Slaapverlamming Overzicht

Slaapverlamming klinkt ongelooflijk: als je in bed ligt, in slaap probeert te vallen of net begint te ontwaken, heb je het gevoel dat er iemand over je heen staat. Je probeert je hoofd te bewegen om te kijken, maar dat lukt niet. Het voelt alsof iemand - of zoiets - je tegenhoudt.

Je probeert je armen en benen te slaan, maar je bent bevroren. Je wordt overspoeld door pure paniek en je kunt zelfs bang zijn dat je dood gaat (of dat je al dood bent!).

Hoewel dit klinkt als een scène uit een horrorfilm, is slaapverlamming een heel reële ervaring. Hoewel het beangstigend kan zijn, is het niet schadelijk.

Hier is alles wat u moet weten over de oorzaak van slaapverlamming, hoe het kan worden behandeld en wat u kunt doen als u het ervaart.

Symptomen

Slaapverlamming verwijst per definitie naar het voorbijgaande onvermogen om te bewegen of te spreken als je van slaap naar wakker gaat zonder symptomen van narcolepsie.Als je iets soortgelijks hebt meegemaakt terwijl je wakker was, ben je bekend met de onvergetelijke gruwelen van slaapverlamming.

Slaapverlamming kan optreden bij het ontwaken (hypnopompisch) of bij het in slaap vallen (hypnagogisch), hoewel dit laatste vaker voorkomt bij narcolepsie. Een reden waarom mensen meer kans hebben op slaapverlamming dichter bij de ochtend, is dat dit is wanneer de snelle oogbewegingsslaap (REM), die wordt geassocieerd met levendig dromen, de overhand heeft.

Er zijn enkele algemene kenmerken die slaapverlamming kenmerken, waaronder:

• Oogbewegingen blijven doorgaans behouden
• Komt vaker voor bij het slapen op de rug
• Visuele en auditieve hallucinaties komen vaak voor (zoals het waarnemen van een "kwade aanwezigheid", het gevoel aangeraakt te worden, het horen van stemmen of geluiden in de kamer, of het zien van mensen of gezichten aan het bed). Sommige mensen ervaren eerder blije dan enge visioenen.
• Gevoel van kortademigheid of druk op de borst, zoals iemand die op de borst staat of zit (het diagram is echter nog steeds functioneel tijdens slaapverlamming, dus ademen is mogelijk)

Prevalentie

Slaapverlamming komt meestal voor bij mensen van in de twintig en dertig, maar het kan zijn dat iemand zijn eerste episode als tiener heeft gehad. Mensen met bepaalde medische of psychische aandoeningen, zoals narcolepsie, zullen eerder episodes van slaapverlamming melden.

Verschillende onderzoeken hebben voorgesteld dat slaapverlamming een sterke genetische component heeft en in gezinnen kan voorkomen.

Slaapverlamming wordt verondersteld vrij vaak voor te komen. In een literatuuronderzoek uit 2011 werd geschat dat ongeveer 7% van de mensen last heeft gehad van slaapverlamming. De studie merkte ook op dat de gerapporteerde percentages hoger waren bij studenten (28%) en mensen met paniekstoornis (34%).

Een studie uit 2018 gepubliceerd in het online supplement bij de American Academy of Sleep Medicine en het tijdschrift van de Sleep Research SocietySlaapontdekte dat slaapverlamming vaak werd gerapporteerd door student-atleten.De studie toonde ook aan dat meldingen van slaapverlamming door studenten sterk geassocieerd waren met depressie.

Oorzaken

Slaapverlamming wordt verondersteld te worden versneld door slaapgebrek, stress en verstoring van het slaapschema. Het is ook in verband gebracht met angststoornissen (die kunnen leiden tot lichtere of gefragmenteerde slaap en slapeloosheid).

In experimenten is aangetoond dat slaapverlamming optreedt bij verstoring van snelle oogbewegingen (REM) of droomslaap. Hoewel er specifieke triggers kunnen zijn, wordt aangenomen dat slaapverlamming een probleem is bij de regulatie van REM. Tijdens deze slaapfase wordt het lichaam ontspannen gehouden, zodat dromen niet fysiek worden uitgevoerd.

