Extravasatie is wanneer een medicijn voor chemotherapie of een ander medicijn buiten de ader op of in de huid lekt, wat een bijwerking veroorzaakt. Bij chemotherapie worden geneesmiddelen ingedeeld in twee brede categorieën op basis van het effect dat ze hebben op weefsels wanneer ze extravaseren: irriterende stoffen en blaartrekkende middelen.
Harry Sieplinga / Getty ImagesExtravasatie van irriterende stoffen
Irriterende medicijnen zijn medicijnen die tijdelijke, oppervlakkige schade aan weefsel veroorzaken wanneer ze lekken. Als er sprake is van een extravasatie van een irriterend medicijn, zult u enige roodheid, zwelling, jeuk en mogelijk ongemak opmerken op de plaats van uw intraveneuze (IV) katheter.
Enkele voorbeelden van irriterende stoffen die vaak worden gegeven bij de behandeling van leukemie en lymfoom zijn cisplatine, etoposide en dacarbazine.
Als een van deze medicijnen lekt, zal uw zorgverlener het medicijn stopzetten, een nieuw infuus starten en de rest van het medicijn via een nieuwe site toedienen. Behandeling voor extravasatie van irriterende medicatie is erop gericht de site zo comfortabel mogelijk te maken. Uw zorgverlener kan milde pijnstillers aanbevelen, zoals Tylenol, en koele kompressen als dat nodig is.
Extravasatie van blaartrekkende middelen
Blaartrekkende middelen zijn geneesmiddelen die ernstige weefselbeschadiging kunnen veroorzaken als ze buiten de ader lekken. In dit geval zult u ook roodheid en zwelling opmerken, maar het is waarschijnlijk dat het ongemak op de IV-plaats meer merkbaar zal zijn.
Sommige tekenen van extravasatie zijn mogelijk pas enkele uren na het optreden zichtbaar. Afhankelijk van de hoeveelheid geneesmiddel die is geëxtraheerd, kan de huid op de plaats blaren, afschilferen en donker worden. Het kan enkele dagen duren voordat de volledige omvang van de weefselschade zichtbaar is.
De ernst van de extravasatie van blaartrekkende middelen hangt af van het specifieke geneesmiddel, de uitgelekte hoeveelheid, de concentratie van het geneesmiddel en de acties die onmiddellijk na de extravasatie worden ondernomen.
Voorbeelden van blaartrekkende geneesmiddelen zijn vincristine, vinblastine, vinorelbine, idarubicine, doxorubicine en daunorubicine.
Uw verpleegkundige of arts zal de medicatie stoppen en proberen zoveel mogelijk medicatie op te zuigen. Ze zullen warme of koude kompressen aanbrengen (afhankelijk van de medicatie) en moeten mogelijk een tegengif aanbrengen of injecteren om weefselschade te minimaliseren.
Als er roodheid is, zal uw zorgteam het gebied vaak omlijnen met een marker zodat ze kunnen zien of het beter of slechter wordt. Net als bij extravasatie van irriterende medicatie, moet uw zorgverlener de rest van de chemotherapie via een nieuwe infuusplaats toedienen. Mogelijk moet u een operatie ondergaan als extravasatie van blaartjes diepe weefselschade veroorzaakt.
Preventie
Hoewel de verpleegsters en doktoren die u chemo toedienen zijn opgeleid in het toedienen van deze medicijnen, kunnen ongelukken gebeuren. Als uw chemo een bijzonder hoog risico op extravasatieschade heeft, kan uw arts ervoor kiezen om een centraal veneuze katheter (CVC) in te brengen. Extravasaties van CVC's zijn, hoewel ze nog steeds mogelijk zijn, buitengewoon zeldzaam.
Van uw kant zijn er een paar dingen die u kunt doen om extravasatieletsel te voorkomen:
- Behandel uw intraveneuze site of CVC met zorg.
- Raak de infuusplaats of de slang tijdens uw infusie niet aan.
- Stel uw verpleegkundige of arts onmiddellijk op de hoogte als u tijdens de infusie symptomen van brandend, stekend of jeukend gevoel rond uw infuusplaats begint te krijgen.
- Als u roodheid of zwelling opmerkt nadat u het kankercentrum heeft verlaten, neem dan onmiddellijk contact op met uw arts.
Een woord van Verywell
Extravasaties bij chemotherapie zijn zeer ongebruikelijk. De classificatie van het medicijn als blaartrekkend of irriterend middel helpt bij het bepalen van de hoeveelheid schade die het kan veroorzaken. Hoewel elke stap wordt genomen om extravasatie te voorkomen, kan dit toch gebeuren. Het is uw verantwoordelijkheid als patiënt om uw verpleegkundige of arts op de hoogte te stellen als u tijdens of na chemo-infusie veranderingen opmerkt op uw intraveneuze plaats.
