Schizofrenie is een chronische psychiatrische aandoening die van invloed is op hoe iemand denkt, voelt en zich gedraagt. De symptomen van schizofrenie worden grofweg onderverdeeld in positieve symptomen, negatieve symptomen en cognitieve symptomen. De ernst van de symptomen kan fluctueren, maar de algehele toestand is doorgaans progressief en verslechtert in de loop van de tijd, vooral als deze niet wordt behandeld.
Er zijn veel factoren in verband gebracht met schizofrenie, waaronder genetica en omgevingsfactoren, maar het is nog niet precies bekend waardoor het wordt veroorzaakt. Wereldwijd wordt geschat dat ongeveer 1% van de volwassenen met schizofrenie leeft.
franckreporter / Getty Images
Symptomen beginnen zich meestal te ontwikkelen tijdens de jonge volwassenheid, tussen de late adolescentie en het begin van de dertig. Schizofrenie treedt bij mannen meestal iets eerder op dan bij vrouwen.
De diagnose van schizofrenie is gebaseerd op klinische kenmerken die zijn beoordeeld door een hulpverlener in de geestelijke gezondheidszorg, met behulp van criteria in de "Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders" (DSM-5). Voor een diagnose van schizofrenie mogen de symptomen niet worden veroorzaakt door de effecten van middelenmisbruik, medicatie of een andere medische aandoening,
Een diagnose van schizofrenie vereist dat twee of meer van de volgende symptomen gedurende een aanzienlijk deel van de tijd gedurende een periode van zes maanden voorkomen:
- Wanen
- Hallucinaties
- Ongeorganiseerde spraak (bijvoorbeeld iemand ontspoort vaak uit zijn gedachtegang of is onsamenhangend)
- Over het algemeen ongeorganiseerd of catatonisch gedrag
- Verminderde emotionele expressie of avolitie, ook wel negatieve symptomen genoemd
Ten minste één van de symptomen die bij de diagnose betrokken zijn, moet een van de eerste drie zijn: wanen, hallucinaties of ongeorganiseerde spraak, met aanzienlijke problemen met functioneren op gebieden als zelfzorg, relaties en / of op het werk.
U heeft wellicht gehoord van termen als paranoïde schizofrenie, ongeorganiseerde schizofrenie en catatonische schizofrenie. Deze worden niet langer geclassificeerd als subtypen van schizofrenie en zijn verwijderd uit de DSM-5.
Positieve symptomen
Positieve symptomen worden gekenmerkt door veranderde percepties, evenals abnormaal denken en ongeorganiseerd gedrag. Hoewel ze positief worden genoemd, wordt de term niet gebruikt om 'goede' symptomen te beschrijven, maar eerder de ontwikkeling van symptomen die een persoon zonder schizofrenie niet zou ervaren.
De belangrijkste positieve symptomen van schizofrenie zijn:
- Hallucinaties: ervaringen van dingen die niet echt zijn. Bijvoorbeeld dingen zien of horen, zoals stemmen, die er niet zijn. Hoewel dit soort hallucinaties het meest voorkomt, kan een persoon ook een aanraking, smaak of geur hallucineren.
- Waanideeën: stevig vastgehouden overtuigingen die niet worden ondersteund door objectieve feiten. Ze kunnen bijvoorbeeld paranoia vertonen, de angst dat anderen erop uit zijn om ze te pakken te krijgen, of geloven dat degenen op televisie of radio rechtstreeks met hen praten.
- Ongeorganiseerde gedachten en spraak: manieren van denken of spreken die vreemd of onlogisch lijken. Dit kan betekenen dat u midden in een zin of gedachte stopt met praten (ook wel gedachtenblokkering genoemd) of onsamenhangend spreekt, inclusief het verzinnen van woorden die geen betekenis hebben (ook wel 'woordsalade' genoemd).
Antipsychotica kunnen positieve symptomen verminderen, maar hebben weinig effect op negatieve symptomen. Hoewel ze schizofrenie niet kunnen genezen, kunnen ze de symptomen helpen verlichten en de kwaliteit van leven verbeteren.
Negatieve symptomen
Negatieve symptomen worden gekenmerkt door sociale terugtrekking, evenals problemen met normaal functioneren en het uiten van emoties. Ze worden niet negatief genoemd omdat ze 'slecht' zijn, maar eerder omdat ze verwijzen naar de afwezigheid van normale emotionele reacties of denkprocessen.
De belangrijkste negatieve symptomen van schizofrenie zijn:
- Alogia: een vermindering van de hoeveelheid die een persoon spreekt en een verlies van spontaniteit in de gesprekken die hij voert
- Anhedonie: een verminderd vermogen om aangename emoties te ervaren
- Asocialiteit: verminderde interesse in of motivatie voor het aangaan van hechte relaties met anderen. In plaats van te verwijzen naar het gedrag van een persoon, verwijst asocialiteit vooral naar de mate waarin iemand sociale interactie en hechte sociale banden waardeert en verlangt.
- Avolition: een afname van iemands verlangen en interesse in doelgerichte activiteiten
- Afgezwakt affect: een vermindering van iemands uitdrukking van emotie, inclusief gezichtsuitdrukkingen, zoals glimlachen of fronsen, of praten met een platte stem
Negatieve symptomen kunnen primaire of secundaire symptomen zijn. Primaire symptomen houden rechtstreeks verband met de diagnose van schizofrenie. Secundaire symptomen kunnen een bijwerking zijn van medicatie- of middelenmisbruik, depressie of sociale deprivatie. Secundaire symptomen worden meestal effectiever behandeld.
