Wat is een kaliumbloedtest?

Een bloedkaliumtest is een van de meest bestelde laboratoriumtests en kan worden gedaan voor een breed scala aan medische aandoeningen. Als een elektrolyt die cruciaal is bij spiercontractie en zenuwgeleiding, kunnen zowel verhoogde als verlaagde niveaus zeer ernstig zijn. We zullen kijken naar de redenen waarom uw arts deze test kan aanbevelen, het normale bereik bij volwassenen en kinderen, mogelijke oorzaken van hoge (hyperkaliëmie) of lage (hypokaliëmie) niveaus, en welke verdere tests kunnen worden aanbevolen, afhankelijk van uw resultaten.

Een zeer hoge of zeer lage kaliumtest in het bloed kan een medisch noodgeval zijn.

Doel van de test

Kalium is een uiterst belangrijke elektrolyt in het lichaam en speelt een cruciale rol bij spiercontractie (zowel skeletspieren als de hartspier), de geleiding van zenuwimpulsen en meer. Als zodanig wordt het zowel in de kliniek als in het ziekenhuis vaak besteld.

De test kan om verschillende redenen worden besteld, waaronder:

• Als onderdeel van een algemeen chemie- of elektrolytpanel tijdens routinematige gezondheidsexamens
• Om veel chronische aandoeningen te evalueren en te volgen, waaronder hartaandoeningen, hoge bloeddruk, longaandoeningen, nieraandoeningen, endocriene aandoeningen en meer
• Om afwijkingen op te sporen bij mensen die last hebben van braken, diarree of uitdroging
• Als u symptomen heeft van een hoog of laag kaliumgehalte, zoals spierzwakte, hartkloppingen of een onregelmatig hartritme op een ECG (het is belangrijk op te merken dat abnormale kaliumspiegels zeer ernstig kunnen zijn, zelfs als de symptomen niet aanwezig zijn)
• Om medicijnen te controleren, vooral die welke kunnen resulteren in een hoog of laag kaliumgehalte
• Om het zuur-base-evenwicht in het lichaam te controleren
• Wanneer intraveneuze vloeistoffen worden gegeven
• Tijdens kankerbehandelingen die celdood veroorzaken (cellysis of afbraak kan resulteren in het vrijkomen van grote hoeveelheden kalium in het bloed)

Betekenis van bloedkalium

Het evalueren van kalium in het bloed is erg belangrijk bij de behandeling van veel medische aandoeningen en kan artsen soms waarschuwen voor problemen voordat zich mogelijk levensbedreigende complicaties voordoen. Kaliumspiegels weerspiegelen hoe goed de nieren werken, de werking van hormonen zoals aldosteron in het lichaam, het effect dat medicijnen op het lichaam kunnen hebben en hoeveel kalium via de voeding in het lichaam wordt opgenomen (hoewel inname alleen zelden abnormale waarden als de nieren goed functioneren).

Het is echter belangrijk op te merken dat, hoewel een bloedkaliumtest een van de nuttigere tests is, de bloedkaliumspiegels niet noodzakelijk de lichaamsvoorraden of cellulaire kaliumspiegels vertegenwoordigen. Slechts ongeveer 2% van het kalium in het lichaam wordt in het bloed aangetroffen. Dit concept moet in gedachten worden gehouden bij aandoeningen zoals diabetische ketoacidose, waarbij de lichaamsvoorraad van kalium kritiek laag kan blijven, zelfs als de bloedspiegels weer normaal lijken te worden.

Beperkingen

Zoals bij de meeste medische tests, zijn er enkele beperkingen bij het interpreteren van kaliumspiegels in het bloed.

De resultaten zijn minder nauwkeurig (kunnen ten onrechte verhoogd zijn) bij mensen met een hoog aantal witte bloedcellen of bloedplaatjes.

Volgens een Mayo Clinic-studie uit 2018 is er ook een aanzienlijke variabiliteit met kaliumbloedonderzoeken op volbloed. Zowel een onnauwkeurige aflezing van een hoog kaliumgehalte (pseudohyperkaliëmie) als een laag kaliumgehalte (pseudohypokaliëmie) komen vaak voor, en met deze bevinding moet rekening worden gehouden bij het interpreteren van de testresultaten.

Vergelijkbare tests

Op dit moment is er geen goedgekeurde kaliumbloedtest voor thuis, hoewel dit wordt onderzocht.

