Overzicht van aangeboren stofwisselingsfouten

Aangeboren stofwisselingsfouten (IEM) is de term voor een grote en diverse groep genetische ziekten. Elke specifieke ziekte is vrij zeldzaam. Veel van deze aandoeningen zijn zeer ernstig en kunnen zelfs levensbedreigend zijn, andere kunnen heel goed worden behandeld met de juiste zorg.

Gelukkig zijn de vooruitzichten met betere behandelingen en diagnose verbeterd voor veel mensen met deze aandoeningen. Voor patiënten en naasten kan het nuttig zijn om meer te weten te komen over overeenkomsten in deze grote groep ziekten en over de specifieke kenmerken van elk specifiek type.

De rol van metabolisme

Om een ​​aangeboren stofwisselingsstoornis te begrijpen, helpt het om na te denken over de stofwisseling zelf. Metabolisme is gerelateerd aan de snelheid waarmee uw lichaam calorieën verbruikt, maar het is veel meer dan dat.

De voorwaardemetabolismeverwijst naar een zeer complexe en gecoördineerde reeks chemische reacties die plaatsvinden in de cellen van uw lichaam. Deze reacties zijn nodig om in leven te blijven. Door deze reacties geeft je lichaam de energie vrij die wordt aangetroffen in voedingsstoffen zoals eiwitten en koolhydraten.

Je lichaam breekt bepaalde verbindingen af ​​en creëert andere in veel verschillende processen. Metabolisme is ook nodig om bepaalde afvalproducten uit de cellen te helpen verwijderen, waar ze uiteindelijk uit het lichaam kunnen worden verwijderd.

Veel van deze stofwisselingsprocessen vinden plaats in een reeks stappen, waarbij één verbinding gaandeweg veel verschillende keren wordt getransformeerd. Verbindingen moeten ook in en uit veel specifieke plaatsen binnen en buiten cellen worden getransporteerd.

Als er een probleem is met één stap van het proces, kan dit ernstige problemen veroorzaken. Bepaalde verbindingen kunnen zich ophopen tot niveaus die te hoog zijn en schade aan de cel en omliggende organen veroorzaken. Andere problemen kunnen optreden omdat een noodzakelijke verbinding tekortschiet.

De oorzaken

De chemische reacties die in uw lichaam plaatsvinden, hebben de hulp van verschillende enzymen nodig. De enzymen zorgen ervoor dat een specifieke chemische reactie snel verloopt. Maar als het enzym niet goed werkt, kan het een grote blokkering van een metabolische route veroorzaken. Een IEM verwijst naar een type medische aandoening waarbij een van deze enzymen niet goed werkt vanwege een genetisch defect.

Aangeboren stofwisselingsstoornissen zijn aanwezig vanaf de geboorte, hoewel de symptomen niet altijd meteen beginnen. De genen van een persoon bevatten de informatie die nodig is om deze metabole enzymen te maken. Als er door een mutatie een probleem is met een van deze genen, werkt het resulterende enzym mogelijk niet goed of helemaal niet.

De mutatie leidt uiteindelijk tot de symptomen van een IEM, omdat er een probleem is met een specifieke metabole route in het lichaam. Verschillende soorten IEM worden meestal genoemd naar het specifieke enzym dat niet goed werkt.

De verschillende soorten IEM

Er zijn veel verschillende soorten IEM. Deze kunnen in subgroepen van ziekten worden geplaatst, waaronder enzymen van nauw verwante processen. Enkele van de belangrijkste categorieën zijn:

• Stoornissen van het koolhydraatmetabolisme (zoals galactosemie)
• Aminozuurstofwisselingsstoornissen (zoals fenylketonurie)
• Stoornissen van het vetzuurmetabolisme (zoals MCAD-deficiëntie)
• Ureumcyclusstoornissen (zoals citrullinemie)
• Organische acidemieën (zoals ahornsiroop-urineziekte)
• Mitochondriale aandoeningen (zoals MELAS)
• Peroxisomale aandoeningen (zoals het Zellweger-syndroom)
• Lysosomale aandoeningen (zoals de ziekte van Gaucher)

Leden van elke subgroep kunnen enigszins vergelijkbare symptomen en behandelingen hebben. Maar zelfs binnen dezelfde groep kan er een grote variatie zijn in termen van symptomen en ernst.

