De dorsalis pedis-slagader is de belangrijkste bron van bloedtoevoer naar de voet. Het bloedvat loopt als een voortzetting van de voorste tibiale slagader en voert zuurstofrijk bloed naar het dorsale oppervlak (bovenzijde) van de voet. Een zwakke dorsalis pedis-slagaderpuls kan een teken zijn van aandoeningen van de bloedsomloop, zoals perifere arterieziekte (PAD).
Anatomie
Er zijn drie hoofdslagaders in het been die bloed aan de voet leveren: de peroneale (fibulaire) slagader, de posterieure tibiale arterie en de anterieure tibiale arteriën. De dorsalis pedis-slagader in de voet is een voortzetting van de anterieure tibiale slagader in het been. Terwijl de slagader over het enkelgewricht gaat, wordt het de dorsalis pedis-slagader.
De slagader zit op de dosum (bovenkant) van de voet en loopt over de tarsale botten en vervolgens naar beneden in de richting van de plantaire (zool) van de voet. Het ligt tussen de twee pezen van de extensor digitorum longus-spier. Aan de plantaire zijde van de voet vertakt de dorsalis pedis-slagader zich in dorsale middenvoetslagaders en eindigt als kleine digitale dorsale slagaders.
Anatomische variaties van de slagader zijn niet ongewoon. Een studie vond negen variaties in de anatomie van de slagader, inclusief de afwezigheid van de slagader. Een andere studie wees uit dat vertakkingsvariaties voorkomen bij bijna 10% van de bevolking.
Functie
De dorsalis pedis-slagader voert zuurstofrijk bloed naar de voet. Een goede doorbloeding is noodzakelijk voor de voeten om een goede gezondheid en mobiliteit te behouden. Een verminderde doorbloeding kan complicaties veroorzaken zoals bloedstolsels, pijn en zwelling.
Twee spieren die op de dorsale (bovenkant) van de voet liggen - de extensor hallucis en de extensor digitorum brevis - krijgen bloed van de dorsalis pedis-slagader. Zenuwen in de voet spelen een rol bij vasoconstrictie, een normaal proces dat de bloedverdeling door het lichaam regelt.
Palperen van de dorsalis pedis-slagader wordt gedaan wanneer een arts controleert op perifere aderziekte. Een lage of afwezige pols kan duiden op een vaatziekte. Voor mensen met diabetes type 2 is een afwezige dorsalis pedis-puls een voorspeller van belangrijke vasculaire uitkomsten.
Klinische betekenis
Plaque (vetafzetting) in de slagaders kan overal in het lichaam voorkomen. Wanneer vetafzettingen zich ophopen in de slagaders en de wanden van de bloedvaten gewond raken, maken ze de wanden plakkeriger.
Stoffen die door je bloed zweven, zoals vet, eiwitten en calcium, blijven dan aan de wanden kleven, waardoor de wanden smaller worden. Slagaders in de onderste extremiteit zijn bijzonder vatbaar voor atherosclerose, zoals het wordt genoemd. Atherosclerose kan leiden tot een verminderde doorbloeding en weefsel- en orgaanschade veroorzaken.
Perifere arteriële ziekte (PAD) is een type atherosclerose dat optreedt in de slagaders in de extremiteiten. Wanneer deze slagaders verstopt raken, worden de spieren in de onderbenen en voeten verzwakt en verkrampen ze. Type 2-diabetes is de meest voorkomende reden voor amputatie van tenen en voeten in de VS, vaak als gevolg van PAD.
Pijn of ongemak in de benen, voeten. en tenen is een veel voorkomend symptoom van PAD. Andere symptomen zijn onder meer koude voeten, verkleuring van de huid, infectie en voetzweren die niet genezen.
Mensen die roken, diabetes, hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte, nieraandoeningen hebben, zwaarlijvig zijn en ouder dan 50 lopen een hoger risico op PAD. Zwarte Amerikanen hebben twee keer zoveel kans als blanke of Aziatische Amerikanen om de diagnose PAD te krijgen. Mensen met PAD hebben vaak ook atherosclerose in andere delen van het lichaam.