Er wordt ook onderzoek gedaan naar niet-invasieve manieren om verhoogde kaliumspiegels te detecteren via ECG-metingen. Een studie uit 2019 gepubliceerd inJAMAontdekte dat het toepassen van kunstmatige intelligentie op continue of externe ECG-monitoring in de toekomst nuttig kan zijn voor het detecteren van zelfs kleine veranderingen in het kaliumgehalte bij mensen met een hoog risico.

Aanvullende tests

Kalium wordt meestal samen met andere elektrolyten besteld, waaronder natrium, chloride, fosfaat en magnesium. Dit is om vele redenen belangrijk. Lage magnesiumgehaltes komen bijvoorbeeld vaak voor, en als het laag is, moet magnesium worden vervangen om kaliumvervanging effectief te laten zijn. Nierfunctietesten zijn belangrijk als de kaliumspiegels abnormaal zijn.

Risico's en contra-indicaties

Aangezien kalium een ​​eenvoudige bloedtest is, zijn er behalve blauwe plekken als gevolg van de bloedafname weinig andere risico's. Het is echter belangrijk op te merken dat de teruggezonden kaliumspiegel mogelijk niet overeenkomt met wat er werkelijk in het lichaam gebeurt (de totale lichaamsvoorraden kalium), en soms treden laboratoriumfouten op. Omdat kalium meestal in de cellen aanwezig is, kan het kaliumgehalte vals hoog zijn als de bloedcellen worden beschadigd tijdens bloedafname of transport. In deze omstandigheden is een herhaalde bloedafname meestal aangewezen.

Voor de test

Voordat uw kaliumtest wordt uitgevoerd, zal uw arts het doel hiervan en andere aanbevolen tests uitleggen. Het is belangrijk dat uw arts op de hoogte is van uw medische geschiedenis, met name een voorgeschiedenis van nieraandoeningen of abnormale kaliumspiegels in het verleden. Als u onlangs laboratoriumtests hebt laten uitvoeren bij externe klinieken of ziekenhuizen, is het handig om deze gegevens te verkrijgen om vergelijkingen te kunnen maken.

Sommige artsen raden aan om enkele uren te vasten voorafgaand aan de bloedtest, vooral als tegelijkertijd andere tests, zoals het cholesterolgehalte, worden uitgevoerd.

Timing

Een kaliumtest wordt vaak gedaan tijdens een bezoek aan de kliniek en de resultaten kunnen tijdens uw bezoek beschikbaar zijn. In andere gevallen kan uw arts u later bellen met uw resultaten. Zoals bij veel andere laboratoriumtests, is het nuttig om uw arts zowel uw kaliumspiegel als het normale bereik te vragen, in plaats van simpelweg of het normaal, hoog of laag is.

Plaats

In het ziekenhuis en in veel klinieken kan een kaliumbloedtest worden uitgevoerd. In een kliniekomgeving kan uw bloed worden afgenomen in een onderzoekskamer, of wordt u mogelijk gevraagd om naar een speciale ruimte te gaan waar bloedonderzoeken worden gedaan.

Wat te dragen

Het is handig om een ​​shirt met korte mouwen of een shirt met lange mouwen te dragen met losse mouwen die gemakkelijk kunnen worden opgerold.

Eten en drinken

Hoewel veel laboratoria geen voedsel- of waterbeperkingen hebben voorafgaand aan een kaliumbloedtest, kan het drinken van grote hoeveelheden vlak voor uw test uw resultaten beïnvloeden.

Kosten- en ziektekostenverzekering

Een kaliumbloedtest is relatief goedkoop en wordt voor veel medische aandoeningen door een verzekering gedekt.

Wat mee te brengen

Het is belangrijk om uw verzekeringskaart mee te nemen naar uw bezoek, evenals eventuele recente laboratoriumtests van externe klinieken of ziekenhuizen.

Tijdens de test

Wanneer u aankomt voor uw bloedtest, zorgt de technicus ervoor dat u comfortabel in een stoel zit. Ze zullen uw arm inspecteren op toegankelijke aderen en vervolgens de plaats waar bloed wordt afgenomen met alcohol reinigen. Een tourniquet kan worden toegepast om de ader beter zichtbaar te maken.