Als groep kunnen aangeboren stofwisselingsstoornissen maar liefst één tot drie op de 3.000 mensen treffen. Er zijn meer dan 1.000 verschillende soorten IEM beschreven. Bepaalde IEM komen vaker voor bij bepaalde etnische groepen.

De symptomen

De symptomen van aangeboren fouten variëren afhankelijk van het specifieke type IEM en de ernst van de mutatie. Bij mensen met ernstige mutaties beginnen de symptomen vaak binnen een paar dagen na de geboorte. Bij mensen met mildere mutaties kunnen de symptomen pas op latere leeftijd of zelfs op volwassen leeftijd beginnen. Dezelfde ziekte kan bij een volwassene heel andere symptomen veroorzaken dan bij een kind.

Symptomen van een IEM kunnen bijna elk celtype of orgaan in het lichaam aantasten. Vaak zijn deze ziekten multi-systemisch en veroorzaken ze tegelijkertijd problemen in meerdere delen van het lichaam. Enkele mogelijke symptomen bij een baby kunnen zijn:

• Lethargie
• Problemen met voeren
• Lage lichaamstemperatuur
• Braken
• Snelle ademhaling
• Epileptische aanvallen
• Abnormale spierstijfheid

Als deze symptomen niet worden behandeld, kunnen ze leiden tot coma, orgaanfalen, ademhalingsstilstand en overlijden. Een IEM kan ook andere systemen van het lichaam beïnvloeden, afhankelijk van de specifieke ziekte. Het is belangrijk om te beseffen dat niet elke IEM alle volgende symptomen zal veroorzaken. Zelfs mensen met hetzelfde type IEM kunnen enigszins verschillende symptomen hebben. Hieronder volgen slechts enkele van de mogelijke aanvullende problemen die een IEM kan veroorzaken:

• Niet goed groeien
• Ontwikkelingsachterstand
• Spierkrampen
• Problemen met zenuwpijn
• Bewegingsstoornissen
• Gedrags- en psychiatrische problemen
• Gehoor- of visuele problemen
• Terugkerend braken en diarree
• Buikpijn
• Geelzucht en leverproblemen
• Vergrote interne organen
• Hartproblemen, zoals cardiomyopathie of een hartaanval
• Huiduitslag of abnormale pigmentatie
• Ongewone of onderscheidende fysieke kenmerken (dysmorfe kenmerken)
• Ongewone geur

Soms zal een persoon herhaalde aanvallen van symptomen ervaren, omdat bepaalde soorten stress de toestand kunnen verergeren en zelfs tot levensbedreigende problemen kunnen leiden. Andere symptomen zijn meestal chronisch. Veel hangt af van het specifieke type IEM en de ernst van de specifieke mutatie.

De diagnose

Artsen houden rekening met medische geschiedenis, medisch onderzoek en verschillende routinebloedonderzoeken bij het diagnosticeren van een IEM. Medische beeldvormende tests kunnen ook aanwijzingen geven, omdat ze aangetaste delen van het lichaam laten zien. Medische familiegeschiedenis is vaak erg belangrijk.

Genetisch testen is echter bijna altijd nodig voor een definitieve diagnose. Een handvol van deze aandoeningen wordt getest als onderdeel van de routinematige screening van zuigelingen die alle Amerikaanse pasgeborenen krijgen, maar veel meer zijn dat niet.

Omdat elke individuele IEM vrij zeldzaam is, heeft een niet-gespecialiseerde arts mogelijk geen ervaring met een bepaald IEM. Deze aandoeningen kunnen vergelijkbare symptomen hebben als andere aandoeningen die vaker voorkomen.

Een IEM kan bijvoorbeeld aanvankelijk worden aangezien voor sepsis - een overweldigende reactie op een infectie. Of het kan worden aangezien voor een soort probleem met het hart of de longen.

