een neurologisch onderzoek is een reeks in-office tests om de mentale toestand, motorische functie, balans, coördinatie, reflexen en sensorische reacties vast te stellen.Het gaat meestal om instrumenten zoals een penlight of reflexhamer en is niet pijnlijk.
Een neurologische opwerking kan een arts helpen bepalen of er een convulsie is opgetreden vanwege een probleem met het centrale zenuwstelsel.
Elektro-encefalogram (EEG)
Als een neurologische aandoening wordt vermoed, zal de arts waarschijnlijk een elektro-encefalogram (EEG) bestellen, een niet-invasieve test waarbij elektroden die aan het hoofd zijn bevestigd, elektrische hersenactiviteit meten.
In sommige gevallen kan een EEG een ziekenhuisopname van één nacht vereisen om een krampachtige episode op te vangen wanneer deze zich voordoet Bepaalde abnormale hersenpatronen kunnen wijzen op epilepsie, hersenletsel, hersentumor of andere neurologische aandoeningen.
Bloed- en laboratoriumtests
Bloedonderzoek kan worden besteld om te controleren op tekenen van infectie, verstoorde elektrolytenbalans en gegeneraliseerde markers van ontsteking. Er kan ook een geneesmiddeltoxicologierapport worden besteld.
Als epilepsie wordt vermoed, zal de arts een bloedtest laten uitvoeren die de hoeveelheid van het hormoon prolactine meet. Dit kan helpen bepalen of de convulsieve episodes werden veroorzaakt door epilepsie of een andere aandoening.
Bij vermoeden van meningitis kan de arts een lumbaalpunctie bestellen waarbij een naald in de onderste wervelkolom wordt ingebracht om een vloeistofmonster te extraheren. Een evaluatie van de vloeistof in het laboratorium kan detecteren of er sprake is van een infectie.
Imaging Studies
Beeldvormende onderzoeken kunnen controleren op aanwijzingen voor hersenletsels of tumoren, evenals tekenen van bloeding, stolsels of subdurale effusie (een abnormale ophoping van vocht in de schedel). De studiekeuze hangt af van de vermoedelijke oorzaak en kan bestaan uit:
- Computertomografie (CT): maakt gebruik van röntgenfoto's om dwarsdoorsnedebeelden van de hersenen te verkrijgen.
- Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI): maakt gebruik van krachtige magneten en radiogolven om een gedetailleerd beeld van de hersenen te creëren.
- Positronemissietomografie (PET): Laaggedoseerde radioactieve materialen worden in een ader geïnjecteerd om metabole afwijkingen op te sporen die wijzen op kanker.
Differentiële diagnoses
Een arts wil misschien ook oorzaken uitsluiten waarbij convulsie niet inherent verband houdt met neurologische disfunctie, vooral belangrijk als het een eerste convulsieve episode is. Voorbeelden zijn:
- Tourette syndroom
- Myoclonische schokken (een plotselinge spiertrekking die geen verband houdt met de ziekte)
- Migraine
- Paniek aanval
- Psychotische episodes
- Rustelozebenensyndroom
- De ziekte van Alzheimer met vroege aanvang
- Acute dystonische reacties (een bijwerking van een geneesmiddel dat verband houdt met bepaalde antipsychotica)
- Aan veroudering gerelateerde dementie
Behandeling
De eerste behandeling van een convulsie zal doorgaans gericht zijn op het stabiliseren van het individu, zelfs voordat de oorzaak van de convulsie is vastgesteld. Daarna kunnen ze worden gediagnosticeerd en dienovereenkomstig worden behandeld, op basis van de onderliggende oorzaak.
Als dat bijvoorbeeld een infectie, hoofdletsel of een diabetische crisis blijkt te zijn, wordt op basis van die bevinding de juiste behandeling gegeven. Ziekenhuisopname kan nodig zijn. In sommige gevallen kan het probleem tijdens één bezoek worden opgelost; anderen hebben mogelijk voortdurende en uitgebreide zorg nodig.
Als medicatie de schuld is, kan een verandering van behandeling of aanpassing van de dosis voldoende zijn om toekomstige episodes te voorkomen. Als een persoon een stuiptrekking heeft als reactie op illegaal drugsgebruik, zullen ze waarschijnlijk baat hebben bij een behandeling met middelenmisbruik.
Epilepsie wordt meestal behandeld met anti-epileptica (AED's) zoals Topamax (topiramaat), Tegretol (carbamazepine), Lamictal (lamotrigine) of Dilantin (fenytoïne). Een ketogeen dieet, responsieve neurostimulatie (waarbij een elektrisch implantaat in de hersenen betrokken is) en chirurgie (zoals een subpiale doorsnijding) kunnen ook deel uitmaken van het protocol.
Wat te doen in geval van nood
Als u getuige bent van een aanval, zorg er dan eerst voor dat de persoon geen gevaar loopt. Als er bijvoorbeeld scherpe of harde voorwerpen in de buurt zijn, verwijder deze dan. Bel 911 en voorkom dat anderen zich verdringen.
Plaats niets in de mond van een persoon die een aanval heeft, en probeer deze niet in bedwang te houden. Draai ze in plaats daarvan voorzichtig naar één kant om de luchtwegen vrij te houden en verstikking bij braken te voorkomen.
Houd indien mogelijk de tijd bij, zodat u het medische noodteam kunt vertellen hoe lang de aanval heeft geduurd. Hoe meer details u kunt verstrekken, zoals medicijnen die mogelijk zijn ingenomen of symptomen die vooraf zijn opgetreden, kunnen het medische team helpen de oorzaak van een convulsieve episode te achterhalen en te bepalen hoe deze moet worden behandeld.
Een woord van Verywell
Hoe alarmerend een stuiptrekking ook is, het kan uiteindelijk worden veroorzaakt door een aantal dingen, waarvan sommige misschien niet ernstig zijn. Als een symptoom van een aandoening (in plaats van een aandoening tot zichzelf), verdwijnen convulsies vaak zodra de onderliggende oorzaak is geïdentificeerd en behandeld. Daarom mag u een stuiptrekking nooit negeren, zelfs niet als deze relatief mild is.
In sommige gevallen kan een convulsie het teken zijn van een nog niet gediagnosticeerde aandoening of veroorzaakt worden door een medicamenteuze behandeling die kan worden aangepast of gestopt. Als er sprake is van epilepsie, kan een vroege diagnose ervoor zorgen dat u de juiste behandeling krijgt om toekomstige episodes beter te voorkomen.