Hoewel sommige technici vuistklemmen aanbevelen als een methode om aderen beter zichtbaar te maken, kan dit resulteren in ten onrechte verhoogde kaliumspiegels en moet dit worden vermeden. Langdurig gebruik van een tourniquet kan ook ten onrechte het niveau verhogen.

Vuisten moeten worden vermeden, omdat dit kan leiden tot fouten in uw kaliumspiegel.

Als de technicus klaar is, laten ze je weten dat ze de naald in je arm steken en voel je misschien een scherpe prik wanneer deze in je huid komt. Als u last heeft van bloedafname of de plaats van bloed, kan het nuttig zijn om tijdens de procedure naar iets anders te kijken. Dit ongemak is meestal van voorbijgaande aard, hoewel de procedure soms meerdere keren moet worden herhaald om een ​​monster te verkrijgen.

De naald wordt op zijn plaats gehouden, vastgemaakt aan een reageerbuis, en soms worden er extra reageerbuizen geplaatst om verdere laboratoriumtests te verkrijgen. U kunt wat druk voelen terwijl de naald in uw arm blijft.

Wanneer de technicus de monsters heeft verkregen, zal hij de naald verwijderen en de plek bedekken met gaas of verband. U wordt gevraagd een paar minuten druk uit te oefenen op de plek om eventuele bloedingen te stoppen en de kans op blauwe plekken te verkleinen. Het hele proces duurt meestal maar een paar minuten.

Na de test

Na een paar uur kunt u het gaasje of verband dat om uw arm is aangebracht, meestal verwijderen.Sommige mensen kunnen blauwe plekken krijgen, vooral als er meer dan één poging nodig is om bloed af te nemen.Personen met bloedingsstoornissen of die bloedverdunners gebruiken, hebben ook meer kans op blauwe plekken.

Uw arts zal u laten weten wanneer u uw resultaten kunt verwachten. Dit kan binnen enkele minuten na uw bloedafname zijn of tot een week of langer, afhankelijk van het laboratorium en de urgentie van de resultaten.

Resultaten interpreteren

Bij het interpreteren van uw resultaten is het belangrijk om te begrijpen dat het normale kaliumbereik kan variëren van persoon tot persoon en in verschillende situaties. Serumkaliumspiegels kunnen variëren met het tijdstip van de dag, vooral bij mensen met nieraandoeningen. Niveaus zijn meestal hoger tijdens de zwangerschap en lager bij Aziaten en zwarten dan bij blanken.

Aangenomen wordt dat lagere gemiddelde kaliumspiegels bij zwarten een van de redenen zijn waarom de incidentie van diabetes type II hoger is bij zwarten.

Referentiegebied

De resultaten worden vermeld in milli-equivalenten per liter (mEq / l). Het referentiebereik voor een normaal kalium kan enigszins variëren tussen laboratoria, maar ligt meestal in het bereik van:

• 3,5 mEq / l tot 5,0 mEq / l bij volwassenen
• 3,4 mEq / l tot 4,7 mEq / l bij kinderen
• 4,1 mEq / l tot 5,3 mEq / l bij zuigelingen
• 3,9 mEq / l tot 5,9 m Eq / l bij pasgeborenen

Een hoog kaliumgehalte (hyperkaliëmie) wordt beschouwd als een kalium hoger dan 5,0 mEq / l (of iets hoger, afhankelijk van het laboratorium). Niveaus hoger dan 5,5 mEq / l worden als zeer hoog beschouwd, en niveaus hoger dan 6,5 mEq / l kunnen levensbedreigend zijn bij volwassenen. Bij pasgeborenen worden niveaus van meer dan 8,0 mEq / l als kritiek beschouwd.

Een laag kaliumgehalte (hypokaliëmie) wordt beschouwd als een kaliumgehalte van minder dan 3,5 mEq / l. Niveaus van minder dan 2,5 mEq / l zijn zeer ernstig.