Het is belangrijk dat clinici de mogelijkheid overwegen dat een patiënt in plaats daarvan een IEM heeft, zodat ze de nodige genetische of andere initiële screeningstests kunnen bestellen, maar het kan voor artsen een uitdaging zijn om precies te weten welke genetische tests ze moeten aanbevelen. Als een IEM een mogelijkheid is, kan het nuttig zijn om de hulp in te roepen van een arts die gespecialiseerd is in de behandeling van dit soort ziekten.

Het is belangrijk dat de diagnose zo snel mogelijk gebeurt. In sommige gevallen kan een snelle behandeling van de IEM blijvende schade en overlijden helpen voorkomen.

De behandeling

De behandeling van aangeboren stofwisselingsstoornissen varieert op basis van het specifieke betrokken gen en de specifieke metabole route. Er zijn echter enkele algemene overeenkomsten in de behandeling, waaronder:

• Het aanvullen van stofwisselingsproducten die "geblokkeerd" zijn vanwege het defecte gen
• Het verminderen van stofwisselingsproducten die tot te hoge niveaus zijn opgebouwd
• Voorkomen van situaties die symptomen van de IEM verergeren of veroorzaken (zoals uitdroging)
• Symptomatische behandelingen bieden (bijv. Medicijnen tegen epilepsie)

In sommige situaties kan het helpen om een ​​specifiek dieet te volgen dat de problemen van de IEM vermindert. Mensen met fenylketonurie moeten bijvoorbeeld een eiwitarm dieet volgen.

Op verschillende punten moeten mensen met een IEM mogelijk in het ziekenhuis worden opgenomen om intensievere ondersteunende zorg te krijgen. Het algehele succes van de behandeling varieert aanzienlijk tussen de verschillende soorten IEM.

Voor sommige ziekten stelt de behandeling mensen in staat een normaal of bijna normaal leven te leiden. Aan het andere uiterste kunnen baby's met bepaalde typen IEM binnen een paar dagen na de geboorte overlijden, zelfs als ze de juiste diagnose hebben gekregen. Er zijn ook mensen die leven met milde tot ernstige symptomen van hun IEM.

Gelukkig komen er steeds meer behandelingen beschikbaar voor mensen met IEM's. Alle mensen met een IEM moeten zorg krijgen van een medische professional die ervaring heeft met het behandelen van deze zeldzame aandoeningen.

Genetica

De meeste typen IEM worden autosomaal recessief overgeërfd, wat betekent dat een persoon een aangetast gen moet krijgen van zowel zijn moeder als zijn vader. Mensen die slechts één aangetaste kopie van het gen hebben, hebben meestal geen symptomen en worden 'dragers' van de ziekte genoemd.

Veel mensen die drager zijn van een bepaald IEM zullen het nooit weten. Maar als een echtpaar één kind heeft gekregen dat met een IEM is geboren, hebben ze een kans van 25 procent om een ​​ander kind met dezelfde aandoening te krijgen.

Sommige IEM's zijn x-gebonden recessief. Deze ziekten komen vaker voor en zijn ernstiger bij mannen. Hier krijgt een mannelijke patiënt misschien maar één aangetast gen van zijn moeder (die waarschijnlijk geen symptomen zou hebben). Andere soorten genetische overerving komen bij deze aandoeningen minder vaak voor.

Het is vaak nuttig om met een genetisch consulent te praten als u weet dat er een IEM in uw familie voorkomt. De counsellor kan je helpen om meer te weten te komen over de risico's van een baby met een IEM. Voor sommige typen IEM zijn genetische tests beschikbaar die mogelijk prenataal op een IEM kunnen testen Sommige risicoparen kunnen ook kiezen voor selectieve implantatie van een embryo waarvan bekend is dat het geen ziekte heeft.

Een woord van Verywell

Er valt zoveel te leren als u erachter komt dat er bij u of een dierbare een aangeboren stofwisselingsstoornis is vastgesteld. Het kan isolerend en overweldigend zijn, maar weet dat het niet jouw schuld is. Een team van medische professionals is beschikbaar om te helpen. Veel mensen met deze zeldzame ziekten kiezen er ook voor om via internet in contact te komen met andere gezinnen. Door meer te leren over de specifieke aandoening, kunt u betere beslissingen nemen over het omgaan met de ziekte.