De diagnose van PAD wordt gesteld door de bloeddruk in de onderbenen te meten en deze te vergelijken met die van de armen. Bekend als enkel / brachiale index (ABI), is de test een standaard voor het detecteren van PAD.
Een pulsvolume-opname (PVR), die veranderingen in het bloedvolume in de benen meet, kan ook worden gedaan. Deze test kan helpen bepalen waar blokkades zich bevinden. Een vasculaire echografie kan worden gedaan om de bloedcirculatie te onderzoeken.
Behandeling van PAD
Onbehandeld, kan PAD leiden tot een hartaanval, beroerte, nierziekte en amputatie. Behandeling voor PAD kan veranderingen in levensstijl omvatten, zoals stoppen met roken, veranderingen in het dieet, lichaamsbeweging, voet- en huidverzorging en een loopregime. Het beheren van andere gezondheidsproblemen die mogelijk bijdragen aan de aandoening, is ook belangrijk.
Medicatie kan ook worden gebruikt om naast elkaar bestaande aandoeningen te behandelen, zoals hoge bloeddruk en hoog cholesterol. Antiplatelet-medicatie kan het risico op een hartaanval of beroerte verminderen en Pletal (cilostazol) kan mogelijk de loopafstand verbeteren.
Als levensstijl en medicatie niet voldoende zijn, kan verdere interventie, zoals atherectomie of chirurgie, worden aanbevolen.
Atherectomie
Atherectomie is een procedure waarbij een katheter wordt gebruikt om plaque uit de slagader te verwijderen. De katheter wordt via een klein gaatje in de slagader ingebracht. Het wordt uitgevoerd in het ziekenhuis onder plaatselijke verdoving met een licht kalmerend middel door een vaatchirurg. Mensen moeten na de procedure meestal een of twee dagen in het ziekenhuis doorbrengen.
Angioplastiek
Een andere procedure die wordt gebruikt om PAD te behandelen, is angioplastiek. Percutane transluminale angioplastiek omvat het plaatsen van een ballon in de slagader om deze op het punt van de blokkering op te blazen, zodat het bloed weer kan stromen. Stenting wordt vaak gedaan in combinatie met angioplastiek en omvat het plaatsen van een buis in de slagader om deze open te houden.
Tijdens percutane transluminale angioplastiek wordt een kleine incisie gemaakt in de slagader. Onder begeleiding van een röntgenfoto wordt een met een katheter bedekte draad met aan het uiteinde een ballon naar de blokkering geregen.
Eenmaal in de blokkade wordt de ballon opgeblazen om de plaque tegen de slagaderwand te duwen. Eenmaal voltooid, wordt de ballon leeggelaten en verwijderd. Op dit moment wordt de stent, indien gebruikt, ingebracht.
Bypass operatie
Bij bypass-chirurgie wordt bloed opnieuw rond een verstopte slagader geleid door een nieuw pad te transplanteren. De ingreep wordt uitgevoerd onder algehele narcose in het ziekenhuis door een vaatchirurg.
De chirurg maakt een kleine incisie in de slagader en plaatst een transplantaat, dat boven en onder de blokkering wordt aangesloten. Het transplantaat is gemaakt van een ader of een kunststof buis. Mensen brengen tussen de vier en zeven dagen in het ziekenhuis door na een bypass-operatie.
Endarterectomie
Atherosclerose-endarteriëctomie is de chirurgische verwijdering van plaque uit een slagader. De ingreep wordt in het ziekenhuis uitgevoerd onder algemene of regionale verdoving door een vaatchirurg. Tijdens de operatie wordt een shunt ingebracht om de bloedstroom tijdelijk om te leiden.
Er wordt een incisie gemaakt langs de slagader waar de blokkering zich bevindt. De plaque wordt verwijderd en soms wordt ook het zieke deel van de slagader verwijderd. Eenmaal voltooid, wordt de shunt verwijderd. Mensen blijven meestal een of twee dagen na de endarteriëctomie in het ziekenhuis.