Laag kalium (hypokaliëmie)

Er zijn drie primaire mechanismen die kunnen leiden tot een laag kaliumgehalte in het bloed:

• Een lage inname van kalium via de voeding (dit komt niet vaak voor)
• Verhoogd kaliumverlies uit het lichaam (ofwel via de nieren (vaak als gevolg van medicijnen), het maagdarmkanaal of via zweten (zeldzaam).
• Verschuiving van kalium uit de bloedbaan naar cellen (met insuline, wanneer de pH van het bloed laag is (metabole acidose), wanneer stresshormonen vrijkomen of met periodieke verlamming

Enkele mogelijke oorzaken van een laag kaliumgehalte zijn:

• Braken of diarree
• Uitdroging
• Medicijnen, waaronder sommige diuretica zoals Lasix (furosemide), laxeermiddelen, insuline, glucocorticoïden, penicilline en paracetamol (met overdosering)
• Trauma
• Verhoogd aldosteron als gevolg van primair hyperaldosteronisme, het syndroom van Cushing, een overmatige inname van Europese drop en meer
• Sommige nieraandoeningen (chronische nierziekte (CKD) is de meest voorkomende oorzaak vanchronischlage kaliumspiegels)
• Magnesiumtekort
• Bariumvergiftiging
• Ongewone genetische aandoeningen zoals het Liddle-syndroom, hypokaliëmische periodieke verlamming, Bartter-syndroom of Gitelman-syndroom
• Lage inname van kalium gecombineerd met hoge natriuminname (soms)
• Factoren zoals chronische stress en alcoholisme kunnen ook bijdragen

Symptomen zijn meestal niet aanwezig tenzij het kaliumgehalte daalt tot onder 3,0 mEq / l, en kunnen spierkrampen en -zwakte, vermoeidheid, obstipatie en, indien ernstig, verlamming of rabdomyolyse omvatten. Toevallen kunnen ook voorkomen.

De behandeling wordt meestal bereikt met oraal of intraveneus kalium.Wanneer hypokaliëmie chronisch is, is behandeling vaak nodig lang nadat de niveaus weer normaal zijn, aangezien de totale lichaamsvoorraad erg laag kan zijn ondanks dat de bloedspiegels normaal lijken. Dieetkalium (het eten van voedsel dat rijk is aan kalium) isniet genoegom een ​​laag kaliumgehalte als gevolg van diarree of diuretica te verbeteren.

Hoog kalium (hyperkaliëmie)

Valse hoge kaliumspiegels (fouten) kunnen het gevolg zijn van gebalde vuisten tijdens een bloedafname, wanneer hemolyse optreedt in het monster, of bij mensen met een zeer hoog aantal witte bloedcellen of bloedplaatjes.

Een overzicht van hyperkaliëmie

Er zijn ook drie primaire mechanismen die kunnen resulteren in een werkelijk te hoge kaliumspiegel (hyperkaliëmie). Waaronder:

• Verhoogde inname van kalium
• Verminderde kaliumuitscheiding door de nieren (vaak gerelateerd aan medicatie of gebrek aan insuline)
• Verschuiving van kalium van cellen naar de bloedbaan

Mogelijke oorzaken van een verhoogd kaliumgehalte zijn onder meer:

• Nierziekte (meestal met acuut nierfalen in plaats van chronische nierziekte)
• Type I diabetes (gebrek aan insuline)
• Metabole acidose
• Fysieke stress (trauma, brandwonden, infecties, uitdroging)
• Medicijnen zoals kaliumsparende diuretica, ACE-remmers (ACE-remmers) zoals Zestril (lisinopril), angiotensinereceptorblokkers (ARB's), directe renineremmers, aldosteronantagonisten, calciumkanaalblokkers, bètablokkers, niet-steroïde ontstekingsremmers zoals ibuprofen (NSAID's en hyperkaliëmie), digitalis, calcineurineremmers, protonpompremmers (zoals omeprazol), heparine, cyclosporine, trimethoprine, mannitol en pentamidine
• Bloedtransfusie
• Hypoaldosteronisme (zoals bij de ziekte van Addison)
• Tumorlysissyndroom (afbraak van cellen als gevolg van kankerbehandeling)
• Cirrose
• Hartfalen
• Hemolytische anemie
• Overmatige inname via voeding, supplementen of zoutvervangers (soms tenzij andere factoren die tot hoge kaliumspiegels leiden ook aanwezig zijn)
• Enkele zeldzame genetische aandoeningen zoals familiaire periodieke verlamming
• Eetstoornissen zoals boulimie

De symptomen kunnen zeer ernstig zijn en kunnen variëren van spierzwakte tot verlamming en van hartkloppingen tot plotselinge dood (als gevolg van gevaarlijke hartritmes). De combinatie van ernstige hyperkaliëmie en abnormale veranderingen op een ECG is een medisch noodgeval.