Wanneer dit soort ontspanning (atonie genaamd) optreedt terwijl een persoon wakker is, kan dit tijdelijke verlamming veroorzaken. Andere elementen van levendige droomslaap kunnen ook aanhouden tot waakzaamheid en kunnen worden ervaren wanneer de REM-periode wordt verstoord.

Obstructieve slaapapneu kan ontwaken veroorzaken wanneer de ademhaling wordt verstoord, wat op zijn beurt kan resulteren in een episode van slaapverlamming.De associatie kan ook verklaren waarom slaapverlamming vaker voorkomt wanneer iemand op zijn rug slaapt.

De aanwezigheid van andere symptomen van slaapapneu, zoals snurken, tandenknarsen (bruxisme), getuige adempauzes, hijgen of stikken, slaperigheid overdag en vaak 's nachts wakker worden om te urineren (nycturie) zouden de aandoening als een onderliggende oorzaak suggereren.

Zelden kan een andere aandoening, zoals focale epileptische aanvallen, slaapverlamming nabootsen; een video-EEG kan helpen onderscheid te maken tussen de twee.

Behandeling

Hoewel het een echt angstaanjagende ervaring kan zijn, is slaapverlamming onschadelijk. Het zal binnen een paar minuten eindigen, hetzij wanneer iemand weer in slaap valt of helemaal wakker wordt. De meeste mensen merken dat ze het hoofd kunnen bieden nadat ze de geruststelling hebben gekregen dat ze geen enkel gevaar lopen.

Mensen die slaapverlamming ervaren, hebben het meestal niet vaak. Als ze dat doen, is de oorzaak meestal relatief goedaardig en zijn er geen ernstige risico's.

Hoewel deze episodes beangstigend kunnen zijn en een persoon zelfs bang kan zijn om tijdens deze periodes dood te gaan, is slaapverlamming niet schadelijk en lost ze over het algemeen vanzelf op zonder behandeling.

Als u vatbaar bent voor periodes van slaapverlamming, kan het nuttig zijn om slaapgebrek, stress en alcohol en cafeïne voor het slapengaan te vermijden en om andere richtlijnen voor slaaphygiëne te volgen.

In zeldzame gevallen kunnen mensen last hebben van herhaalde episodes en merken dat ze het bijbehorende psychische leed niet kunnen verdragen. Medicijnen die de REM-slaapcyclus onderdrukken, zoals selectieve serotoninereceptorremmers (SSRI's) en tricyclische antidepressiva (TCA's) helpen soms.

Het is belangrijk dat uw arts u evalueert om eventuele slaapstoornissen, geestelijke gezondheidsproblemen of andere medische aandoeningen aan te pakken die de slaap kunnen verstoren. Bijvoorbeeld met een aandoening als slaapapneu of narcolepsie.

Als u meerdere of terugkerende episodes van slaapverlamming heeft en deze strategieën uw leed niet effectief aanpakken, kan uw arts u doorverwijzen naar een door het bestuur gecertificeerde slaapspecialist of u een slaaponderzoek laten doen.

Omgaan

De meeste mensen die slaapverlamming ervaren, hebben geen specifieke behandeling nodig, maar goede slaapgewoonten kunnen helpen. Sommige mensen vinden mindfulness-oefeningen en spierontspanningstechnieken nuttig bij het omgaan met slaapverlamming.

Wanneer u slaapverlamming ervaart, concentreer u dan op het proberen uw geest te ontspannen. Stel uzelf gerust dat u weet wat er gebeurt, dat het niet echt is, dat u geen gevaar loopt en dat de slaapverlamming snel zal verdwijnen.

Sommige mensen houden er zelfs van om deel te nemen aan de ervaring, bijvoorbeeld door te doen alsof ze een acteur zijn in een enge film. Dit kan je het gevoel geven controle te hebben over een ervaring waardoor je je anders machteloos zou voelen.

Als je jezelf voldoende kunt geruststellen en afleiden om weer in slaap te vallen, zal de ervaring snel eindigen. De geest is een vreemd en krachtig iets, en slaapverlamming is een andere manifestatie van zijn wonderbaarlijke vermogens.

Een woord van Verywell

Slaapverlamming kan angstaanjagend zijn terwijl het gebeurt, maar de ervaring is onschadelijk en zal geen blijvende schade aanrichten. Als het u echter onrust bezorgt, overleg dan met uw arts over de mogelijkheid van medicatie of raadpleeg een slaapspecialist.