Cognitieve symptomen
De meeste mensen met schizofrenie ervaren een aantal cognitieve gebreken en hebben problemen met de manier waarop ze denken en de wereld om hen heen begrijpen. Cognitieve symptomen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit moeilijkheden bij het verwerken van informatie of moeite met opletten.
De cognitieve symptomen behoren doorgaans tot de eerste tekenen van schizofrenie, vaak voorafgaand aan het begin van de eerste ernstige episode. Cognitieve symptomen kunnen in het begin van de ziekte moeilijk te diagnosticeren zijn. Hoewel ze kernkenmerken van schizofrenie zijn, worden ze niet op dezelfde manier als positieve en negatieve symptomen als kernsymptomen beschouwd.
Voorbeelden van cognitieve symptomen zijn:
- Neurocognitieve stoornis: stoornis van geheugen, aandacht, verbaal leren, redeneren, plannen, abstract denken en probleemoplossing
- Verminderde zintuiglijke waarneming: Verminderde onderscheiding van toon en / of een onvermogen om visuele stimuli nauwkeurig waar te nemen
- Sociale cognitie: problemen met het correct verwerken van informatie van sociale aanwijzingen. Een persoon met schizofrenie kan bijvoorbeeld moeite hebben met het nauwkeurig identificeren van en reageren op gezichtsuitdrukkingen.
Hoewel medicijnen heel weinig kunnen doen om cognitieve stoornissen bij schizofrenie te verbeteren, zijn er steeds meer aanwijzingen dat cognitieve hersteltraining (CRT), een op gedrag gebaseerde behandeling, effectief kan zijn.
Symptomen bij tieners en adolescenten
In zeldzame gevallen kan schizofrenie optreden bij kinderen. Geschat wordt dat ongeveer 1 op de 40.000 schizofrenie (COS) in de kindertijd kan hebben, waarbij de ziekte gediagnosticeerd is vóór de leeftijd van 13 jaar.
De symptomen van schizofrenie bij kinderen zijn vaak moeilijk te herkennen omdat veel van de kenmerken van de aandoening vaak voorkomen tijdens de normale ontwikkeling van de kindertijd. Waarschuwingssignalen van schizofrenie met vroege aanvang (EOS) en schizofrenie met aanvang in de kindertijd (COS) zijn vaak niet-specifiek en omvatten emotionele, gedrags- en cognitieve psychopathologie.
Complicaties
Personen met schizofrenie en andere psychotische stoornissen zijn oververtegenwoordigd in de daklozenpopulatie.
Het is niet ongebruikelijk dat mensen met schizofrenie een verslavingsstoornis hebben. Bijna de helft van de patiënten met schizofrenie vertoont tijdens hun leven afhankelijkheid van alcohol of illegale drugs.
Drugsmisbruik houdt in het algemeen verband met slechte resultaten in termen van herstel. Het kan ook het risico op zelfmoord, trauma en dakloosheid verhogen, evenals het risico op het ontwikkelen van andere psychische aandoeningen.
Voor de getroffenen is een uitgebreid plan dat de behandeling van een verslavingsstoornis omvat, belangrijk.
Drugsmisbruik is ook in verband gebracht met het verhoogde risico op geweld onder mensen met schizofrenie. Dit betekent niet dat een persoon met schizofrenie gewelddadig zal zijn. Er bestaat grote onzekerheid over het verband tussen schizofrenie zelf en een verhoogd risico op gewelddadig gedrag.
Vanuit medisch oogpunt is schizofrenie in verband gebracht met een verhoogd risico op het ontwikkelen van metabool syndroom. Deze groep aandoeningen, waaronder obesitas, hypertensie en insulineresistentie, verhoogt het risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten.
Mensen met schizofrenie hebben een levensverwachting die 20% lager is dan de algemene bevolking, voornamelijk als gevolg van lichamelijke ziekte.
Een woord van Verywell
Schizofrenie ontwikkelt zich gewoonlijk geleidelijk, soms met waarschuwingssignalen en cognitieve gebreken die zich vóór de eerste ernstige episode ontwikkelen.
De vroege waarschuwingssignalen zijn onder meer:
- Sociale terugtrekking
- Afname van zelfzorg of persoonlijke hygiëne
- Nieuwe moeilijkheid om helder te denken of te concentreren
- Een zorgwekkende daling in cijfers of werkprestaties
- Achterdocht of onbehagen bij andere mensen
- Moeilijkheden om realiteit van fantasie te onderscheiden
Deze veranderingen zijn op zichzelf niet zorgwekkend. Als u, of iemand van wie u houdt, echter een aantal van deze gedragsveranderingen ervaart, moet u contact opnemen met een professional in de geestelijke gezondheidszorg. Vroegtijdige diagnose en behandeling van schizofrenie vergroten de kans op succesvol herstel.
Als u of uw geliefde erover denkt of praat over zelfbeschadiging, neem dan onmiddellijk contact op met iemand die kan helpen. U kunt de gratis 24-uurs National Suicide Prevention Lifeline (Lifeline) bellen (800-237-8255).
Als u onmiddellijke eerste hulp nodig heeft, bel dan 911 voor hulpdiensten of ga naar de dichtstbijzijnde eerste hulpafdeling.