De behandeling varieert afhankelijk van de ernst en kan insuline omvatten indien nodig, natriumbicarbonaat, intraveneus calcium en dialyse indien zeer ernstig. Langdurige behandeling kan het beperken van kalium in het dieet omvatten (dieet met een laag kaliumgehalte), kaliumverspillende diuretica, medicijnen die kalium binden en meer.

Verder testen

als de afwijkingen niet ernstig zijn, en als er geen duidelijke oorzaak aanwezig is, kan de eerste stap zijn om de test gewoon te herhalen. Zoals opgemerkt, kunnen fouten in kalium worden veroorzaakt door een aantal factoren, waaronder het klemmen van de vuist tijdens de bloedafname of het langdurig gebruik van een tourniquet. Als er een hoog aantal witte bloedcellen of bloedplaatjes aanwezig is, kan een plasmakaliummonster (in plaats van een volbloedmonster) worden uitgevoerd.

Als er een abnormaal kalium aanwezig is, moeten er altijd nierfunctietesten en een glucosespiegel worden uitgevoerd. Andere elektrolyten (zoals natrium) moeten worden geëvalueerd omdat ze de behandeling kunnen beïnvloeden, er moet bijvoorbeeld een magnesiumtest worden uitgevoerd omdat magnesiumtekort moet worden behandeld om de behandeling van kaliumtekort effectief te laten zijn. Evaluatie van het zuur-base-evenwicht in het lichaam is ook belangrijk. Een volledig bloedbeeld kan worden gedaan om oorzaken zoals hemolytische anemie uit te sluiten en om te zoeken naar een verhoogd aantal witte bloedcellen of bloedplaatjes.

Als er geen duidelijke oorzaak voor hypokaliëmie aanwezig is, is een gebruikelijke volgende stap het controleren van het kaliumgehalte in de urine (ofwel met een willekeurig urinemonster of soms met een 24-uurs urinemonster). Als het kaliumgehalte in de urine laag is, kunnen oorzaken zoals verlies uit het maagdarmkanaal of een verschuiving van kalium naar cellen de oorzaak zijn. Als het kaliumgehalte in de urine hoog is, is de oorzaak waarschijnlijk gerelateerd aan een nieraandoening. Verdere tests kunnen aangewezen zijn op basis van andere laboratoriumstudies, zoals evaluatie van aldosteron en nog veel meer.

Opvolgen

De follow-up is afhankelijk van veel factoren, waaronder de reden waarom de test in de eerste plaats is uitgevoerd. Als uw niveaus abnormaal zijn, is het belangrijk om met uw arts te praten over de redenen waarom, eventuele verdere tests die zijn geïndiceerd en wanneer u een herhaalde kaliumtest moet ondergaan. Het is handig om eventuele specifieke instructies of vervolgafspraken op te schrijven.

Sommige mensen vragen om kopieën van hun bloedonderzoek om hun eigen administratie bij te houden. Dit kan met name handig zijn als u op verschillende locaties zorg krijgt van verschillende artsen of als u op reis gaat.

Misschien wilt u specifieke vragen stellen over wat u zelf kunt doen met betrekking tot een abnormaal kaliumgehalte. Als u een laag kaliumgehalte heeft, is het belangrijk om te begrijpen dat het onwaarschijnlijk is dat het eten van bananen alleen een effectieve behandeling is, maar als u een hoog kaliumgehalte heeft, kan strikte aandacht voor een dieet met een laag kaliumgehalte erg belangrijk zijn.

Aangezien abnormale (en indien ernstige, mogelijk levensbedreigende) aritmieën een reden zijn voor hoge kaliumspiegels, moeten mensen met een voorgeschiedenis van of met een risico op hyperkaliëmie vertrouwd raken met de symptomen van abnormale hartritmes.

Een woord van Verywell

Het kan beangstigend zijn om meer te weten te komen over de mogelijke oorzaken van een abnormaal kaliumgehalte, en dit kan worden verergerd als u en uw arts niet zeker weten wat de oorzaak is. Door veel vragen te stellen en actief deel te nemen aan uw zorg, kunt u het heft in handen houden van uw gezondheidszorg en ervoor zorgen dat u de zorg krijgt die u verdient.