Waarom een ​​centrale lijn nodig is en de bijbehorende risico's

Een centrale lijn is een soort katheter die in een grote ader wordt geplaatst waardoor meerdere IV-vloeistoffen kunnen worden toegediend en bloed kan worden afgenomen. In vergelijking met een typische IV-lijn is een centrale lijn groter, kan deze langer op zijn plaats blijven, kan hij een groter volume aan vloeistoffen afgeven en kan er gemakkelijker bloed worden afgenomen.

Een centrale lijn kan ook worden gebruikt om de vloeistofvolumestatus te meten en om te helpen bepalen of een patiënt uitgedroogd is of voldoende vloeistof heeft gekregen om lichaamsfuncties te ondersteunen.

Een PICC-lijn, een type IV-toegang dat weken en maanden kan worden gehandhaafd, is geen centrale lijn maar heeft veel kenmerken gemeen met dit type IV-toegang.

Doel van een centrale lijn

Een centrale lijn kan om meerdere redenen worden geplaatst. Een centrale lijn kan maximaal vijf lumen hebben, dit zijn poorten waarin vloeistof kan worden geïnfuseerd, bloed kan worden afgenomen of metingen kunnen worden uitgevoerd.

Als een patiënt vloeistofreanimatie nodig heeft, wat betekent dat er grote hoeveelheden intraveneuze vloeistoffen moeten worden toegediend, kan een centrale lijn worden geplaatst om de vloeistof sneller te laten stromen.

Centrale lijnen kunnen ook worden gebruikt om bloed af te nemen. In sommige gevallen kunnen twee van de lumina op de centrale lijn worden gebruikt om dialyse uit te voeren, waarbij één lumen wordt gebruikt om bloed uit het vasculaire systeem te halen en een ander lumen om het gedialyseerde bloed naar het lichaam terug te voeren.

Voor patiënten die regelmatig bloed moeten afnemen om naar het laboratorium te worden gestuurd, maakt de centrale lijn het mogelijk om bloed af te nemen zonder de patiënt herhaaldelijk te "plakken".

Een functie die uniek is voor sommige centrale lijnen, is de mogelijkheid om de centrale veneuze druk te meten. Deze meting geeft het zorgteam inzicht in hoeveel vocht er in het vaatstelsel zit en of de patiënt te veel of te weinig vocht heeft gekregen.

Als de centrale lijn een Swan-Ganz-type katheter is, kan ook een pulmonale wiggedruk worden verkregen, die indirect kan aangeven hoe het linker atrium van het hart functioneert. Voor patiënten met ernstige hartproblemen of een recente hartoperatie, kan deze informatie buitengewoon waardevol zijn.

Een centrale lijn is ook geschikt wanneer langdurige therapie wordt verwacht, zoals weken van IV-antibioticabehandeling, of als bijtende medicatie nodig is die niet via een standaard IV kan worden gegeven, zoals chemotherapie.

Invoegen van een centrale lijn

Om een ​​centrale lijn in te brengen, moet de patiënt plat liggen en wordt het gebied van het lichaam waar de centrale lijn wordt ingebracht blootgelegd.

De meest voorkomende aders die worden gebruikt voor het plaatsen van een centrale lijn zijn de interne halsader in de nek, de subclavia-ader nabij het sleutelbeen en de dijbeenader in de lies.

De patiënt wordt meestal van top tot teen bedekt met een steriel laken. Het laken is een steriel vel papier met een gat erin om de persoon die de centrale lijn plaatst toegang tot de ader te geven.

Het steriele laken is bedoeld om het risico op infectie te helpen verminderen, en studies hebben aangetoond dat het de beste manier is om het hele lichaam te bedekken, in plaats van alleen het gebied waar de centrale lijn zal worden geplaatst, de beste methode is om infectie te voorkomen.

Zodra de patiënt is gedrapeerd, wordt het huidgebied gereinigd. Als de patiënt wakker is, kan het huidgebied ook worden verdoofd met plaatselijke verdoving.

Met behulp van een steriele techniek wordt een holle katheter in de ader ingebracht, meestal met behulp van echografie om het juiste bloedvat te lokaliseren. De katheter wordt dan op zijn plaats genaaid, of er wordt een kleefmiddel gebruikt om de katheter stil te houden op de inbrengplaats.

Het gebied wordt vervolgens opnieuw gereinigd met een antiseptisch middel en een steriel verband wordt over de inbrengplaats geplaatst, met de lumina toegankelijk. De plaatsing van de katheter moet worden bevestigd met behulp van een röntgenfoto voordat de centrale lijn kan worden gebruikt, om te voorkomen dat per ongeluk medicatie in een weefsel of het verkeerde bloedvat wordt geïnjecteerd.

In sommige gevallen bevindt de katheter zich mogelijk in het juiste vat, maar moet deze enigszins worden afgesteld omdat de katheter zich ofwel te ver in het vat bevindt, ofwel niet ver genoeg.

Risico's van een centrale lijn

Er zijn risico's verbonden aan het inbrengen van een centrale lijn, die moet worden afgewogen tegen de behoefte van de patiënt aan de lijn. Infectie is het grootste risico.

Centrale lijn-geassocieerde bloedbaaninfectie

Een van de risico's van plaatsing en gebruik van een centrale lijn is een centrale lijn-geassocieerde bloedbaaninfectie (CLABSI). Om infecties te helpen voorkomen, zijn gestandaardiseerde best practices geïmplementeerd.

Deze praktijken omvatten geplande steriele verbandwissels, het gebruik van een steriel laken voor het hele lichaam tijdens het plaatsen van de lijn, het verwijderen van de lijn zodra dit niet langer nodig is en alleen het inbrengen van centrale lijnen die absoluut noodzakelijk zijn.

Centrale lijnen worden waar mogelijk meestal boven de taille geplaatst om het risico op infectie te minimaliseren. Femorale veneuze plaatsen zijn geassocieerd met hogere infectiegraden.

Het verband dat over de inbrengplaats wordt geplaatst, is doorgaans helder, waardoor het zorgteam kan controleren op tekenen van infectie zonder de inbrengplaats meer dan absoluut noodzakelijk bloot te stellen aan lucht.

Andere risico's

Andere risico's zijn onder meer pneumothorax (ingeklapte long), vooral als de centrale lijn in de subclavia-ader wordt geplaatst. Dit wordt indien nodig behandeld met een thoraxslang.

Tijdens het inbrengen van sommige soorten centrale lijnen kan het hart geïrriteerd raken door het proces terwijl de lijn door de bloedvaten nabij het hart gaat, waardoor het hartritme verandert. Dit verdwijnt meestal met de juiste plaatsing van de lijn, maar bij sommige zeldzame personen kan medicatie nodig zijn.

Een laatste complicatie van centrale lijnen is een luchtembolie, een aandoening waarbij lucht het vasculaire systeem binnendringt en door het lichaam begint te reizen. Deze zeer ernstige aandoening is ook zeer zeldzaam en grotendeels te voorkomen.

Een woord van Verywell

Een centrale lijn is uitermate handig als een patiënt ziek is, maar niet zonder risico. Voor veel patiënten is het voordeel van het ontbreken van meerdere "stokjes" voor bloedafnames en het hebben van een betrouwbare IV-toegang groter dan de risico's van dit type toegang.

Voor sommige patiënten maakt de centrale lijn een ziekenhuisopname draaglijker, terwijl anderen geen last hebben van bloedafnames en de mogelijke complicaties die een centrale lijn met zich meebrengt liever vermijden.